راهیان ولایت معرفت سرا(علوی)

تشریحی ...عرفان فی الله علوی

راهیان ولایت معرفت سرا(علوی)

تشریحی ...عرفان فی الله علوی

نوروز در افغانستان ؛ رواج تاریخی یا سنت اسلامی؟!

نوروز در افغانستان ؛ رواج تاریخی یا سنت اسلامی؟!


.... قدمت تاریخی نوروز به بیش از 6 هزار سال قبل می رسد، که در بلخ پایتخت کهن و باستانی و پایتخت نوروزی فارسی زبانان برگزار می شده است .....
خبرگزاری صدای افغان



یکی از سنتهای مردم افغانستان، بر افراشتن ژنده (جهنده یا علم پوشیده از پارچه های سبزرنگ) در شهر های مخلتف این کشور است که به علم سخی (حضرت علی علیه السلام) معروف است

عید نوروز در افغانستان از دیر زمان مرسوم بوده است، مردم کشور اعم از هزاره، تاجیک، ازبک، ترکمن، پشتون و هندو، عید نوروز را مثل دیگر اعیاد مذهبی گرامی می دارند و این عید را با شکوه برگزار می نمایند.
نوروز در بلخ، کابل،‌ هرات و سایر شهرهای افغانستان با شکوه خاصی برگزار می‌شود.
مردم افغانستان نوروز را عید تاریخی سرزمین خود می‌دانند و معتقدند که ‌برای اولین بار پادشاهان بلخ عید نوروز را در این شهر برگزار کردند.
قدمت تاریخی نوروز به بیش از 6 هزار سال قبل می رسد، که در بلخ پایتخت کهن و باستانی و پایتخت نوروزی فارسی زبانان برگزار می شده است.
آنچه نوروز امسال را با شکوهتر از سالهای گذشته نموده، به رسمیت شناختن نوروز از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان یک روز جهانی است.
نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد در ابتکار عمل مشترک با کشورهای فارسی زبان ایران و تاجیکستان و همکاری کشورهای آذربایجان، ترکیه، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان به عنوان کشورهایی که نوروز را در سطح ملی گرامی می‌دارند، و همچنین کشورهای هند، آلبانی و مقدونیه قطعنامه ای را برای تصویب نوروز به عنوان روز بین المللی به مجمع عمومی سازمان ملل ارایه نموده بودند.
بر خلاف سایر کشورهایی که نوروز را تجلیل می کنند، مردم افغانستان به وجهه اسلامی نوروز نسبت به وجهه تاریخی و باستانی آن، بیشتر اهمیت می دهند.
یکی از سنتهای مردم افغانستان، بر افراشتن ژنده (جهنده یا علم پوشیده از پارچه های سبزرنگ) در شهر های مخلتف این کشور است که به علم سخی (حضرت علی علیه السلام) معروف است.
مردم افغانستان نوروز را آغاز بهار طبیعت و شروع تجدید حیات و طراوت در جهان، زاد روز امام علی(ع) و تعیین ایشان به خلافت و برخی ها، سالروز ازدواج ایشان با حضرت فاطمه زهرا (س) می دانند.
باشکوه ترین مراسم رسمی نوروز در مزارشریف مرکز ولایت بلخ در شمال افغانستان برگزار می شود.
مراسم رسمی آغاز سال نو، درحضور مقامات بلند پایه سیاسی، نظامی، فرهنگی ، علماء و میهمانان خارجی (وزرای خارجه ایران و تاجیکستان در دو سال گذشته) به خصوص از کشورهای آسیای میانه و پاکستان، باتلاوت آیات قرآن مجید، پیام رئیس جمهور کشور و مارش نظامی آغازمی گردد .سپس بیست ویک گلوله توپ شلیک شده و مراسم شروع می شود.
علم امام علی"ع" " ژنده بالا " با مراسم خاص و با شکوهی در کنار آرامگاه سخی (منسوب به حضرت علی (ع)) برافراشته شده و بدین صورت جشن نوروز رسما آغاز می‌شود .
مطابق عقاید مردم، در صورتی که علم به آسانی و بدون کدام لغزش و توقف برافراشته شود،‌ آن سال سالی خوب و پرمیمنتی خواهد بود.
این جشن در بلخ تا چهل شبانه روز ادامه می‌‌یابد و در این مدت معتقدان به کرامت مزار به همراه حاجتمندان و بیماران برای شفا در پای این علم چله نشینی می نمایند، برخی نیز مدعی شده اند که بسیاری از بیماران صعب العلاج و یا لاعلاج بهبود یافته اند و این را از معجزات و برکات حرم دانسته اند.
شب پیش از نوروز، مراسم دعا خوانی بر پا می شود. مردم در این مراسم برای صلح و امنیت، خیر و برکت، سلامتی و سعادت شان دعا می کنند.
مراسم رسمی جشن نوروز در کابل، ساعت 10 صبح روز اول بهار، پس از تلاوت قرآن، پیام رئیس جمهور کشور و ختم دعا با برافراشتن علم در زیارت سخی (حضرت علی (ع)) در میان شور و هلهله و فریادهای «یاعلی» مردم آغاز می شود.
در شهر کابل پایتخت کشور علاوه بر زیارت سخی، مردم به زیارتگاه حضرت ابوالفضل، شهدای صالحین، عاشقان وعارفان و خواجه صفا، می روند و میله (جشن) های نوروزی در باغ بابر شاه، کاریز میر و تپه زیبای استالف این شهر برگزار می شود.
جشن نوروز در بادام باغ (باغ نمونه زراعتی) این شهر با حضور مقامات عالی رتبه دولتی ، بخش دیگر از مراسم نوروزی است که با رژه ورزشکاران، دهقانان و نمایشهای محلی همراه است.
روز اول بهار به جشن دهقان معروف است، از این روی کشاورزان با برگزاری مراسم ویژه ای از آمدن نوروز تجلیل می کنند.
روز نوروز، مردم لباسهای نو یا دست کم پاکیزه می‌پوشند و به تفریح یا "میله" به پارک ها و تفریح گاههای معروف شهر از جمله باغ بالا، باغ زنانه و بند قرغه می‌روند.
از دیگر مراسم نوروز در کابل،‌ جمع شدن زنان و برنامه های خاص آنها در پارکی موسوم به باغ زنانه است که فقط زنان اجازه دخول به آن را دارند.
از آئین و رسم نوروزی در شهرهای مختلف افغانستان خصوصا در کابل می‌توان به شستشوی فرش‌های خانه و زدودن گرد و غبار پیش از آمدن نوروز و انجام مسابقات مختلف از قبیل بزکشی، و کشتی گیری اشاره نمود.
کابلی ها خانه های خود را با شیوه های ویژه ای می آرایند و برای برگزاری جشن نوروز آماده می کنند.
روز اول نوروز به دیدار بزرگان خانواده اختصاص دارد، علاوه بر آن در این روز مردم کابل با اجرای مراسم دعاخوانی، یک اصله نهال نیز غرس می نمایند.
مهمانی، دید و بازدید دوستان و اقوام و عرض تبریک فرا رسیدن عید نوروز و آرزوی سال خوب برای دوستان و فرستادن پیام تبریک و پوشیدن لباس نو و دادن عیدی برای بچه های خرد سال و رفتن به طبیعت از دیگر مراسم نوروز در افغانستان است.
مراسم نوروز در بلخ بنام «میله گل سرخ» (جشن گل سرخ) نامیده می شود. نام گل سرخ از آن روست که در آغاز بهار، دشت‌های پیرامون بلخ که به دشت شادیان شناخته می‌شود و در کنار هجده نهر بلخ‌رود و پیرامون دریاچه باستانی بلخ که امروزه خشک شده است، آکنده از گل‌های سرخ لاله می‌شود. گل‌هایی که تمامی دیوارهای نوبهار را با آن می‌پوشانده‌اند و آذین می‌کرده‌اند. منظور از گل سرخ در افغانستان، گلی است که در ایران امروزی بنام گل شقایق مشهور است که خود نوعی از گل لاله می‌باشد.
در جشنگاه نوروزی در بلخ همه مردم شهر و همچنین مسافران و میهمانان بسیاری از شهرها و کشورهای دور و نزدیک و از ایران و هندوستان و پاکستان، در ده «خواجه خیران» قدیم یا مزارشریف امروزی و در کنار آرامگاه حضرت علی (ع) گردهم می آیند.
انبوه مردمان و مسافران به اندازه‌ایست که همه خانه‌ها و مسافرخانه‌ها و چادرها و گوشه و کنار باغ‌ها و پردیس‌ها و چمنزارها و زیر چادر آسمان انباشته از انبوه مردمان می‌شود.
در میان این شور و غوغا، «علم» به اهتزاز در می‌آید و تا چهل شبانه روز بر فراز بلخ و در زیر آسمان سرزمین‌های فارسی زبان و به گفته یعقوبی مورخ مشهور، «در وسط خراسان» در اهتزار می‌ماند.
انجام مسابقات مختلف از قبیل بزکشی، شتر جنگی، شتر سواری، قوچ جنگی ، کشتی، کبک جنگی و ورزشهای باستانی از دیگر آیین هایی نوروزی است که در بلخ پایتخت نوروزی جهان برگزار می شود.
مردم هرات، افزون بر روز اول سال (نوروز)، چهارشنبه اول سال و سیزده نوروز را هم به تفریح در دامن طبیعت می پردازند. خانه تکانی، پختن کلوچه، تهیه لباس نو و سبزه از سنتهای مردم هرات در نوروز است.
آماده کردن هفت سین، در هرات رایج است. هراتی ها معتقدند که غذای شب سال نو، باید حتماً سبزی داشته باشد و میوه، به خصوص انار، از ملزومات سفره شب سال نو است.
همچنین در ایام نوروز جوانان به همراه خانواده طی مراسم خاصی برای نامزدهای خود لباس‌های نو، عطر، شیرینی، جلَبی (زولبیا) و ماهی می برند و معتقدند خوردن شیرینی و ماهی در ابتدای سال زندگی را شیرین و تازه می‌کند.
از جمله سنتهای جشنهای نوروزی و آغاز سال نو در افغانستان، راه اندازی میله سمنک (سمنو) درشب اول نوروز همراه با سرور و شادمانی و همچنین تهیه و توزیع آب هفت میوه (هفت نوع آجیل که در افغانستان به نام میوه خشک معروف است) می باشد.
برای تهیه هفت میوه، هفت نوع میوه خشک (آجیل) را در آب می گذارند که در نهایت شربتی خوش طعم و خوشمزه از آن درست می شود. تهیه سمنو از دیگر سنتهای نوروزی افغانها است.
سمنک معمولاً توسط زنان و دختران دم بخت تهیه می شود و هر کس نذر و نیازی دارد، در پختن سمنو مشارکت می کند.
زنان و دختران، شب پیش از نوروز، به طور دسته جمعی به پختن سمنک می پردازند و در اطراف دیگ شادمانی می کنند و ترانه ای می خوانند که مطلع آن این شعر است: «سمنک در جوش ما کفچه زنیم، دیگران در خواب، ما دفچه زنیم» .
رفت و آمدها، موج جمعیت در سرک ها به همراه پرده ها و لوحه های تبلیغاتی بانک ها، شرکت ها و مراکز آموزشی خصوصی که جشن نوروز را تبریک گفته اند، بر چشم انداز و شور و هیجان جشن نوروز در کابل می افزاید.
یکی از مکان های پر جنب و جوش در این ایام، مراکز مخابراتی و کافی نت ها است که مراجعه کنندگان با بستگان خود در خارج از کشور تماس گرفته و نوروز و سال نو را تبریک می گویند.
در افغانستان نوروز همزمان با آغاز کار و تلاش است. روز دوم سال به جشن معارف موسوم است و فعالیت مدارس و سال تحصیلی جدید در کشور شروع می شود و دانش آموزان و دانشجویان پس از تعطیلات زمستانی، درس های شان را آغاز می کنند.
جشن نوروز در افغانستان در حالی با شکوه و پرشور برگزار می شود که در زمان حاکمیت رژیم طالبان برگزاری جشن نوروز ممنوع شده بود و آنان این جشن را خلاف اصول اسلامی می دانستند.
بان کی مون دبیر کل سازمان ملل، از کشورهای جهان خواسته تا در نخستین نوروز بین المللی، بر اساس تاریخ و سنن این عید باستانی، برای زندگی هماهنگ با طبیعت و تحکیم صلح و نیکی در جهان تلاش کنند.
این در حالی است که از چند سال بدینسو مراسم مشترک نوروز از سوی سفارت ها و مراکز فرهنگی کشورهای افغانستان، ایران و تاجیکستان در کشورهای مختلف جهان برگزار می شود. /

19th March 2010 www.azmoone-melli.com
نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد