روایتی از نسل گذشته؛
سنتهای نوروزی آذربایجان به خاطره ها می پیوندد
تبریز - خبرگزاری مهر: چله نشینی، روشن کردن آتش، آجیل خوری، نوروزی خوانی و شعر و آوازهای آذری نوروزی، سنتهای زیبا و شیرین مردمان آذری زبان دوران گذشته بود که امروزه با گذشت ایام به خاطره ها پیوسته و کم کم باید آنها را در تاریخ جست.
به گزارش خبرنگار مهر در تبریز، مردمان این خطه از ایران زمین با آغاز زمستان به پیشواز بهار رفته و با برگزاری مراسم مختلف، سختی و بی رونقی زمستان را کاسته و در انتظار بهاران شب های زمستانی را با دور هم نشینی ها شیرین می کردند.
مراسم نوروزی که از دیر باز فرصت و بهانه ای برای جمع شدن خانواده ها در کنار یکدیگر بود، اینک با کمرنگ شدن مراسم های نوروزی برگزاری این آیین تنها به دید و بازدیدهای اجباری محدود شده است. سنت ها از یاد رفته اند و این درحالیست که مراسم نوروزی دیگر آن رنگ و بو و صفا را ندارد.
سنتهایی که باعث پیوند نسل و استحکام خانواده ها بود به تاریخ پیوسته و تنها نسل گذشته اند که با ورق زدن خاطرات گذشته از آن روایت می کنند.
چله نشینی ضمادی بر زخم کساد اقتصاد زمستانی..........
چندقطعه شعرترکی:احسان اولسون.شبسترلی معجز.آنا یوردوم. ایران.«راز و نیاز»خلوتده چاتاندا.«وئرمز»
احسان اولسون
گویلومی ایسته سه هر کیمسه هراسان اولسون
اودا من تک گوروم آخیرده پریشان اولسون
مین گویول حسرت نانیله پریشان اولسا
قویمارام دلبریمین زلفی پریشان اولسون
هر کیم ایستیر وطنیندن قاچا دیوانه کیمین
تا اولونجه قالا غربتده، مسلمان اولسون
مومن کامل ایدیم بنده فراوانلیغدا
چند غزل و شعر ترکی برگزیده :بیر غم ده اوره ک داغلامیشیق لاله ده من ده.چهارشنبه سوریآنا دیلیم گؤزلدیموغام.تا آتش اشراره حسین خیمه سی یاندی.نگاریم گلدی.دیلبر.چیخسا اوکی دهن
غزلی از دکتر یوسف معماری
بیر غم ده اوره ک داغلامیشیق لاله ده من ده
بیرغنچه ده قان آغلامیشیق ژاله ده من ده
گوم گوی گوگریب زانباقین آرخ اوسته جمالی
زانباق دا یانیر عشق اودونا لاله ده من ده
ساپ ساری سارالمیش اوزوم آلاله مثالی
بیر دلبره مفتون اولوب آلاله ده من ده
قیپ قیرمزی گول تک قیزاریر اوزده یاناق لار
......
چند شعر متخب و برگزیده اشعار ترکی(زبان مادری)
یار حرام اۏلسون منه وارلېق، سنینله اۏلماسام
یار حرام اۏلسون منه وارلېق، سنینله اۏلماسام،
عشقیوین اکسیریله باشدان آیاغا دۏلماسام،
جسمیمی جانېم باهاسېنا الیمدن وئرمهسم،
دوشمسم زارو، خزان یاپراقلارې تک سۏلماسام
حؤرمتین ساخلاماز ایسم، اکدیڲین دانهلرین،
باخچاسېندان کؤنلۆمۆن هرزه آلاغې یۏلماسام
هر گئجه گۆندۆز دیلینده دۆزگۆنۆن بو شعروار:
یار حرام اۏلسون منه وارلېق، سنینله اۏلماسام
چند قطعه شعر ترکی آذری: یا علی (ع)؛حیران؛اولسون
یا علی(ع)؛
ای تاپان بیت خدا ایچره ولادت یا علی/ای وجوددین عالم امکانه رحمت یا علی
سن ازلدن ایلمیشدون دعوت حقی قبول/سوره اخلاصه ائتمیشدون شهادت یا علی
تا رسول الله تاپیپ فیض رسالت حقدین/سن همان گون دعوتین ائتدون اجابت یا علی
محضر پیغمبریله گئچدی عومرون خوش گونی/چوخ چتین اولدی ایدن ساعتده رحلت یا علی
اولمادی بیر کس سلونیدن بوله منظوریوی/دوتموشیدی گوزلرین دست جهالت یا علی
بولودوز یاغار اولسون،
سولاریز آخار اولسون،
اوجاقیـز یانار اولسون،
نوروز بایرامینیز موبارک اولسون
منیم ای نازلی دلداریم، منیم ای دردیمه درمان
منیم ای دولتیم، واریم، باغیشلا، گئچ گناهیمدان
سالاندا سن منی بنده، یاخینلیق اولماسا سنده
اگر قانیمی توکسنده، یولومدان دونمرم بیر آن
شیریندیر لبلرین دلبر، او گول رخسارینی گوستر
یازیق کونلوم سنی ایستر، منی الدن سالیر هجران
جمالین پرده یه سالما، بو عاشیقدن اوزاق قالم
اگوزومدن انتقام آلما، منی قویما بئله حیران
بدخشان لعلی سنسن یار، اوزون یاقوت کیمی پارلار
سنون حسنونده دیر گلزار، جمالیندیر نگارستان
منیم چین لیلی، عمر انسان، و یا بلقیس و صنعانسان
یادا بیر ماه کنعانسان، سنه اولسون جانیم قوربان
منی سن مجنون ائتمیش سن، حیاتدا محزون ائتمیش سن
اوزونه مفتون ائتمیش سن، ائدیبسن قلبیمی بریان
دئییردیم من سنین یارین؟ کی اولدوم ایندی بیمارین
سنین نورانی رخسارین، منی یاندیردی، ای جانان
نظامی اولدو بیچاره، ائدیب هجرانین آواره
تاپیلمیر دردینه چاره، اولوب جاری گوزوندن قان
نظامی
موضوع مقاله:وصف بهار و آیین های نوروزی در شعر استاد شهریار
زدانا بپرسید پس دادگر که فرهنگ بهتر بود یا گهر؟
چنین داد پاسخ بدان رهنمون که فرهنگ باشد زگوهر برون
که فرهنگ آرایش حان بود سخن گفتن از گوهر آسان بود
هنر بی گوهر زارو خواراست وسست به فرهنگ باشد روان تندرست.
اعمال نوروز. عناوین ذیل را مطالعه فرمائید: مفهوم «تحول حال» در دعای سال نو.بهار و درس آموزی از طبیعت.برآورده شدن نیاز.هدیه نوروزی.خصوصیت عید.سرشت خداجوی خویش را به فراموشی نسپاریم.نوروز، پیش از اسلام.علت شهرت و دوام عید نوروز در میان شیعیان.تفریحات سالم در تعطیلات نوروز.صله رحم در تعطیلات نوروزی.تعطیلات نوروزی و زیارت.تعطیلات نوروزی و کتابخوانی.تعطیلات نوروزی و مرور درس های گذشتها.تعطیلات نوروزی و روابط دوستانه.تعطیلات نوروزی و طهارت نفس.بیاییم به حیات ابدی زنده شویم.عید نوروز در روایات.زدودن غبار از خانه ی دل بازگشت به فطرت توحیدی.عید طبیعت.عید واقعی.مفهوم عید در روایات.عید در کلام امیرالمؤمنین علیه السلام.عید نوروز عید مسلمانان هست؟گشایش سختی ها.شان صمیمیت و یکرنگی.عید نوروز؛ ارمغان آور شادی و شادمانی.نوبهار
اعمال نوروز روزه گرفتن، نماز خواندن تجدید بیعت با رهبران الهی و به زیارت مؤمنان و علمای دین رفتن، از اعمالی است که مسلمانان در نوروز، به عنوان روز ولایت و روز پیروزی حق و عدالت انجام می دهند. مفهوم «تحول حال» در دعای سال نو مردم در آغاز سال نو دعا می خوانند می خواهند که حالشان را به بهترین حال برگرداند و زندگی شان را متحول سازد. مقصود از تحول حال این است که قلب ها از آنچه غیر خدایی است دور گردد، بصیرت ها روشن شود، وجدان ها به خود آید، و انسان های آزاده، از آمال و آرزوهای دنیوی ببرند و به صلاح و فساد خویش پی ببرند و در نتیجه به سوی تکامل، گام بردارند و به خدا بپیوندند. تحول حال یعنی این که در خویشتنِ خویش دگرگونی ایجاد کنیم و از هواهای نفسانی که انسان را به هلاکت می رساند، دست برداریم. تحویل حال به این است که حبّ دنیا در وجودمان نابود، و به جای آن، حب خدا نهفته شود. تحویل حال به این است که مصلحت جامعه را فدای مصالح خویشتن نکنیم و برای خدا قیام کنیم و بندگان خدا را در سال نو به محبت و برادری دعوت کنیم.
بهار و درس آموزی از طبیعت فصل بهار، کلاس معرفت و دوره آموزشی خداشناسی و معادشناسی است. رویشِ دوباره گیاهان پس از خواب عمیق زمستانی، حیات مجدّد طبیعت پس از مرگ و خاموشی، به وجود آمدن طراوت و زندگی بهاری پس از فصل بی حسّی و برگ ریزی درختان، همه با سرانگشت نسیم اعجازگر بهار، پدید می آید. بهاری که خود، زاییده قدرت خدا و تدبیر آفریدگار است. جوانی که به دامن طبیعت قدم می گذارد و از دیدن گل ها و شکوفه ها و سرسبزی و طراوت لذت می برد، درمی یابد که قدرتی عظیم، این حیات مجدّد را به طبیعت بخشیده است. آیا این درسی از معاد نیست؟ بهار و سال نو، پیام دارد. پیام بهار و نوروز، هشداری درباره حیات دوباره انسان ها است. درس خداشناسی و اثبات رستاخیز است. برآورده شدن نیاز مفضل بن عمر می گوید: امام صادق علیه السلام در ضمن خبری طولانی فرمود: خداوند فرمود: این روز شریف و با ارزش، نزد من روز بزرگی است و قسم خورده ام که کسی در این روز، نیازی از من طلب نکند، مگر آن که برآورده سازم. آداب و رسوم ملّی، از دیدگاه اسلام اسلام در تأیید یا ردّ سنن و آداب و رسوم ملّی و مذهبی اقوام دیگر، دو شرط اساسی را همواره در نظر داشته است: اولاً: سنت های پذیرفت شده، مبتنی بر خرافات و آیین های شرک آلود و الهی نباشد. ثانیا: موجب وابستگی به بیگانه نشود و استقلال مسلمانان را خدشه دار نکند (مثلاً تغییر قبله از بیت المقدس به کعبه تا حدود زیادی به این نکته مربوط است). افزون بر این اسلام بر این نکته توجه داشته است که سنت های معقول، جهت گیری شان، معنوی و در جهت متبلور ساختن عبودیت انسان در برابر حق تعالی باشد. هدیه نوروزی ابراهیم کرخی می گوید: از امام صادق علیه السلام درباره مرد ثروتمندی سئوال کردم که روز مهرگان یا نوروز، مردم به او هدیه می دهند ولی او در عوض آن احسانی نمی کند. امام صادق علیه السلام فرمود: آیا آن ها اهل نمازند؟ گفتم: آری. فرمود: باید هدیه آن ها را بپذیرد و او نیز در مقابل برای آن ها هدیه ای بفرستد. خصوصیت عید عید در لغت، شادی مجدد و سروری را گویند که سالیانه تکرار می شود. گفته اند: به روزی که مردم در کنار هم جمع شوند، عید گویند. همچنین عید را به شادمانی فراگیر نیز معنی کرده اند. در هر حال، «خصوصیت عید این است که زمینه وحدت کلمه و تجدید حیات اجتماعی و نشاط و سرزندگی می آفریند و هربار که فرا می رسد، عظمت دین را تجدید می کند». آداب عید نوروز در کلام معصومان علیه السلام 1ـ امام صادق علیه السلام می فرمایند: «هنگامی که نوروز آمد، غسل کن و پاکیزه ترین لباس های خود را بپوش و با خوشبوترین عطرها خود را معطر ساز». 2ـ امام ششم علیه السلام فرموده اند: «چه خوب است که در این روز، روزدار باشی». همچنین رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «عیدهای خود را با آهنگ زیبای تکبیر بیارایید». 3ـ امام زین العابدین علیه السلام فرمودند: «همه شما باید در روز عید زینت و غسل کنید و از دعاهای وارد شده در آن، به قدر توان و فرصت بخوانید... و مبادا کاری کنید که چهره ظاهری شما زیبا و عمل و رفتار شما پست و زشت باشد». 4ـ دید و بازدید؛ حضور در شادی ها و آگاهی از مشکلات دیگران، از دیگر آداب عید نوروز است. همانگونه که در روایت آمده است: «این روز، نوروز است که مردم در آن گرد می آیند و همدیگر را ملاقات می کنند». سرشت خداجوی خویش را به فراموشی نسپاریم. بهار که می آید از یکنواختی ها و زندگانی کسالت بار روزمره خویش رها می شویم و به دشت و دمن ره می سپریم، تا از زنده شدن صحرا و دیدن سبزه ها دلشاد شویم و با روحی سرشار از لطافت طبیعت زندگی از سر گیریم. نیک می نگریم که چگونه زمین افسرده حیاتی تازه می یابد ولی افسوس که ما سرشت خداجوی خویش را که سالیان سال است در چنگال دیو شهوت اسیر، و در زیر سم اسب سرکش حب دنیا لگدمال شده است، پاک به فراموشی سپرده ایم و از آن یاد نمی کنیم! نوروز، پیش از اسلام با توجه به روایاتی که درباره نوروز رسیده است. معلوم می شود نوروز پیش از اسلام مورد توجه پیامبران الهی بوده است و امور معنوی و حوادث مذهبی مهمی درا ین روز اتفاق افتاده است. ولی همان گونه که با مرور زمان بسیاری از واقعیت ها وارونه و تحریف شده است، نوروز هم به صورت روزی صرفا ملی و باستانی درآمده و شادی و سرور آن نیز در شمار امور مادی صرف گذاشته شده است. علت شهرت و دوام عید نوروز در میان شیعیان
برترین عید، روزی است که خداوند متعال نعمتش را بر مسلمانان تمام، و ارکان دین را محکم و استوار کرد و با پیوستن رسالت به امامت، رهبر آینده امت را معرفی فرمود و امیرمومنان، حضرت علی علیه السلام را برفراز منبر امامت نشاند. آن طور که در روایات آمده است و بعضی از علمای بزرگوار فرموده اند، و کتاب «گاهنامه تطبیقی سه هزار ساله، به روشنی مشخص شده، عید غدیر خم سال دهم هجری شمسی مطابق بوده است بدین مناسبتِ فرخنده و مبارک، عید نوروز همواره رنگ و بوی دینی و مذهبی داشته است. تفریحات سالم در تعطیلات نوروز روح آدمی، بر اثر اشتغال به کارهای روزمره، گرفتار خستگی و نیازمند تجدید نشاط و شادابی می شود. تفریح به معنای ایجاد فرح و سرور و انبساط خاطر و شادابی روح و جان است. با این دیدگاه، خیلی از چیزها که نام تفریح دارد، بیش از آن که انبساط روحی بیاورد، کسالت و کدورت خاطر را به دنبال دارد. پس باید به دنبال آن شادابی درونی و حقیقی گشت. قیدِ «سالم» برای تفریحات، چشم انداز دیگری برای تفریحات در برابرمان می گشاید. مسافرت، گشت و گذار در طبیعت و ورزش های مفید از تفریحات سالم است. صله رحم در تعطیلات نوروزی پیوندهای خانوادگی و فامیلی، از مستحکم ترین ارتباطات اجتماعی است و چون رشته عاطفه و محبت در آن تنیده شده است، نسبت به روابط دیگر دوام بیشتری دارد. این رابطه ها را باید تقویت کرد، قدر دانست و محکم تر ساخت. تجدید دیدار از عوامل مهمی است که این رشته را قوام و دوام می بخشد. فرهنگ «صله رحم» که از رهنمودهای مهم اجتماعی در اسلام است، روح را شاداب و دل و جان را از چشمه سار عواطف و محبّت ها سیراب می سازد. نداشتن فرصت برای برخی از افراد بهانه ای برای ترک این دستور دینی یا سهل انگاری در آن است. تعطیلات نوروزی، برای «صله رحم» فرصت خوبی است. این ایّام فرصتی است برای آن که جوانان به دیدارهای خانوادگی پردازند روحیه بگیرند، فامیل را بشناسند، از پاداش عظیمی که خداوند برای صله رحم نوید داده است، برخوردار شوند. تعطیلات نوروزی و زیارت پناه بردن به زیارتگاه ها و عرض ادب و ارادت به آستان اولیای دین و حجت های خدا و بندگان مقرّب پروردگار، زمینه دیگری در «خودسازی» و «تهذیب نفس» و پاک شدن از آلودگی ها و نیرو گرفتن برای مقابله با وسوسه های شیطانی و هواهای نفسانی است. تعطیلات نوروزی، فرصتی برای تشرّف به اماکن مقدس است. محصول زیارت، تأثیری معنوی است که در زندگی زائران باقی می ماندو قدرت ایمان را می افزاید. تعطیلات نوروزی و کتابخوانی عده ای از دانش آموزان و دانشجویان، در ایام درسی فرصت مطالعات جنبی ندارند و به دنبال فرصتی می گردند تا فارغ از دغدغه های کلاس و مدرسه و امتحان به خواندن کتاب های مورد علاقه خود بپردازند. آنان که در ایام نوروز، برنامه مسافرت و صله رحم و زیارت ندارند، می توانند به مطالعه بپردازند. جوانان نباید تعطیلی ها را رایگان از دست بدهند. به قول شاعر: گهر وقت بدین سادگی از دست مده
آخر این درّ گران مایه بهایی دارد البته آنان با برنامه ریزی مناسب، می توانند هم به دید و بازدید و تفریحات بپردازند و هم کتاب های مورد علاقه خود را مطالعه، و بدین طریق از هدر رفتن سرمایه ارزشمند «وقت» جلوگیری کنند. تعطیلات نوروزی و مرور درس های گذشتها در شیوه آموختن، بیش از حجم درس، باید به کیفیت آموختن و فراگیری دقت کرد. در دوره تحصیل، گاهی قسمت هایی از دروس، برای افراد لاینحل باقی می ماند، یا احتیاج به کار بیشتر و بحث و مطالعه و تمرین دارد. تعطیلات، فرصت خوبی است برای بازنگری و مرور درس های گذشته و حلّ بخش هایی که در طول سال تحصیلی، برای محصّل مبهم باقی مانده است. این کار، علاوه بر روشن شدن مسائل دروس پیشین، باعث آمادگی ذهنی برای ادامه درس می شود. خلاصه آنکه به بهانه تعطیلی، نباید ذهن را هم تعطیل کرد، تا آموخته ها ازیاد برود، مرور بر درس های گذشته و حلّ مسائل دشوار و انس با کتاب های درسی، ذهن را برای مراحل بعدی آماده نگه می دارد. تعطیلات نوروزی و روابط دوستانه جوان، علاقه مند به گزینش دوست است. ایّام عید نیز فرصتی مناسب برای دیدار دوستان یا نامه نگاری و فرستادن کارت تبریک عید است. دوست خوب، نعمتی است بسیار گرانقدر که باید برای یافتن و حفظ آن تلاش کرد. رعایت ملاک های ارزشی در انتخاب دوست، ضامن استمرار دوستی ها و بهره گیری درست از آن ها است. عاقل و فرزانه کسی است که در روابط دوستانه، معیارهای مکتب و موازین عقل را مراعات کند و از دوستی های غیرمنطقی و بر اساس هوس های جوانی بپرهیزد؛ چرا که ریشه بسیاری از آلودگی های اخلاقی و فروپاشی نظام های خانوادگی، دوستی های ناسالم و روابط نامناسب و هوس ناک است. بهار و عید باستانی نوروز را به دوستانی باید شادباش گفت که سزاوار این «خجسته باد» باشند. تعطیلات نوروزی و طهارت نفس ارزش هر شخص به پاکی اندیشه و گفتار و رفتار او و رهایی از نفس امّاره و گناه است توجّه به این نکته، در همه فصول و ایّام لازم است. ولی از آن جا که در ایّام تعطیلی، زمینه بروز بعضی گناهان بیشتر است، دقت و هوشیاری بیشتری می طلبد. باید تفریح کرد، بی آن که به گناه آلوده شد. مسافرت خوب است، به شرط دوری از معصیت و آلودگی. روابط با دوستان کار پسندیده ای است، اما وقتی که به کار خلاف و ضد اخلاق منجر نشود. «ورزش» سودمند است، ولی نباید باعث غفلت از «ارزش» شود. جوانی، فصل مفید و مبارکی است، اما وقتی که به پاکی و قداست سپری شود. دید و بازدیدهای خانوادگی، سنّت نیکو و ارزشمندی است، اما باید مواظب بود تا خدای ناخواسته غیبت و تهتمت «نُقل مجالس» نشود. بیاییم به حیات ابدی زنده شویم یاران، فصل طرب از راه رسیده است و ابر و مه و خورشید و فلک همه از بهجت دیدار روی دلدار در شور و شوقند حیف است ما آدمیان که خود را گل سرسبد خلقت می دانیم از آنچه جامد و بیجان و بی شعور می پنداریم، واپس مانیم، به حیات ابدی زنده نشویم و همچنان مردگانی متحرک باقی مانیم و بر غفلت دهشت بار خویش متعصبانه پای فشریم. بیایید پنجره دل های فسرده ای خویش را به سمت دم مسیحایی بهار بگشاییم. شاید احیا شود، به طرب آید و همراه با پایکوبی هستی پای کوبد و دست افشاند. بیایید سخنان پروردگار خویش را ناشنیده نگیریم که پس از ذکر حیات دوباره زمین می فرماید: «این چنین در آخرت از خاک بیرون آورده خواهید شد.» و غفلت زده سخن پیامبر خود را به فراموشی نسپاریم که فرمود: «آن گاه که بهاران در رسید، حیات پس از مرگ را بسیار به یاد آورید». عید نوروز در روایات اینک بهار بستر سپید زمین خسته را در می نوردد و روپوش برف را از سر و روی آن کنار می زند. افسردگان خواب زده را صلا می دهد و دم مسیحایی خویش را بر جان مرده آنان می دمد. هنگام آن است که پنجره دل های افسرده خویش را به سمت بهار بگشاییم. هان! شمایان که به گاهِ بهاران خانه خویش از غبار یکساله زدودید و از هر چه آلودگی ستردید، آیا هیچ اندیشیدید که خانه دل نیز، نه از غبار، که از زنگار چندین ساله غفلت بزدایید؟ مسکن خویش را که هماره دست نظافت بر آن داریم هر سال می شوییم؛ چگونه قلب خویش را که عرش رحمان است، نمی روبیم و غبار از آن نمی زداییم و به دست فراموشی می سپریم؟ زدودن غبار از خانه ی دل اینک بهار بستر سپید زمین خسته را در می نوردد و روپوش برف را از سر و روی آن کنار می زند. افسردگان خواب زده را صلا می دهد و دم مسیحایی خویش را بر جان مرده آنان می دمد. هنگام آن است که پنجره دل های افسرده خویش را به سمت بهار بگشاییم. هان! شمایان که به گاهِ بهاران خانه خویش از غبار یکساله زدودید و از هر چه آلودگی ستردید، آیا هیچ اندیشیدید که خانه دل نیز، نه از غبار، که از زنگار چندین ساله غفلت بزدایید؟ مسکن خویش را که هماره دست نظافت بر آن داریم هر سال می شوییم؛ چگونه قلب خویش را که عرش رحمان است، نمی روبیم و غبار از آن نمی زداییم و به دست فراموشی می سپریم؟ بازگشت به فطرت توحیدی عید از ماده «عود» به معنی بازگشت گرفته شده و به گفته راغب اصفهانی به معنی بازگشت به وضعیت مطلوب گذشته است و به روزهای سرور و شادی نیز گفته می شود. بنابراین، در عید بازگشت انسان به فطرت توحیدی اش مطرح است. تنها جامه رنگارنگ، نشان عید نیست؛ چرا که این عید کودکان است. عید واقعی، توفیق انجام دادن وظیفه و تطهیر نفس و تصفیه جان است. بازگشت به فطرت انسانی و سرانجام، خود را باز یافتن و به خدا رسیدن است. عید طبیعت عید نوروز عید طبیعت است. آغاز بهار موسم اعتدال طبیعت و لطافت هوا و تعدیل شب و روز و رهایی از قساوت زمستان و سردی و سیاهی شب های دیر پاست. عیدی همراه با سرود پرندگان و تکبیر جنگل و تسبیح باد و ریزش ابر و فریاد رعد و رویش صحراست. بیایید برخی از خرافات و نقاط منفی و تاریک را از چهره این عید بزداییم و بگذاریم همرنگ طبیعت با صفا باشد و بر جهات مثبت و خدا پسندانه اش بیفزاییم. عید واقعی عید نه جامه رنگارنگ پوشیدن است که این عید کودکان است؛ نه شربت و شیرنی و غذاهای متنوع خوردن، که این عید شکمبارگان است؛ نه به سیاحت و تفرّج بی محتوی پرداختن، که این عید ولگردان است؛ نه بی بند و باری، که این عید بُلهوسان است؛ نه قاه قاه خندیدن و همدیگر را به مسخره گرفتن و به بازی گذراندن، که این عید غافلان است. عید واقعی تطهیر نفس، تصفیه جان و تمرین استقامت است و چون قطره ای به دریای جمع پیوستن است. عید حقیقی از انزوا به درآمدن، گسسته ها را به هم بستن و پیوستن و در یک کلام، پیوند خود را با خدا استوار کردن و دین خود را تحکیم بخشیدن است. مفهوم عید در روایات در روایات معصومان علیهم السلام عید، مفهوم بسیار ژرفی دارد. در برخی روایات، روز تحقق حاکمیت حق و ولایت الهی در جامعه مهم ترین عید شمرده است. امام صادق علیه السلام می فرمایند: «شیوه انبیا همواره چنین بوده که به جانشینان خود امر می کردند تا روز تعیین و نصب جانشین خود را عید بگیرند». به همین دلیل بزرگ ترین عید پیروان مکتب اهل بیت علیه السلام روز تحقق حاکمیت مستضعفان و حکومت عدل و قسط و نابودی بی عدالتی است. عید در کلام امیرالمؤمنین علیه السلام مولای متقیان و امیر بیان، حضرت علی علیه السلام ، فرمودند: «روز عید روزی است که عبادات انسان مورد پذیرش پروردگار قرار گیرد، بخشایش خداوندی نصیب آدمی شود و انسان از گناه و آلودگی به دور باشد». در گفتار گرانسنگ دیگری، امام علیه السلام فرمودند: «امروز برای ما عید است و فردا نیز عید ماست. و هر روزی که در آن خدا را نافرمانی نکرده باشیم، برای ما عید است». عید نوروز عید مسلمانان هست؟ پاسخ: در برخی روایات،امامان«علیهم السلام» از عید نوروز یاد کرده و از آن تجلیل کرده .مثلا در روایتی از حضرت امام جعفر صادق«علیه السلام» نقل شده که می فرماید: «نوروز، روزی است که پروردگار از بندگان پیمان گرفته است او را عبادت کنند و بدو شرک نورزند و به فرستادگانش و امامان«علیهم السلام» ایمان آورند. نوروز، روزی است که خورشید در آن طلوع کرده و هیچ نوروزی نیست مگر این که ما در آن روز در انتظار از میان رفتن سختی هاییم؛ زیرا نوروز از روزهای ما و شیعیان ماست.»(1) در روایتی دیگر از معصوم«علیه السلام» وارد است: «چون نوروز فرا می رسد، غسل کنید، لباس پاکیزه بپوشید، خود را معطّر سازید و در آن روز، روزه گیرید.»(2) در برابر این روایات، روایتی دیگر منسوب به حضرت امام موسی بن جعفر«علیه السلام» است که در پاسخ درخواست منصور(عبّاسی) مبنی بر اینکه آن حضرت هنگام عید نوروز در جایی بنشیند و به دیگران تبریک و تهنیّت گوید، می فرماید: «در اخبار جَدّم[رسول اللَّهصلی الله علیه وآله] خبری از این روز[نوروز] نیافتم.»(3) مرحوم مجلسی پس از ذکر این روایت، می گوید: «ممکن است بتوانیم این خبر را حمل بر تقیّه کنیم.» البته اگر بتوانیم در این روز کارهایی مانند صله ارحام و دید و بازدید از خویشاوندان،عیادت از بیماران ، زیارت اهل قبور ، دستگیری از مستمندان و... داشته باشیم ، مطمئنا اعمال ما در این روزها مورد تأیید ، بلکه تشویق دین اسلام است و می تواند برای ما عید باشد. از طرف دیگر نیز بنابر فرمایش حضرت علی«علیه السلام» : «هر روزی که در آن، نافرمانی خدا نشود، عید است.»(4) چنانچه در نوروز از گناه و کارهای خلاف دوری کرده و به کارهایی مشغول شویم که ما را به خدا نزدیک کند ، برای ما عید واقعی خواهد بود. عبادت خداوند ، قرائت قرآن و پاکی و نظافت خانه و نیز لباس نو بر تن کردن - نه تحمّل گرایی و فخر فروشی کردن - و همچنین روزه داشتن و به دیدار دوستان و خویشان رفتن، بسیار پسندیده و ارزشمند است. ولی اعتقاد به نامیمونی روز سیزدهم فروردین و واجب بودن سفره هفت سین و برگزاری مراسم چهارشنبه سوری، چون علّت عقلانی و شرعی ندارد، محکوم و مطرود است. پی نوشت ها : 1) بحارالانوار، ج 59، صص 1 - 92. 2) وسائلالشیعه، ج 7، صص 346 - 13871. 3) بحارالانوار، ج 59، صص 2 - 100. 4) شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 20، ص عیدی فرخنده روزی که ارزش های والای انسانی حفظ شود و گوهر وجود آدمی در باتلاق گناه و گرداب نافرمانی آلوده نشود، آن روز عید، یوم اللّه و روز شادمانی است.همان گونه که امام علی علیه السلام در پی کار پسندیده یکی از اصحاب در عید نوروز فرمودند: «هر روز ما را نوروز سازید». و در سخنی دیگر درباره نوروز فرمودند: «هر روز برای ما نوروز است». گشایش سختی ها اگر نوروز، رنگ عبودیت و جلوه بندگی یابد، یا روز پیمان خداوند با بندگان در دوری از شرک و کفر شود، یا روزی شود که بنا به سخن آسمانی امام صادق علیه السلام گشایش سختی ها و اندوه شیعیان و اهل بیت علیهم السلام در آن رخ نماید؛ در این صورت نه تنها عید ملّی و باستانی، بلکه برتر از آن عید اهل بیت علیهم السلام و نوروز شیعیان و پیشوایان معصوم نیز خواهد بود و در آسمان و زمین جشن فرا رسیدن آن برگزار خواهد شد. شان صمیمیت و یکرنگی عید نوروز، عیدی ریشه دار است که از نیاکان ما در ایرانْ زمین برجا مانده است. در این عید، طبیعت رو به سبزی و رویش می کند و دل انسان ها را زنده و پرنشاط می سازد. دید و بازدید عید، غبار کدورت از دل ها می زداید، ضیافت ها، لباس های نو و مسافرت ها در خانواده ها شور و بالندگی می آفریند و افزون بر ارزش های دینی، ارزش های ملّی و باستانی را نیز زنده و پا برجا نگاه می دارد. عید نوروز؛ ارمغان آور شادی و شادمانی عید نوروز پرتوی دلربا و چهره ای زیبا از آفرینش است که پیش از آمدنش انبوه انسان ها را به تلاش و کوشش فرا می خواند. عیدی است که همراه خود شادی دل ها و شادمانی ها را آورده، غنچه لبخند بر لبان افراد می نشاند و افزون بر ظاهر آراسته، باطن پیراسته ای برای بسیاری از انسان های سبز سیرت به ارمغان می آورد. آنان که سرای دل و دیده را با آینه های معرفت و طاعت، آذین بسته اند و در ایام خجسته نوروز، صحیفه وجود خود را از هر گونه غبار گناه و نافرمانی پاک و پیراسته نگاه می دارند، بیش از دیگران از این عید باستانی بهره می برند. نوبهار نوبهار است در آن کوش که خوش دل باشی/که بسی گل بدمد باز و تو در گِل باشی گر چه راهی است پر از بیم ز ما تا برِ دوست/رفتن آسان بود ار واقف منزل باشی
|
لینگ معماهای قرانی ‹‹ پرسش و پاسخ ›› - نهج البلاغه13»معماهای ضربالمثلها
روز نوروز از دیدگاه حضرت امام جعفر صادق علیه السلام
اللهم عجل لولیک الفرج و العافیه والنصر و اجعلنا من
خیر انصاره و اعوانه و المستشهدین بین یدیه.
یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر اللیل و النهار،
یا محول الحول و الاحوال ،حول حالنا الی احسن الحال.
امام صادق (ع) می فرمایند:
نوروز روزی است که قائم ما اهل بیت ع در آن ظهور می کند .
پیدایش عید نوروز
در باره نوروز و پیدایش آن صدها جستار و کتاب نوشته اند، اما اندک کسی به پیوند آن با تمدن بابلی پرداخته است.
بنا به اساطیر و باور سنتی، آغاز تجلیل از نوروز به پانزده هزار سال پیش برمی گردد، به روزی که جمشید شاه (ییما یا یامای هند و ایرانی) بر تخت نشست. اصطلاح "نوروز جمشیدی" از همین باور بر می آید. شاهان دوران معاصر نیز به مانند فتحعلی شاه قاجار تلاش می کردند به تقلید از جمشید در روز نوروز تاج بر سر بگذارند.
بر مبنای باور مزدیسنی، زرتشت پیامبر بود که اخترشناسی ایرانی را بنیاد نهاد و با محاسبات دقیق در کنار جشن های طبیعی سده و مهرگان، اعتدال ربیعی یا برابری بهاری شب و روز را نیز به مثابه جشن اصلی و واپسین روز از هفته آفرینش پروردگار تعیین کرد که همین نوروز است.
برخی تلاش کرده اند تا نام و نشانی از جشن نوروز را در کتیبه های هخامنشی ردیابی کنند و نوشته اند که جشن نوروز در فرمان کورش بزرگ، پایه گذار امپراتوری هخامنشی که در سال ٥٤٢ پیش از میلاد به مردمان بابل آزادی های ملی و مذهبی را ارزانی داشت، جاودانه شده است.
شاهد مثال آنها این پاره از متن کتیبه ماندگار کورش است: "زمانی که من به بابل اندر شدم... به کسی اجازه ندادم که به این سرزمین و مردم آن ستم کند... من نیاز های بابل را مد نظر داشتم و همه جایگاه های مقدس آن را و در بهزیستی آنها کوشیدم... من آنها را از بردگی ناشایسته نجات دادم. من ویرانه های آنها را آباد کردم. من به بدبختی های آنان پایان نهادم." اما در این متن ذکری از نوروز نیست.
نوروز و بابل
اما یادگار های مکتوب بازمانده از بابل باستان، به مانند کتیبه های "سنه خریب" از شاهان آشوری در "بیت اکیتی" یا جشنگاه های آشوری در این مورد تردیدی باقی نمی گذارد که در دوران مقدم بر ورود کورش بزرگ به بابل شب اعتدال روز و شب پیش بابلی ها گرامی بوده و با نام های "اکیدی" و "خاب نیسان" (اول نیسان) به عنوان سال نو از آن تجلیل می شده است.
دکتر کاوه فرخ، تاریخ نگار یونانی ایرانی تبار، می نویسد: "در زمان فتح نسبتا آرام بابل توسط کورش بزرگ (٥٣٩ پیش از میلاد) بابلی ها از دانش فوق العاده زمان شناسی برخوردار بودند. آنها دریافته بودند که ١٩ سال برابر با ٢٣٥ ماه است و بر مبنای آن از سده پنج پیش از میلاد به بعد چرخه یا سیکل هفت گانه ای را تعیین کردند که هر دوره آن ١٩ سال را دربر می گرفت... بدین گونه سال نو بابلی ها با نخستین روز ماه نیسان در آغاز بهار مصادف می شد. از این رو به نظر می آید که این تاریخ بابلی سرآغاز جشن نوروز آریایی بوده باشد."
سال ها پیش از این ویلهلم آیلرز در کتاب "تاریخ ایران کمبریج" نوشته بود: "پارس ها افزون بر علم اخترشناسی بین النهرین گاهشماری آن را نیز پذیرفتند که بر مبنای آن آغاز سال با نخستین شب بهار (٢٠ مارس) مصادف می شد."
"زیباترین جشن ایران باستان (نوروز یا نوسَرد) جشن سال نو بابلیان باستان بود که در آن روز مردوک، خدای بابلی ها سرنوشت نسل بشر را از نو رقم می زد... بنا به یافته های باستان شناختی، همه شهرهای بزرگ بابل و آسور دارای جشنگاه ویژه ای بودند با نام "بیت اکیتی" که بیرون از دروازه های شهر قرار داشت."
جشن سال نو بابلی ١٢ روز به درازا می کشید و هر روز آن مراسم خاص مذهبی داشت. از جمله در یکی از آن روزها روحانی ارشد بابلی شاه را به نیایشگاه مردوک می خواند و به عنوان کفاره گناهان خواسته و ناخواسته شاه در سال گذشته بر رخسار او سیلی می زد، چنان که اشک او جاری می شد.
دوازده روز جشن نوروز آریایی نیز که در آن "میر نوروزی" هم ظاهر می شد، احتمالا با این سنت بابلی ها پیوندی دارد.
از نویسندگان ایرانی هاشم رضی است که در کتاب "آیین مغان" به جشن اکیتی اشاره می کند: "اکیتو جشن کهن بابلی است که سالی دوبار در آغاز بهار و پاییز برگزار می شد و قدمت آن به موجب آگاهی هایی که داریم، به هزاره دوم پیش از میلاد می رسد و میان این جشن بابلی با نوروز ایرانی شباهت بسیاری وجود دارد."
در پی سقوط امپراتوری بابلی جشن های آن نیز میان اقوام سریانی و سومری و اکاد به تدریج متروک شد. اما دوباره در اوایل سده بیستم میلادی سریانی ها به تجلیل از سال نو باستانی خود با نام "اکیتو" پرداختند که به دلیل روی آوردن آنها به کیش مسیحیت و پذیرفتن گاهشماری گرگوری آن از شب بیستم مارس به اول آوریل منتقل شده است.
نوروز و تخت جمشید
با وجود نبود یادکرد از نوروز در نوشته های هخامنشی بیشتر تاریخ نگاران بر این باوراند که در پی اشغال بابل توسط کورش بزرگ جشن اعتدال روز و شب میان ایرانیان رایج شد و داریوش بزرگ برای برگزاری این جشن با شکوه تخت جمشید را ساخت.
ارنست هرتزفلد، ایران شناس برجسته آلمانی که نخستین حفاری علمی تخت جمشید را رهبری کرده است، بر این باور بود که داریوش آن را به عنوان نوروزگاه ساخته بود.
با اینکه پایتخت هخامنشی از پارس فرسنگ ها فاصله داشت، داریوش بزرگ به طور نمادینی بارگاه نوروزی خود را در حوالی خاستگاه دودمان هخامنشی بنیاد کرد. شاهان هخامنشی در ایام نوروز در همین محل جلوس می کردند و از اقوام مختلف قلمرو پهناورشان ارمغان های نوروزی دریافت می کردند که تصویر آن را می توان روی دیوار نگاره های تخت جمشید دید.
مایکل اکسوورتی در کتاب "امپراتوری اندیشه" می نویسد: "هدف از احداث مجتمع عظیم تخت جمشید هنوز روشن نیست. ممکن است جایگاه برگزاری جشن ها و مراسم اعتدال شب و روز در بهار باشد که همان نوروز ایرانی است. صفوف باج آوران که روی دیوارها منقش است حاکی از این احتمال است که تخت جمشید محل اعلام رسمی بیعت و وفاداری سالانه از سوی استان های ایران باستان بوده است."
احیای نوروز پس از اسکندر
نگاشته های تاریخی حاکی است که شاهان اشکانی یا پارتی، که پس از ویرانی های اسکندر، فرمانروا شدند، سنت های هخامنشیان را از نو زنده کردند و به آنها ارج گذاشتند و نوروز را گرامی داشتند.
بلاش اول، نخستین شاه اشکانی ای بود که نحوه تجلیل او از نوروز به عنوان جشن سراسری در تاریخ کهن آمده است، هرچند جزئیات آن برایمان روشن نیست.
اما از دوران ساسانی یادگارهای فراوانی بجا مانده است که جایگاه رفیع نوروز در آن زمان را آشکار می کند. نوروز ساسانی مهم ترین روز سال بود و مهم ترین امور ملی دولت نیز، به مانند بار دادن به مردم و عفو زندانیان، در همان روز انجام می گرفت.
در پی سقوط سلسله ساسانی و پیروزی تازیان بر ایران و ترویج کیش اسلام که از سال٦٥٠ میلادی آغاز گرفت، نوروز همچنان ماندگار بوده است.
به تدریج جشن های دیگر ایران باستان به مانند مهرگان و گاهنباران، مختص پیروان کیش مزدیسنی شد و تنها نوروز و سده را همگان تجلیل می کردند. سرانجام، شکوه سده هم کاهش یافت و نوروز تنها جشن باستانی ای شد که ایرانیان، صرف نظر از مذهبشان، جشن می گیرند.
ماندگاری نوروز پس از اسلام
لغتنامه دهخدا با استناد به کتاب "تمدن اسلامی" جرجی زیدان می نویسد: "در دربارهای نخستین خلفای اسلامی به نوروز اعتنائی نداشتند، ولی بعدها خلفای اموی برای افزودن درآمد خود هدایای نوروز را از نو معمول داشتند. بنی امیه هدیه در نوروز را بر مردم ایران تحمیل می کردند که در زمان معاویه تعداد آن به پنج تا ده میلیون درم بالغ می شد."
در ادامه تفسیر نوروز لغتنامه دهخدا می افزاید: "امیران ایشان (عرب ها) برای جلب منافع خود مردم را به اهداى تحف دعوت می کردند. نخستین کسی که در اسلام هدایای نوروز و مهرگان را رواج داد حجاج بن یوسف بود. اندکی بعد این رسم نیز از طرف عمر بن عبدالعزیز به عنوان گران آمدن اهداى تحف بر مردم منسوخ گردید."
اما با ظهور ابو مسلم خراسانی و روی کار آمدن خلافت عباسی و تشکیل سلسله
های طاهریان و صفاریان و سامانیان جشن های ایرانی و به ویژه نوروز دوباره
رونق یافتند و تا به روزگار ما رسیدند. http://www.jadidonline.com/
نوروز و فقر!
جعبه ی جادویی از عید ؛ آنچنان می گفت هروز
که به من حسی نهان داد ؛عکسبرداری ز نوروز
دوربین بر کف گرفتم ؛ دل زدم بر شهر تهران
تا ببینم رسم نوروز ؛ بر چه صورت گشته الان
چشم من تا کار می کرد ؛ دید مردم از زن و مرد
دستها در دست هم بود ؛ در نگاهاشان غمی سرد
سبزه ی زیبای سفره ؛ بود اول عکس دلخواه
بعد از عکسم کودکی گفت؛جان این تن سبزه ای خواه!
حرف کودک آب سردی بود بر این طبع و احساس
بار دیگر گفت بر من : می خری خانوم عکاس؟
در صدایش بود موجی از امید و بغض و آزرم
خسته بود از کار دنیا ؛ داشت از آن لابه ها شرم
در نگاهش یک حقیقت چون چراغی شعله افروخت
برق چشمان سیاهش چون شرر قلب مرا سوخت
چشمها مملو ز حسرت ؛ بی گناه و پاک و معصوم
این چه بی رحمانه عیدیست؟ این بود آیین مرسوم؟
سبزه را برداشتم من ؛ چشمهایم را گشودم
مثل او بودش فراوان ؛ کاش من هرگز نبودم
وای من با چشم دیدم ؛ اکثر جاهای این شهر
عید نزدیکست و مردم ؛ عیدشان تلخست با فقر
در خودم بودم که ناگه ؛ کودکی بسیار کوچک
داد بر من فال حافظ ؛ گفت سال نو مبارک!
"ساره تاجیک"
اس ام اس ترکی؛ فارسی بمناسبت عید نوروز سال 1390
بولودوز یاغار اولسون ، سولاریز آخار اولسون ، اوجاقیز یانار اولسون ، نوروزبایرامینیز موبارک اولسون
ابرتون بارنده،آب هاتون روان(جاری)،اجاقتون روشن،نوروزتون مبارک
بایرام گوزللیک دیر ، گوزللیک لر سیزین اولسون ، بایرام اوموددور ، اومودلرینیز گرچک اولسون ، نوروز بایرامینیز موبارک اولسون
عید قشنگه،فشنگیها نصیبتون باشه،عید پر از امیده ، امیدتون ابدی باشه،عید نوروزتون مبارک باشه
“یئنه گلیر نازلی باهار ، نازلی یاز
هامینین یازیسین بو ایل یاغلی یاز
جان ساغلیغی ، جیب وارلیغی ، اولوم آزمهریبان آللاهیم ، بئله یازی یاز.”
“تازا ایلینیز موبارک اولسون.”
بازم بهار میاد،با ناز
نگاهی به و آداب و رسوم وشعر چهارشنبه سوری واشعا ر ترکی عید نوروز در آذربایجان
مقدمه
اگر نگاهی به فرهنگ آذربایجان بیاندازیم برای اکثر ایام و فصول سال مراسمات مختلفی می بینیم، که این نیز نشان بارز از فرهنگ غنی و قدرتمند آذربایجان می باشد.
برای آشنایی با بیشتر این مراسمات و شناخت مناسبتهای مختلف آذربایجان، علاوه بر میراث مکتوب، فولکولور یا فرهنگ شفاهی آذربایجان نیز کمک شایانی به ما می کند.
یکی از این مناسبتها، مراسمات مربوط به چهارشنبه های آخر سال می باشد که مقدمه ای تلقی می شوند برای مراسمات تحویل سال جدید.
عده ای برآنند که چهار بودن چهارشنبه های آخر سال به نوعی با فرضیه فیثاغورس مربوط می باشند. چرا که وی عدد چهار را اصل و ریشه طبیعت جاودان می داندـ ویژگى هاى مستمندان مؤمن و خدادوست
لزوم دوستى و محبت.به فقرا و مستمندان
. آیامی دانستید فقط یک نفر از یک میلیارد نفر بیش از ۱۱۶ سال عمر میکند.
. آیامی دانستید هر آمریکایی به طور میانگین ۲ کارت اعتباری دارد.
. آیامی دانستید قلب انسان میتواند خون را ۱۰ متر به بیرون پرتاب کند.
. آیامی دانستید متداولترین نام در دنیا محمد است.
. آیامی دانستید زبان قویترین ماهیچه در بدن است.
. آیامی دانستید روز تولد شما حداقل با ۹ میلیون نفر دیگر یکی است.
. آیامی دانستید ستاره دریایی مغز ندارد.
. آیامی دانستید زنان تقریبا ۲ برابر مردان چشمک میزنند.
. آیامی دانستید شما نمیتوانید با حبس کردن نفستان خودکشی کنید.
. آیامی دانستید انسانهای راست دست به طور میانگین ۹ سال بیش از چپ دستها عمر میکنند
. آیامی دانستید لئوناردوداوینچی قیچی را اختراع کرد.
. آیامی دانستید درآمد مایکل جوردن از کمپانی نایک، بیش از درآمد تمام کارکنان این کمپانی در کشور مالزی است.
. آیامی دانستید هیچ کلمه ای در زبان انگلیسی با کلمه month هم قافیه نمیشود.
. آیامی دانستید مورچه ها بعد از مرگ در اثر سم پاشی به پهلوی راست میافتند.
. آیامی دانستید هر انسانی در طول زندگیاش به طور میانگین ۸ عنکبوت را در حال خواب میخورد.
. آیامی دانستید گربه ماهی بیش از ۲۷۰۰۰ عضو چشایی دارد.
. آیامی دانستید کشتی ملکه الیزابت دوم بابت هر گالون سوختی که میسوزاند فقط ۱.۵ متر حرکت میکند.
. آیامی دانستید صندلی الکتریکی را یک دندانپزشک اختراع کرد.
. آیامی دانستید که خوک*ها به دلیل فیزیک بدنی قادر به دیدن آسمان نیستند؟
. آیامی دانستید که فندک قبل از کبریت اختراع شد؟
. آیامی دانستید که سالانه ۴ هزار نفر غیر سیگاری در اثر همنشینی با افراد سیگاری به سرطان ریه مبتلا شده و جان می سپرند؟
. آیامی دانستید که در زیمبابوه از هر ۵ نفر یکی مبتلا به بیماری ایدز است؟
. آیامی دانستید که در سوید سالیانه از ۹ میلیون جمعیتی که دارد فقط ۱۷۰۰ نفر می میرند؟
. آیامی دانستید ایران به سی کشور جهان تسهیلات نظامی صادر می کند؟
. آیامی دانستید که تقریبا ۶۵ درصدوزن انسان را اکسیزن تشکیل میدهد؟
. آیامی دانستید که هر ۱۳ دقیقه یک کتاب جدید در امریکا منتشر میشود؟
. آیامی دانستید که حد متوسط مطالعه کتاب در بین ایرانیان ۳ دقیقه در سال است.
. آیامی دانستید که رشد تعداد ماشینها در جهان سه برابر رشد جمعیت انسانهاست.
. آیامی دانستید که از جمعیت ۶ میلیاردی جهان ۵/۱ میلیارد نفر از اب اشامیدنی محرومند و ۶/۱ میلیارد نفر به برق دسترسی ندارند.
. آیامی دانستید که سرطان سینه چنانچه در مراحل اولیه باشد حتی با ماموگرافی نمیتوان پی به وجود ان برد مگر اینکه چند سال از رشد ان گذشته باشد؟ بد نیست بدانید مصرف لیمو ترش از ابتلا به بیماری سرطان سینه جلوگیری می کند
. آیامی دانستید که در ایران سالانه ۲۸ هزار نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست می دهند. این امار در جهان یک میلیون دویست هزار نفر میباشد که نود در صد ان مربوط به کشورهای جهان سوم میباشد.
. آیامی دانستید که در هر دقیقه نسل یک موجود زنده در جهان منقرض می شود.
. آیامی دانستید که مار می تواند تا نیم ساعت بعد از قطع شدن سرش نیش بزند.
. آیامی دانستید که بیشتر هواپیماها صندلی شماره ۱۳ را ندارند.
. آیامی دانستید که اثر سیب در بیدار نگهداشتن افراددرشب بیشتر از قهوه و کافین است.
. آیامی دانستید که ۵۵درصدسوانح هوایی در زمان نشستن هواپیماو۳۰درصد در هنگام برخاستن هواپیما رخ می دهد.
. آیامی دانستید که در تایوان بشقاب های گندمی درست میشودوافراد بعد از خوردن غذابشقاب هایشان را هم می خورند.
. آیامی دانستید که گوش و بینی درتمام طول عمر انسان در حال رشد می باشند و بزرگتر می شوند.
. آیامی دانستید که آب دریا بهترین ماسک زیبایی پوست می باشد.
. آیامی دانستید که اولین مردمانی که نخ را کشف کردند وموفق به ریسیدن ان شدند ایرانیان بودند.
. آیامی دانستید که بزرگترین دریای دنیا دریای مدیترانه است و عمیق ترین نقطه ان به ۴۳۳۰متر میرسد.
. آیامی دانستید که فقط پشه ماده نیش می زند و از پروتین خون مکیده شده جهت تخم گذاری استفاده می کند.
. آیامی دانستید که به طور متوسط شما روزی ۵۰۰۰کلمه صحبت میکنید که۸۰% ان با خودتان است!
. آیامی دانستید که هر چشم مگس دارای ۱۰ هزار عدسی است.
. آیامی دانستید مقاومت موش صحرایی در برابر بیآبی بیشتر از شتر است.
. آیامی دانستید جمعیت میمونهای هند بالغ بر ۵۰ میلیون است.
. آیامی دانستید یک نوع وزغ وجود دارد که در بدن خود سم کافی برای کشتن ۲۲۰۰ انسان در اختیار دارد.
. آیامی دانستید ۳۵۰ هزار نوع کفشدوزک در جهان وجود دارد.
. آیامی دانستید نوشابههای زرد رنگ، زیانبارتر از نوشابه های سیاه رنگ هستند.
. آیامی دانستید شش چپ، اندکی از شش راست کوچکتر است تا فضای کافی برای قرارگیری قلب فراهم آید.
. آیامی دانستید تعداد سلولهای گیرنده بویایی در سگهای معمولی، یک میلیارد و در سگهای شکاری،۴ میلیارد عدد است
. آیامی دانستید رشد کودک در بهار بیشتر است.
. آیامی دانستید حس بویایی مورچه با حس بویایی سگ برابری می کند.
. آیامی دانستید در تمام وجود شما بیش از یک مشت گچ (کلسیم) وجود دارد.
. آیامی دانستید هر تکه کاغذ را بیش از 9 بار نمی توان تا کرد.
. آیامی دانستید وقتی عطسه می کنید قلب شما به اندازه یک میلیونیم ثانیه می ایستد.
. آیامی دانستید تنها غذایی که فاسد نمی شود عسل است.
. آیامی دانستید حلزون می تواند سه سال بخوابد.
. آیامی دانستید فیل ها قادر به پریدن نیستند.
. آیامی دانستید شن خیس از شن خشک سبکتر است.
. آیامی دانستید تا زمانی که غذا با بزاق مخلوط نشود، مزه اش احساس نمی گردد.
. آیامی دانستید گاونر کوررنگ است و فقط به حرکت شنلی که گاوباز در جلوی او تکان می دهد حساس است. دیگر فرقی نمی کند شنل چه رنگی باشد.
. آیامی دانستید قدرت بینایی جغد هشتاد و دو برابر انشان است.
. آیامی دانستید فقط قورباغه های نر قورقور می کنند.
. آیامی دانستید لایه ی اوزون فقط به اندازه دو سکه ی روی هم ضخامت دارد.
. آیامی دانستید رازی به غیر از الکل کاشف گوگرد هم هست.
. آیامی دانستید قرنیه ی چشم انسان خون ندارد.
کمک دونده آمریکایی در حین مسابقه به رقیب تیمی اش که روی زمین افتاده! اینست جوانمردیدوست آن است که گیرد دست دوست / در پریشان حالی و درماندگی
هر کی می تونه بشماره نظر بده!
http://blogfa.com/Desktop/Default.aspx?t=-57756293&d=4643262
دانستنیهایی در مورد عید نوروز مفهوم عید در فرهنگ اسلامی ماندگاری و استمرار نوروز معنای لغوی عید معنای اصطلاحی عید نماد هویت یک ملّت عامل همبستگی احساسات ملی نوروز عمومیترین و دیرپاترین جشن مردم ایران اسلام و آداب و رسوم پیشینیان اسلام وا حترام به سنتهای قومی همزمانی نوروز با بسیاری از رخدادهای تاریخی اعمال مستحبی عید نوروز امیر مؤمنان شیرینی نوروز را پذیرفت جنبههای آموزنده و مثبت نوروز بهار، درس خداشناسی و نوروز آغاز بهار نوروز، فرصت مغتنم موحدان حضور گسترده قرآن کریم در مراسم نوروز نمادهای تأثیر فرهنگ اسلامی در مراسم نوروز دیدار با دوستان و آشنایان احسان و نیکوکاری صله رحم سال نو فرصتی برای تزکیه نفس سالنو، هنگام تحول نوروز؛ یعنی هر روز نو و تأثیرگذار کارنامه هنگام محاسبه نوروز در آینه روایات روایات دعاى هنگام تحویل سال.اصل تحول.محور تحول (محول).آواى توحید (محول).هدف تحول (محول الیه).ارزشها ی عید نوروز. اعیاد چهار نوع است.نظافت و خانه تکانى.غسل عید..نماز عید.نظافت و لباس تمیز.دید و باز دید.هدیه و عیدى.توجه به قرآن. روزه گرفتن.زیارت اهل قبور.ارزشهاى مثبت .فلسفه معنوی نوروز.دانستنیهایی در مورد عید نوروز... مفهوم عید در فرهنگ اسلامی واژهی عید در اصل از فعل عاد (عود) یعود اشتقاق یافته است . معانی مختلفی برای آن ذکر کردهاند، از جمله «خوی گرفته» ، «هرچه باز آید از اندوه و بیماری و غم و اندیشه و مانند آن» ، «روز فراهم آمدن قوم» ، «هر روز که در آن، انجمن یا تذکار فضیلتمند یا حادثهی بزرگی باشد» . گویند، از آن رو به این نام خوانده شده است که هرسال شادی نوینی باز آرد . (1) ابن منظور در لسان العرب گفته است که برخی بر آن هستند که اصل واژهی عید از «عادة» است، زیرا آنان (قوم)، بر جمع آمدن در آن روز، عادت کردهاند . (2) چنانکه گفته شده است: القلب یعتاده من حبها عید . و نیز «یزیدبنحکمثقفی» در ستایش «سلیمانبنعبدالملک» گفته است: امسی باسماء هذا القلب معمودا اذا اقول صحا یعتاده عیدا (3) به گفتهی «ازهری»: عید در نزد عرب، زمانی است که در آن شادیها و یا اندوها، باز میگردد و تکرار میشود . ابناعرابی آن را منحصر به شادیها دانسته است . (4) واژهی عید، تنها یکبار در قرآن به کار رفته است: اللهم انزل علینا مائدة من السماء تکون لنا عیدا لاولنا و آخرنا و آیة منک (سورة مائده/آیه 114) در تفسیر نمونه، ذیل این آیه گفته شده است: «عید، در لغت از مادهی عود به معنی بازگشت است، و لذا به روزهایی که مشکلات از قوم و جمعیتی بر طرف میشود و بازگشتبه پیروزیها و راحتیهای نخستین میکند، عید گفته میشود و در اعیاد اسلامی به مناسبت اینکه در پرتو اطاعتیک ماه مبارک رمضان و یا انجام فریضهی بزرگ حج، صفا و پاکی فطری نخستین به روح و جان باز میگردد، و آلودگیها که برخلاف فطرت است، از میان میرود، عید گفته شده است و از آنجا که روز نزول مائده روز بازگشتبه پیروزی و پاکی و ایمان به خدا بوده است، حضرت مسیح ( علیه السلام) آن را عید نامیده و همانطور که در روایات وارد شده، نزول مائده در روز یکشنبه بود و شاید یکی از علل احترام روز یکشنبه در نظر مسیحیان نیز همین بوده است، و اگر در روایتی که از علی ( علیه السلام) نقل شده میخوانیم «و کل یوم لایعصی الله فیه فهو یوم عید» هر روز که در آن معصیتخدا نشود، روز عید است» نیز اشاره به همین موضوع است، زیرا روز ترک گناه، روز پیروزی و پاکی و بازگشتبه فطرت نخستین است .» (5) در روایات معصومین ( علیهم السلام) نیز بارها به این موضوع اشاره شده است، همچنانکه گذشت، امیرالمؤمنین علی ( علیه السلام) هر روزی که در آن معصیت و گناه نشود، را روز عید خوانده است . از سوید بن غفله نقل شده است که گفت: در روز عید برامیرالمؤمنین علی ( علیه السلام) وارد شدم و دیدم که نزد او نان گندم و خطیفه (6) و ملبنة (7) است . پس به آن حضرت عرض کردم: روز عید و خطیفه؟! . پس از آن حضرت فرمودند: انما هذا عید من غفرله، این عید کسی است که آمرزیده شده است . (8) و نیز در یکی از اعیاد، آن حضرت فرمودند: «انما هو عید لمن قبل الله صیامه، و شکر قیامه، و کل یوم لایعصی الله فیه فهو یوم عید» ، «امروز تنها عید کسی است که خداوند روزهاش را پذیرفته، عبادتش را سپاس گزارده است، هر روزی که خداوند مورد نافرمانی قرار نگیرد، عید راستین است .» در روایات اسلامی برای اعیاد به ویژه اعیاد مذهبی از جمله عید فطر، آداب و رسوم خاصی توصیه شده، در حدیثی از معصوم ( علیه السلام) آمده است: «زینوا اعیادکم بالتکبیر» عیدهای خودتان را با تکبیر زینتبخشید . «زینوا العیدین بالتهلیل و التکبیر و التحمید و التقدیس» عید فطر و قربان را با گفتن ذکر «لا اله الا الله» «الله اکبر» ، «الحمدلله» و «سبحان الله» ، زینتبخشید . ماندگاری و استمرار نوروز همواره در طول تاریخ، مردمان به جشن نوروز توجه میکردهاند. حوادث روزگار، اگرچه گهگاه آن را از شور و گرمی میانداخته، اما هرگز به فراموشی سپردن آن نینجامیدهاست. در میان جشنهای ملی ایران: نوروز، مهرگان و سَده از دیگر جشنها پر رونقتر بوده است ؛ اما به تدریج، مهرگان و سده، در میان ایرانیان رونق خود را از دست داد. این جشنها در دوران پس از اسلام، نه تنها عمومیت و آوازه نوروز را نیافت، بلکه رفته رفته کمرنگتر شد و تدریجا برخی از آداب آنها در نوروز حل شد و خود نیز عملاً منحل شدهاند. تنها نوروز توانست، همچنان عید بزرگ ایرانیان به جا بماند و حتی به دلیل بعضی از رسوم متناسب با آداب اسلامی، نوعی تقدس و اهمیت نیز بیابد. معنای لغوی عید «عید» از ریشه «عاد یَعود» و به معنای بازگشت است. هم عیدهایی که بشر در تاریخ خود ثبت کرده، در این خصوصیت مشترکند؛ از اعیاد کهن گرفته تا عیدهای ملی و مذهبی، همه حکایت از واقعهای خاص و شایان توجه دارند؛ واقعهای ارزشمند که انسانها از یادآوری آن به وجد میآمدهاند و لذت میبردهاند. عید نوروز نیز از سنتها و باورهای کهن ایرانیان و فصل شور و شادی و شعف آنان بودهاست. معنای اصطلاحی عید اگرچه «عید» به جشن سالانهای گفته میشود که هرسال با بازگشت خود، سرور و نشاط را به قوم، نژاد یا ملتی باز میگرداند، معنای ژرفتر آن، بازگشت انسان به ریشه آسمانی خویش و رجعت روحی و معنوی به مبدئی است که او را آفریده و از او پیمان گرفته است تا شأن بندگی و اطاعت را رعایت کند. آداب مذهبی و معنوی، همانند غسل و نماز و روزه مستحبی نوروز، به همین امر توجه میدهد که عید را فرصتی برای غفلت از خدا و غرق شدن در بازیهای دنیا نپنداریم؛ چه آنکه جشن حقیقی انسان، زمانی است که بتواند شیطان را از حریم خویش براند و به گونه درونی و معنوی به سوی خدای خویش بازگردد. نماد هویت یک ملّت عیدها و جشنها، افتخار ملی هر قوم و سرزمین، و نشان ساختار و پیشینه فرهنگی و تمدن آنان است. اعیادی که از نظر دیرینگی تاریخی و مذهبی ریشه دار بوده و در طول زمان با اعتقادها و آداب و رسوم ملتها در هم آمیخته، جلوه و جایگاه ویژهای دارند و بی آن هیچ ملتی هویت واقعی ندارد و به بیگانگی از خود دچار خواهد شد. عید نوروز از این جهت که اعتقادها و باورهای مذهبی و سنن کهن ملی، در آن به هم آمیخته، اهمیتی گسترده یافته است. عامل همبستگی احساسات ملی عید نوروز و دیگر جشنهای ملی و میهنی، جدای از تربیتهای اوّلیه اجتماعی و سیاسی، همبستگی احساسات ملی را هدف قرار میدهند. ویژگی نمادین این جشنها، برخاستن از روح همبسته عواطف ملی و همدلی همه مردمان است. عید نوروز، تصویری روشن از فرهنگ ملی و مذهبی ایرانیان و عامل مهمی در همبستگی احساسات آنان مینماید. نوروز عمومیترین و دیرپاترین جشن مردم ایران «نوروز» که به نامها و اوصاف بسیار، چون: عید نوروز، جشن فروردین، نوروز جمشیدی، نوروز سلطانی و نوروز جلالی مشهور شده، مهمترین، عمومیترین و دیرپاترین جشن ملی مردم ایران است. این جشن، قرنهای متمادی است که توجه مردم کشور ما و سرزمینهایی را که با ما دیرینه فرهنگی مشترکی دارند، به خود جلب کرده است. نوروز، عمومیترین جشن ملی ایرانیان هم هست؛ زیرا مرزی نمیشناسد و از هر دیواری در ایران زمین وارد میشود و تمام اقوام، مذاهب و گروههای فکری و عقیدتی را که در این مرز و بوم مقدس زندگی میکنند یکسال شادمان میکند . اسلام و آداب و رسوم پیشینیان منطق فرهنگ غنی اسلام، منطق خردورزی، گفتوگو و داد و ستد با آداب و رسوم و فرهنگهای گذشته و همعصر خود است، و تا با سنتی غیر اخلاقی و غیر عقلانی رو در روی نگردد، سنتها را در دل خود جای میدهد و آنها را به رنگ الهی در میآورد. عید نوروز نیز از آنجا که سنتی دیرپا و هماهنگ با عقل سلیم انسانی بود، نه تنها مهر تأیید اسلام را گرفت، بلکه بر آداب وسنتهای پسندیده اسلامی آن نیز تأکید شد. اسلام، نوروز را به رسمیت میشناساند نوروز و آداب و رسوم آن، از سنتهای باستانی ایرانی است. اسلام این سنت نیکو را با صبغه و رنگ دینی درآمیخت و دعاها و اعمال مستحب بسیار را در آن گنجاند ؛ در واقع اسلام، نوروز را به رسمیت شناخت و محتوای انسانی و معنوی به آن بخشید. اسلام وا حترام به سنتهای قومی مرحوم دکتر زرینکوب، در کتاب کارنامه اسلام، درباره اینکه مسلمانان و حکومت اسلامی، آداب و رسوم هر منطقه را محترم میشمرد، آورده است: «ضمن این که حوزه وسیعی، تحت حکومت و شریعت اسلامی اداره میشد، سنتهای هر محل تا آنجا که با شریعت سازگاری داشت، حفظ میشد و ادامه مییافت؛ در شام و مصر، سنت رومی و در عراق و فارس، سنت ساسانی. فرهنگ و آداب و رسوم خاص هر قوم تا آنجا که در تضاد با روح اسلام و توحید و یگانگی خدا نباشد، ملحوظ و محترم است». همزمانی نوروز با بسیاری از رخدادهای تاریخی یکی از دلایل ارجمندی نوروز، همزمانی این روز با بسیار از رخدادهای تاریخساز و ارزشمند دینی است. در روایت معلّی بن خُنیس از امام صادق علیهالسلام آمده است که نوروز، روز استقرار کشتی نوح بر کوه جودی، نزول جبرئیل بر پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم ، شکسته شدن بتهای کعبه به دست ابراهیم علیهالسلام و حضرت علی علیهالسلام ، روز بیعت اصحاب پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم با علی علیهالسلام به دلیل امیرمؤمنان شدنش و روز پیروزی ایشان بر اصحاب نهروان بودهاست. اعمال مستحبی عید نوروز معلی بن خُنیس، در روایتی از امام صادق علیهالسلام نقل کرده است که ایشان میفرمایند: «هنگام نوروز غسل کن و پاکیزهترین لباست را بپوش و به خوشبوترین عطر، خود را معطر ساز و آن روز را روزه بدار.» از این روایت، مبارکی عید نوروز در فرهنگ دینی به روشنی مشخص میشود. امیر مؤمنان شیرینی نوروز را پذیرفت در فرهنگ اسلامی، بر تأیید نوروز، دلایل عقلی و نقلی بسیار آوردهاند؛ از جمله آن که مقداری شیرینی، خدمت حضرت علی علیهالسلام تقدیم کردند. حضرت از علت آن پرسیدند، در پاسخ گفتند: این شیرینی به سبب نوروز است. حضرت فرمودند که نوروز ما هر روز است و در نقلی دیگر فرمودهاند که هر روز را برای ما نوروز قرار دهید. پذیرفتن شیرینی و شوخی آن حضرت که چون هر روز ما نوروز است پس برای ما شیرینی بیاورید، میتواند تأیید ضمن نوروز نیز پنداشته شود. جنبههای آموزنده و مثبت نوروز نوروز، همگام با نسیم بهاری، رویش شکوفهها، زنده شدن زمین و در کنار این همه، صله رحم، دید و بازدیدها، خانه تکانی و بهداشت و نظافت، فراهم آمدن زمینه آشتیها و پیوندهاو مجموعهای ازخوبیها و نیکیهاست که هر خردمندی آن را میپسندد و تأیید میکند. بیشک اگر هیچ روایت و سند صریحی در تأیید و نکوداشت نوروز وجود نداشته باشد، توجه به جنبههای مثبت و آموزنده نوروز، این اطمینان را پدید میآورد که بزرگداشت نوروز را باید اسلام تأیید کند . بهار، درس خداشناسی و نوروز آغاز بهار بهار، درس خداشناسی و معاد و تحول و رشد و تکامل است. اگر انسانها از این طبیعت زیبا، درس بیاموزند، در حقیقت اعتقاد به رستاخیز را آموختهاند. در این صورت باید سرآغاز چنان بعثتی را روز برتر و نوروز نامید و آن را جشن گرفت. اگر مراسم نوروزی بر این اساس پیریزی گردد و انسانها خود را با محتوای دعای آغاز سال که بیان کننده تحول و نغمه توحیدی است همگام و همگون سازند. چنین نوروزی سرشار از مبارکی و میمنت خواهد بود. نوروز، فرصت مغتنم موحدان آنان که طعم توحید را چشیدهاند، در ایام دلانگیز و پرنشاط آغاز بهار، به پیروی از امامان، آیاتی از قرآن کریم همچون آیه 190 سوره آلعمران را تلاوت کرده و مفاهیم آن را دراعماق جانشان دریافت میکنند که: «همانا در خلقت آسمانها و زمین و آمد وشد شب و روز، نشانههایی برای صاحبان اندیشه است.» هرگاه در مراسم نوروزی، به دنبال این چنین مفاهیم آموزنده و ارزندهای باشیم، بیتردید حقیقت نوروز، این رستاخیز عظیم طبیعت را دریافتهایم. حضور گسترده قرآن کریم در مراسم نوروز از مهمترین تحولاتی که فرهنگ اسلامی در آداب جشن نوروزی پدید آورده، حضور ثابت و گسترده قرآن کریم در این مراسم است؛ قرار گرفتن قرآن کریم بر سر سفره سال نو (هفت سین)، خواندن قرآن در ساعات متصل به لحظه تحویل سال، قرآنبوسی یکایک افراد گردآمده در اطراف سفره عید، قرار دادن پول در بین صفحات قرآن و هدیه دادن آن به دلیل تبرّک و برکت یافتن مال و دارایی افراد خانواده و...، همهنشانی از احترام و تقدس بخشی مردم، به این سنت باستانی است. نمادهای تأثیر فرهنگ اسلامی در مراسم نوروز بعد از ورود اسلام به ایران، مراسم نوروز تأثیر یافته از فرهنگ اسلامی، آداب ویژهای یافت. حضور قرآن بر سفره سال نو و قرائت آن در هنگام تحویل سال؛ اجتماع مردم در مساجد و زیارتگاهها و نیایشهای اسلامی به صورت دستهجمعی در هنگام تحویل سال؛ رفتن به دیدار سادات و علمای محل بعد از تحویل سال؛ صلحهرحم در نخستین روزهای سال نو؛ و بعضی دیگر از آداب و سنتهای نوروز، الهام گرفته از فرهنگ غنی اسلامی است. دیدار با دوستان و آشنایان از آموزههای دینی درباره آداب نوروز، سنت حسنه دیدار با دوستان و آشنایان است. از موجبات گسترش دوستی و محبت و از عوامل توسعه مودت و دیگرخواهی در جامعه آن است که مرد م همدیگر را فراموش نکنند و گاه و بیگاه به دیدار هم بشتابند. بر این امر، در فرهنگ اسلامی سفارش بسیار شده و بر این عمل خداپسندانه و نیکو، پاداش هاو آثار فراوانی ذکر شده است؛ پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم میفرمایند: «زیارت و ملاقات، دوستی و محبت را در دل میرویاند». و همچنین فرمودهاند: «دیدار برادران دینی، همچون افطار و تهجد آخر شب، مایه فرج و شادمانی مؤمن است». احسان و نیکوکاری از سنتهای نیکوی سال نو، احسان به مردمان و دستگیری از نیازمندان است. این امر، در میان آموزههای دینی، جایگاه ویژهای به خود داده است. در قرآن کریم آمده است: احسان و خوبی کنید که خداوند محسنان و نیکوکاران را دوست دارد. ودر آیهای دیگر آمده: ما به محسنان و مردمان نیکوکار پاداشی افزون خواهیم داد. اسلام در شیوههای خاص خود در زمینه تعلیم و تربیت میکوشد که انسانها را در یک سطح عالی از اندیشه و عمل قرار دهد. اسلام در عین حال که افراد توانمند جامعه را به احسان و نیکوکاری درباره دیگران ترغیب و تشویق میکند، مردمان فقیر و مستمند را نیز به عفت و بلندنظری و غنای نفس فرا میخواند. صله رحم از آداب نوروز، صله رحم و دیدار خویشاوندان و نزدیکان است، این سنت اسلامی که در مراسم نوروز جلوه خاصی یافته، در روایات اسلامی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است.از مجموعه آیات و روایاتی که به موضوع رسیدگی به خویشاوندان و صله رحم اشاره دارند، نتیجه میگیریم که احسان و خوبی به خویشاوندان، گاه به اندازه پرستش خدا واطاعت والدین، اجر و پاداش دارد و از اهمیتی برابر برخوردار است. ارتباط عاطفی با خویشاوندان نزدیک، کار مؤمنانی است که به مقام بلندی از ایمان دست یافته و از حساب سخت قیامت بیم دارند. مؤمنان واقعی، از بهترین اموال و دوستداشتنیترین داراییشان برای ارحام فقیر و مستمند خود، انفاق و احسان میکنند. سال نو فرصتی برای تزکیه نفس رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی رحمت الله علیه، تحویل سال را آغازی برای دگرگونی درونی در خویش میدانست و فرموده است: «ما امیدواریم که ملت ما در این سال نو به طوری عمل بکند که سیره انبیا بوده است، به طوری عمل بکند که سیره اولیا بوده است و عمده این است که هواهای نفس از بین برود. انسان در طول عمر،: مبتلای به این هوای نفس است که محتاج به ریاضت است... من امیدوارم که ملت ایران و همه مسلمانان دنیا یک تحولی پیدا کنند در این سالن نو، که برای خداکار کنند، برای سلطه خودشان نباشد، برای هواهای نفسانی نباشد و خداوند انشاءاللّه همه را توفیق بدهد که در راه خدای تبارک و تعالی مجاهدت کنند و انشاءاللّه این روز بر همه مبارک باشد و خداوند همه مسلمین را با هم متفق کند در مقابل کفر جهانی». سالنو، هنگام تحول مقام معظم رهبری، در بیانی بلند، سال نو را فرصتی برای تحول درونی انسانی میخواند و میفرماید: «تحویل هر سال جدید شمسی که با نوعی تحول در عالم طبیعت مصادف میباشد، فرصتی است تا انسان به تحول درونی و اصلاح امور روحی و معنوی و فکری و مادی خود بپردازد. این دعای شریفی که به ما تعلیم دادهاند تا در آغاز سال بخوانیم، درس همین تحول است. در این دعا از خدا درخواست میکنیم که درحال و وضعیت روحی و نفسانی ما، تحول و دگرگونی مبارکی را ایجاد کند. ایجاد تحول کار خداست. اما ما موظفیم که برای این تحول در درون و در زندگی خود و در جهان اقدام و تلاش کنیم.» نوروز؛ یعنی هر روز نو و تأثیرگذار مقام معظم رهبری، در تعبیری زیبا، نوروز را چنین معنا کردهاند: «نوروز؛ یعنی روزی که شما با عمل خودتان، با حادثهای که اتفاق میافتد، آن را نو میکنید. روز بیست و دوم بهمن که ملت ایران، حادثه عظیمی را به کمک خدا تحقق بخشید، روز نویی، نوروز است. آن روزی که امام امت، قاطعانه به دهان مستکبر قلدر گردن کلفت دنیا؛ یعنی امریکا مشت کوبید، آن روز، روز نو و راه نویی بود. حادثه نویی بود که اتفاق میافتاد و افتاد. ما باید نوروز را نوروز کنیم. نوروز بر حسب طبیعت، نوروز است، جنبه انسانی قضیه هم به دست ماست که آن را نوروز کنیم.» کارنامه سالی دیگر هم به پایان رسید، با همه تلخیها و شیرینیهایش، با همه فرازها و نشیبهایش، رنجها و شادیهایش، ترسها و امیدهایش. سال گذشته، برای عدهای سال رشد و پیشرفت و تکامل بود و برای عدهای دیگر، سال عقبگرد، یا در جا زدن و رکود بود. کسانی آبرو یافتند و کسانی آبرو باختند. کسانی عزیز شدند، و دیگرانی خوار و حقیر گشتند. ما در کجای زمان ایستادهایم؟ پیش رو و زیر پایمان، پشت سر و اطرافمان و در افقهای دور دست ونزدیک چیست و چه میگذرد؟ بیایید و برگردیم و نگاهی به خویشتن کنیم، به کارها و رفتارمان، به اخلاق و عملکردمان، به آموختهها و اندوختههایمان، به حرفها و نیتهایمان، به هدفها و آرزوهایمان، به دوستیها و دشمنیهایمان، به دیدهها و گفتهها و شنیدههایمان، بیاییم در آغاز سال نو، کارنامهمان را باری دیگر مرور کنیم. هنگام محاسبه «طی شدن عمر، سب افزوده شدن سن و سال ما نمیگردد، بلکه عمر ما کاهش مییابد و هر روز، قدمی به «خط پایان» نزدیک میشویم و هر لحظه یک گام به انتهای فرصت دنیایی پیش میگذاریم. وقتی یک کشاورز، در فصل برداشت، محصول خود را حساب میکند، من چرا برداشت خود را در مزرعه زندگی حساب نکنم؟ مگر نه این که دنیا مزرعه است و من، دهقان بذر وجودی خویشم؟ پس باید ببینم چه کاشتهام و چه درو میکنم؟ وقتی یک تاجر و کاسب و حتی دستفروش ساده، برای خود حساب سال و دفتر کل و جزء دارد و سود و زیان و دخل و خرج خویش را میسنجد، چرا من در بازار دنیا، که کالای عمر و متاع فرصت را میدهم، به دستاورد خود نیندیشم و سود و زیان خود را محاسبه نکنم؟» نوروز در آینه روایات عید نوروز یکى از سنتهاى ملى و اعیاد ایرانیان است، که از دیرباز مورد توجه بوده و قوم ایرانى ارزش و اهمیتخاصى براى این عید قائل بوده است. اما براى کسانى که معتقدند همه چیز را باید از منتظر دین مورد بررسى و نفى و اثبات قرارداد، این پرسش مطرح است، که آیا دین اسلام و پیشوایان دین نسبتبه این موضوع موضعگیرى خاصى داشتهاند یا خیر؟ آیا مىتوان از فنون دینى به چیزى دستیافت که دلالتبر تایید و یا رد این سنت ایرانى از سوى پیشوایان دین کند. در مجموع مىتوان گفت که ما در متون روایى شیعه، در موضوعیادشده با دو دسته روایت روبرو هستیم; دسته نخست، روایاتى که سنت ایرانى نوروز، در آنها مورد تایید قرار گرفته و «روزنوروز» مبارک قلمداد شده است. دسته دوم; روایاتى که این سنت را تایید نکرده و آن را سنتى خلاف اسلام شمردهاند. در اینجا براى آشنایى شما عزیزان به نمونههایى از دو دسته روایات اشاره مىکنیم. 1. دسته اول روایات معلىبن خنیس از امام صادق (علیه السلام)، روایتى را نقل کرده که در آن ضمن بزرگداشت نوروز، وقایع مختلف تاریخى برنوروز منطبق شده است. متن روایتیادشده از این قرار است: معلى بن خنیس قال: دخلت على الصادق جعفربن محمد، علیهالسلام، یوم النیروز فقال، علیهالسلام، اتعرف هذا الیوم؟ قلت: جعلت فداک، هذا یوم تعظمه العجم و تتهادى فیه، فقال ابوعبدالله الصادق، علیهالسلام، والبیت العتیق الذى بمکة ما هذا الامر قدیم افسره لک حتى تفهمه. قلت: یا سیدى ان علم هذا من عندک احب الى من ان یعیش امواتی و تموت اعدائى! فقال: یا معلى! ان یوم النیروز هوالیوم الذى اخذ الله فیه مواثیق العباد ان یعبدوه و لایشرکوا به شیئا و ان یؤمنوا برسله و حججه، و ان یؤمنوا بالائمه، علیهالسلام، و هو اول یوم طلعت فیهالشمس، و هبتبه الریاح، و خلقت فیه زهرة الارض، و هو الیوم الذى استوت فیه سفینة نوح، علیهالسلام، علىالجودى، و هو الیوم الذى احیى الله فیه الذین خرجوا من دیارهم و هم الوف حذر الموت فقال لهم الله موتوا ثم احیاهم (9) و هو الیوم الذى نزل فیه جبرئیل على النبى صلىاللهعلیهوآله و هو الیوم الذى حمل فیه رسول الله صلاللهعلیهوآله امیرالمؤمنین على، علیهالسلام، منکبه حتى رمى اصنام قریش من فوق البیت الحرام فهشمها، و کذلک ابراهیم، علیهالسلام، و هو الیوم الذى امر النبى، صلاللهعلیهوآله، اصحابه ان یبایعوا علیا، علیهالسلام، بامرة المؤمنین، و هو الذى وجه النبى، صلاللهعلیه، علیا الى وادى الجن یاخذ علیهم بالبیعة له، و هو الیوم الذى بویع لامیرالمؤمنین، علیهالسلام، فیه البیعة الثانیه، و هو الیوم الذى ظفر فیه باهل النهروان و قتل ذالثدیة و هو الیوم الذى یظهر فیه قائمنا و ولاة الامر و هو الیوم الذى یظفر فیه قائمنابالدجال فیصلبه على کناسة الکوفة، و ما من یوم نیروز الا و نحن نتوقع فیه الفرج، لانه من ایامنا و ایام شیعتنا، حفظته العجم و ضیعتمو انتم ... (10) معلى بن خنیس گوید: در روز نوروز بر امام صادق علیهالسلام وارد شدم، ایشان فرمودند که آیا این روز را مىشناسى؟ عرض کردم: فدایت گردم این روز، روزى است که غیر عربها (ایرانیان) آن را گرامى داشته و به یکدیگر هدیه مىدهند، امام صادق، علیهالسلام، فرمودند: قسم به خانه عتیقى که در مکه هست این (تعظیم و هدیه دادن) ریشه طولانى و قدیمى دارد و براى تو آن را توضیح مىدهم تا از آن مطلع شوى، گفتم: اى آقاى من چنانچه این مطلب را از تو بیاموزم براى من بهتر از زنده شدن مردگانم و مردن دشمنان من است. حضرت فرمود: اى معلى! نوروز، روزى است که خداوند در آن از بندگان خویش میثاق گرفت که جز او را عبادت و پرستش نکرده و به او شرک نورزند و به فرستادگان و پیامبرانش و نیز ائمه هدى ایمان بیاورند. نوروز اولین روزى است که خورشید در آن طلوع کرد و باد در آن وزیدن گرفت و در آن روز درخشندگى زمین خلق شد. نوروز روزى است که کشتى نوح بر کوه جودى کناره گرفت و نوروز روزى است که افرادى که از خانههاى خود خارج شده و به آزمایش الهى از دنیا رفتند، مجددا به دنیا بازگشتند. در این نوروز است که جبرئیل بر پیامبر اکرم، صلاللهعلیهوآله، نازل شد و درست در همین روز است که پیامبر اسلام، حضرت على را بر شانه خود گذاشت تا او بتهاى قریش را از بیت الحرام پایین کشید و آنها را درهم شکست. نوروز روزى است که پیامبر به اصحابش دستور داد تا در مورد خلافت و ولایت مؤمنان با حضرت على علیهالسلام بیعت کنند و در همین نوروز بود که پیامبر، صلاللهعلیهوآله، على، علیهالسلام، را به سوى جنیان فرستاد براى او از آنان یعتبگیرد. نوروز روزى است که براى حضرت على بیعت مجدد گرفته شد و نوروز روزى است که حضرت على، علیهالسلام، بر اهل نهروان پیروز شد و ذوالثدیه را کشت و نوروز روزى است که قائم ما در آن روز ظاهر مىگردد و بالاخره نوروز روزى است که قائم ما در این روز بر دجال پیروز مىشود و او را بر زبالهدان کوفه آویزان مىکند و هیچ نوروزى نیست مگر آنکه ما در آن روز توقع ظهور حضرت حجت، عجلاللهتعالىفرجهالشریف، را داریم چرا که این روز، از روزهاى ما و شیعیان ما است که عجم (ایرانیان) آنرا گرامى دشته ولى شما آنرا ضایع نمودید ... آنگونه که از حدیث فوق به دست آمد، روز نوروز پیوند عمیقى با مساله ولایت و رهبرى مسلمانان دارد، از این روى شایسته است که عید نوروز را جشن ولایت دانسته و پیوسته در آن به یاد ظهور منجى عالم بشریتحضرت امام زمان، عجلاللهتعالىفرجهالشریف، باشیم. 2. دسته دوم روایات روایتى از حضرت امام موسىبنجعفر، علیهالسلام، نقل شده که ظاهر آن دلالتبر عدم تایید سنت نوروز از سوى پیشوایان دارد. در این روایت چنین آمده است: حکى ان المنصور تقدم الى موسى بن جعفر علیهالسلام بالجلوس للنهنتة فى یوم النیروز و قبض ما یحمل الیه فقال: انى قد فتشت الاخبار عن جدى رسول الله فلم اجد لهذا العید خبرا و انه سنة الفرس و محاها ان اسلام و معاذ الله ان نحیى ما محاها الاسلام فقال المنصور انما نفعل هذا سیاسة للجند فسالتک بالله العظیم الا جلست فجلس (11) حکایتشده که منصور به سوى امام کاظم علیهالسلام فرستاد تا در روز نوروز براى تهنیت جلوس کند و آنچه بسوى او حمل مىشد، بگیرد. حضرت فرمود من اخبار جدم رسول خدا را بررسى کردم و در آنها براى این عید خبرى نیافتم و این سنت ایرانیان است که اسلام آنرا محو کرده است و به خدا پناه مىبرم که چیزى را که اسلام محو کرده احیاء کنم. منصور در پاسخ گفت: ما این کار را براى اداره (سرگرمى) لشکریان انجام مىدهیم و تو را به خداى بزرگ سوگند مىدهم که در این مجلس بنشینى و آنگاه حضرت نشست. مرحوم مجلسى در بحارالانوار روایتیادشده را مورد نقد و بررسى قرارداده و مىفرمایند: «هذا الخبر مخالف لاخبار المعلى و یدل على عدم اعتبار النیروز شرعا و اخبار المعلى اقوى سندا و اشهر بین الاصحاب» (12) این خبر با اخبار معلى بن خنیس مخالفت داشته و دلالتبر بىاعتبارى نوروز از جهتشرعى مىکند، اما اخبار معلى از نظر سند قویتر بوده و در نزد اصحاب شهرت بیشترى دارد. اما توجیهات دیگرى نیز براى این روایت مطرح است که باختصار به آنها اشاره مىکنیم: 1. این روایتبه احتمال بسیار قوى در مقام تقیهاى بیان شده و حضرت در صدد بیان حکم واقعى عید نوروز نبودهاست. زیرا منصور اصرار شدیدى براى حضور حضرت در جلسه داشته و مىخواسته از آن بهره بردارى سیاسى کند، اما امام نمىخواست از وجودش سوء استفاده شود و حضرت براى اینکه در این جلسه حضور پیدا نکند به دنبال عذرى بوده است. خصوصا که این مجلس براى نظامیان برپا شده بود و از حساسیت ویژهاى برخوردار بوده است. 2. پاسخ دیگر آنکه عید نوروز سنت دیرینهاى بوده و همگان هم از آن اطلاع داشتهاند. در صورتىکه این عید مطلوب اسلام و شرع نبوده، چرا در این رابطه روایت صریح و متقنى وجود ندارد و این مورد از مواردى است که مورد ابتلاءبخش وسیعى از مسلمانان است و در صورتىکه حدیث معتبرى وجود داشت، حتما نقل مىشد. 3. سومین پاسخ آنکه علما و فقهاى بسیارى آن را تایید کردهاند. به عنوان نمونه احمدبن فهد الحلى مىگوید: یوم النیروز یوم جلیل (القدر) و تعیینه من السنة غامض مع ان معرفته امر مهم من حیث انه تعلق به عبادة مطلوبة للشارع و الامتثال موقوف على معرفته (13) روز نوروز، روز با ارزشى است ولى معین کردن آن در سال مشکل استبا اینکه شناخت آن (نوروز) امر مهمى است چرا که عبادتى که مورد نظر شارع استبه آن روز تعلق گرفته است و اطاعت آن عبارت متوقف بر شناخت آنست. پس در نتیجه عید نوروز مورد تایید روایات متعددى است و روایت معتبرى که بر بىاعتبارى آن از نظر اسلام دلالت کند، وجود ندارد دعاى هنگام تحویل سال یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محول الحول والاحوال حول حالنا ال احسن الحال اى دگرگون کننده قلبها و دیدهها! اى تدبیرگر شبان و روزان! اى متحول کننده سالها و حالتها! حالات ما را به نیکوترین حالات تبدیل نما! این دعا بر چهار نکته اساسى تاکید دارد 1- تحول 2- محور تحول 3- متحول کننده 4- هدف تحول 1-اصل تحول این دعا به واژههاى مختلفى تحول و دگرگونى را در همه ابعادش مطرح مىکند، دگرگونى در قلب و دیده و شب و روز و سال و حوادث جارى در آن و حالات انسانى. بر طبق این دعا جهان در عین سکون داراى تغییر و تحول عمیقى در درون خویش است و دامنه این تحول آنچنان گسترده است که از عالم خارج و آفاق گرفته تا عالم درون و انفس را شامل مىشود و در واقع لازمه بقاء جهان به تحول و دگرگونى است. 2- محور تحول (محول) این دعا علاوه بر اصل تحول و گستردگى آن به محول یعنى متحول شونده هم اشاره مىکند، آنگونه که طبیعت از خواب زمستانى بیدار شده و بیابانها و کوهها لباس سبز رنگ زیبایى مىپوشد و طراوت و نشاط خاصى مىیابد و گلهاى رنگارنگ زینتبخش زمین مىشوند، گل سرسبد هستى و خلیفة الله یعنى انسان هم باید متحول شود، تحول در همه ابعاد روحى و روانى او اعم از اندیشه، تفکرات، طرز نگرشها و باورها ... صورت پذیرد. انسان مؤمن همیشه باید به فکر تحول در درون خود باشد و لازمه تکامل یافتن انسان متحول شدن اوست، این دعا بطور ظریفى به دگرگونى طبیعت و دگرگونى حالات انسانى اشاره مىکند. 3- آواى توحید (محول) در سرتاسر دعا و در هر فقره آن سخن از توحید است، دگرگون کننده قلبها و دیدهها پشتسرهم در آمدن شب و روز و رقم خوردن حوادث سال و حالات انسانى همه از قدرت و حکمت الهى سرچشمه گرفته است و برخلاف آنان که براى هریک از این عناوین خدایى قایل بودند به ارباب انواع اعتقاد داشتند، این دعا تاکید مىکند که همه اینها یک خدا دارد و درواقع این دعا از کثرت گرایى به توحید دعوت مىکند. 4. هدف تحول (محول الیه) هدف این تحول عظیم که از اعماق طبیعت آغاز شده و به حالات انسان رسیده است، اینست که حالات انسانى به بهترین حالات یعنى قرب الهى تبدیل شود. احسن حال و قرب الهى هدف این تحول بزرگ است، با این نگرش دعاى مزبور یک نظام آموزشى عقیدتى به معناى کامل است. ارزشها ی عید نوروز نوروز روز نو، روز تازه و روز جدیدى است اول فروردین، روز نو سال جدید آغاز مى گردد و کهنگى سال قبل که با سرما، خستگى و تکرار کارها و روزها همراه بوده، با نوروز به روز نو و سال جدید که طراوت طبیعت آن را ترو تازه ساخته تبدیل مى گردد. این روز براى بسیارى از ملتها روز عید محسوب مى شود. عید به معنى بازگشت است که از ریشه «عود» گرفته شده است. به گفته راغب اصفهانى (14) عید به معناى بازگشت به وضعیت مطلوب گذشته است و به روزهاى سرور و شادى نیز گفته مى شود. عید یکى از بزرگترین و مهیج ترین مظاهر حیات اجتماعى یک ملت است. با ما باشید تا پیرامون عید بیشتر بدانید. اعیاد چهار نوع است اول، اعیاد دینى مانند عید فطر و عید قربان که مسلمانان جهان این روزها را عید مى گیرند. دوم، اعیاد مذهبى مانند عید غدیر و عید نیمه شعبان که شیعیان جشن مى گیرند. سوم، اعیاد ملى مانند روز آزادى و استقلال برخى از ملتها از چنگ استعمار. چهارم، عید طبیعى و تکوینى مانند عید نوروز که در آغاز بهار و سال نو مطرح مى شود. در اسلام روزهایى به عنوان عید اعلام گردیده است که مهمترین آنها عبارتند از: اول شوال (عید فطر)، دهم ذیالحجه (عید قربان)، هیجدهم ذى الحجه (عید غدیر)، بیست و هفت رجب (روز مبعث) و جمعه و تمام این روزها به نوعى بازگشت به خویشتن و احساس مسوولیت و به انگیزه تحول و انقلاب درونى است نه صرف شادى و شادمانى. بنابراین عید نه جامه رنگارنگ پوشیدن است که این عید کودکان است. نه شربت و شیرینى و غذاهاى متنوع خوردن است که این عید شکمبارگان است. نه به سیاحت و تفرج بى محتوى پرداختن است که این عید ولگردان است. نه بى بندوبارى و هرزگى و عیاشى کردن است که این عید بوالهوسان است. نه قاه قاه خندیدن و همدیگر را به مسخره گرفتن است که این عید غافلان است و نه سبزه رویاندن و سفره هفت سین چیدن و آتش بازى کردن است که این عید خرافه پرستان است. هیچ کدام از اینها مفهوم عید از دیدگاه اسلام نیست که عید اسلامى براى موفقیت در راه انجام وظیفه و تطهیر نفس و تصفیه جان از ناپاکیها و تمرین صبر و استقامت و شکستن غرور و خودخواهى است. و اگر بخواهیم عید نوروز براى ما یک عید واقعى باشد باید به ارزشهاى اسلامى این عید که در سایه تعالیم اسلامى رنگ دینى پیدا کرده توجه نموده و از ضد ارزشهاى عید که احیاى ارزشهاى جاهلى و از سنتهاى دوران آتش پرستى است دورى نماییم در این جا مرورى داریم به ارزشها و ضد ارزشهاى عید نوروز. نظافت و خانه تکانى از ارزشهاى عید نوروز نظافت و خانه تکانى است که مردم قبل از رسیدن سال نو تحولى در زندگى خود ایجاد مى کنند و با خرید لباس نو تغییر ظواهر زندگى نشاط خاصى را به زندگى خود مى دهند. غسل عید از امام صادق(علیه السلام) روایت شده که فرمود: در نوروز غسل کن و تمیزترین لباسهاى خود را بپوش و به بهترین عطر خود را خوشبو کن و این روز را روزه بگیر. (15) و به استناد این دستور بسیارى از فقها همچون: مرحوم نائینى، صاحب جواهر، آیت الله حکیم و امام خمینى(رحمت الله علیه) غسل روز عید نوروز را به عنوان یک تکلیف مستحبى و یک دستور اخلاقى و بهداشتى مورد توصیه قرار دادهاند. (16) نماز عید شیخ طوسى(رحمت الله علیه) فرموده است: نماز ظهر و عصر روز نوروز را که خواندى چهار رکعت نماز با دو سلام (دو رکعت دو رکعت) مى خوانى رکعت اول پس از حمد ده بار سوره «قدر» رکعت دوم پس از حمد ده بار سوره «کافرون» رکعت سوم پس از حمد ده بار سوره «توحید» رکعت چهارم پس از حمد ده بار سوره «ناس» و «فلق» (معوذتین). و در پایان نماز سجده شکر بجاآور و در آن دعاکن تا خداوند گناهان 50 ساله ات را ببخشد. (17) نظافت و لباس تمیز نظافت و رعایت بهداشت و نیز پوشیدن لباس تمیز و استفاده از عطر و بوى خوش در صورت امکان از وظایف اخلاقى و اجتماعى نوروز است. از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که فرمود: «و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک». (18) تمیزترین لباست را بپوش و با بهترین عطرت خود را خوشبوى ساز. دید و باز دید یکى از ارزشهاى عید نوروز دیدوبازدید از بستگان، دوستان، همسایگان و بزرگان شهر و روستااست و دیدار جمعى از مصیبت دیدگان در سال گذشته. در این دیدوبازدیدها از غمها و مشکلات یکدیگر آشنا مى شوند. چه بسیار کدورتهایى که در این ایام با نگاهى دوباره فرو مى ریزد و به عشق و محبت مبدل مى گردد و به قول حافظ: درخت دوستى بنشان که کام دل به بارآرد نهال دشمنى برکن که رنج بى شمارآرد در این رابطه امام خمینى(رحمت الله علیه) در یک سفارشى مى فرمودند: در ایام نوروز به مریضخانه ها بروید و احوال اینها را بپرسید. (19) هدیه و عیدى هدیه و عیدى دادن از رسوم معمول عیدهاست و در میان مردم معمول بوده است. در روایتى آمده است که شخصى هدیه اى براى امام على(علیه السلام) آورد و عرض کرد: این هدیه به مناسبت نوروز است. حضرت فرمود: «نیروزناکل یوم»؛ هر روز براى ما نوروز و روز نوى است. اى خواجه چه جویى زشب قدر نشانى هرشب شب قدر است اگر قدر بدانى آقاى رحیمیان در کتاب سایه آفتاب مى نویسد: در روز عید نوروز به خدمت امام خمینى(رحمت الله علیه) رسیدیم. حضرت امام با نشاطتر از روزهاى گذشته و متبسم و با قباى نو وارد شدند و به افراد حاضر چندبار «مبارک باشد.» گفتند. سپس خودشان سراغ سکه هاى یک ریالى را گرفتند و در کف دست قرار دادند. افراد حاضر نیز بعد از دست بوسى هر کدام چند عدد برداشتند. مشابه این برنامه در نوروز سالهاى دیگر نیز تکرار مى شد. (20) منتهى در این باب مى بایست از افراط و تفریط و اجحاف و تکلف خوددارى شود و شرایط اقتصادى افراد و جامعه اسلامى باید مورد توجه قرار گیرد. (21) توجه به قرآن حضور قرآن به صورت ثابت و گسترده در آداب اجتماعى نوروز به گونه اى که قرآن این کتاب آسمانى مسلمانان، امروز جزو یکى از ارکان سفره عید است و نیز قرائت قرآن و بوسیدن آن در ساعات تحویل سال از جمله آداب سال تحویل است. دعا براى روز اول سال، دعا و درخواست خیر وبرکت، موفقیت و سعادت و بالاخره تقاضاى تعالى و رشد فضایل انسانى از جمله آداب این روز مقرر گردیده است. علامه مجلسى(رحمت الله علیه) خواندن این دعا را در نوروز مناسب دانسته است: «اللهم هذه سنه جدیده و انت ملک قدیم اسإلک خیرها و خیرمافیها و اعوذبک من شرها و شرمافیها و استلفیک موونتها و شغلها یا ذالجلال و الاکرام.» بارالها! این سال جدید است و تو خدایى ازلى و قدیم هستى. خیر این سال و خیر آنچه را در این سال پیش مىآید، از تو خواستارم و از شر این سال و شرآنچه در این سال پیش خواهد آمد، به تو پناه مى برم... محدث قمى رضوان الله علیه براى هنگام تحویل و لحظه حلول سال جدید این دعا را از برخى بزرگان نقل کرده است: «یا محول الحول والاحوال حول حالنا الى احسن الحال». (22) روزه گرفتن روزه گرفتن در عید نوروز یکى دیگر از دستورهاى اسلامى مطلوب و مستحب در این روز است. امام صادق(علیه السلام) با عبارت «تکون ذلک الیوم صائما» آن را (23) بیان داشته است. امام خمینى(رحمت الله علیه) و سید محمد کاظم یزدى و بسیارى از فقهایى که برکتابهاى آنان حاشیه نوشته اند، روزه گرفتن مستحبى نوروز را مورد سفارش و تإیید قرار دادهاند. (24) زیارت اهل قبور رفتن به زیارت اهل قبور در آغازین روزهاى سال نو و نیز برگزارى مراسم تحویل سال در کنار قبور شهدإ از دیگر آداب دینى نوروز است. تشرف و حضور در اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه و برگزارى مراسم تحویل سال نو در آن مکانها نیز از جمله آداب نوروز مى باشد. و بسیارى از ارزشهاى مثبت دیگر. البته در حواشى این عید باستانى خرافاتى وجود دارد که باید زدوده شود. همچون مراسم چهارشنبه سورى و آتش افروزى، ترقه بازى، هفت سین، شب نشینى ها و تشکیل جلسات آلوده اى که بسیارى از مردم به بهانه شبهاى عید در عیش و نوش و بى خبرى به سر مى برند. جلساتى که در آن پر است از زمینه هاى گناه: اختلاط محرم و نامحرم. آن هم با شرایط مبتذل، پخش موسیقى هاى مبتذل، مسابقه خودنمایى و تفاخر در لباس و زینت، ریخت و پاش و اسرافکارى و بسیارى از ضد ارزشهایى که در این ایام مطرح مى شود. در خاتمه لازم است به نکاتى چند توجه شود: 1. هر تشکیلاتى در پایان سال حساب کار خود را مى کند و به بررسى کم وکاستیها و ضعفها و قوتها مى پردازد. لازم است ماهم به حساب خود برسیم و یک بازنگرى همه جانبه به گذشته خویش داشته باشیم. شخصى در روز عید نوروز مى گفت: این روز را به شما تبریک و تسلیت مى گویم. تبریک به جهت فرصتى جدید که خدا به شما داده و تسلیت براى از دست دادن فرصتهایى که داشتهاى. 2. باید از گذران عمر و زمان و طبیعت درس گرفت. طبیعت بیدار شد و فعالیتش را دوباره آغاز کرد آیا ماهم بیدارشدیم، آیا درماهم تحول ایجاد شد؟ خانه ها از گردوغبار و آلودگیها پاکسازى شد، آیا قلبهاى ما نیز از زنگارهاى گناه و رذایل اخلاقى پاکسازى شد...؟ 3. باید توجه نمود که در سال جدید چه طرحى براى خودسازى خویش داریم؟ فلسفه معنوی نوروز عید در لغتشادی مجدد و سروری را میگویند که سالیانه تکرار میشود.گفتهاند: به روزی که مردم در آن تجمع یابند و در کنار هم گرد آیند عید گویندو نیز بازگشتبه فرح و شادمانی فراگیر را عید گویند و بعضی نیز میگویند که درآن روز هر کس موقعیتخود بازیابد و به جایگاه اجتماعی خود برگردد. چون تهیدستانو فقرا نمیتوانند لباس نو پوشند و لباسهای کهنه آنها، آنان را از ثروتمندان ومرفهان جدا میکند. میبدی در کشفالاسرار میگوید: سمی العید عیدا لان الله تعالی یعود بالرحمه الی العبد و العبد یعود بالطاعهالی الرب.» عید که از کلمه بازگشت میباشد برای آن است که: خداوند رحمتخودرا متوجه بندهاش مینماید و انسان نیز با فرمانبری خود به پروردگارش رو میکند. تا آنجا که در تواریخ امم و اقوام مختلف مشاهده شده و میشود، جوامع انسانی بهتفاوت آداب و رسوم و اعتقادات خود هر یک، روز خاصی در سال را جهتیادآوری وتجدید خاطره نسبتبه موضوعات ویژهای که در تاریخ و فرهنگ آن قوم اهمیت زیادیداشته است، مشخص نموده و هر سال مراسم ویژهای به آن مناسبتبرگزار میکرده وآداب و رسوم خاصی را انجام میدادهاند. در قرآن کریم وقتی یاران حضرت عیسی(علیه السلام) سفرهای آسمانی را آرزو نموده و بهعنوان آیه و نشانه الهی میطلبند حضرت عیسی(علیه السلام) از خداوند میخواهد که منتی برآنها نهاده و روزی آسمانی به آنان عنایت کند تا آن روز را عید امت قرار دهند وهمواره سالروز آن را پاس دارند و علامه طباطبایی(رحمت الله علیه) در ذیل آن میفرمایند: «خصوصیت عید این است که زمینه وحدت کلمه و تجدید حیات اجتماعی و نشاط وسرزندگی میآفریند و هر بار که فرا میرسد عظمت دین را تجدید میکند.» سخن مرحومعلامه در اینجا شبیه سخن دیگر ایشان در ذیل آیه 5 از سوره ابراهیم است که درتفسیر آیه: «...و ذکرهم بایام الله» میگوید: گرچه همه روزها به خدا منسوب است اما این آیهاشاره به روزهای ویژهای دارد که در آن روزها آیات و علائم سلطنت و قدرت الهیظهور یافته و حادثه خاصی در تاریخ آن امت اتفاق افتاده و یا نعمتهای ویژه الهیتجلی یافته است. عیدهایی که جوامع دارای سابقه تاریخی امروزه برگزار مینمایند، هر یک یادآورحادثه بزرگی است که در تاریخ و فرهنگ آن جوامع اتفاق افتاده و یا هر سال تجدیدمیشود و در تاریخ ادیان آسمانی تنها اسلام است که عیدهای بزرگ او برای حادثهتاریخی گذشته نیست و بلکه هر سال و برای همگان تجدید میشود زیرا همانگونه که امام راحل در پیام نوروزی خود میفرمایند: مسلمانان پس از پایان دادن کار مهمعبادی سالیانه خود به شکرانه موفقیت در عبادت خود جشن میگیرند. امام راحل میفرمایند… : البته از عیدهایی که اسلام تاسیس فرموده استبه حسب نظرهای مختلفبرداشتهای مختلفی وجود دارد، آن برداشتی که اهل معرفت از عید دارند با آنبرداشتی که دیگران میکنند بسیار متفاوت است، آنها بعد از ریاضتهایی که در ماهرمضان میکنند روز عید را روز لقاء الله میدانند، و آن روز برای آنها «الغیرکمن الظهور ما لیس لک» است، آنها همه چیز را از او میدانند، و آن روز را عیدمیکنند برای اینکه بعد از ریاضت، یوم ورود به حضرت است. و در عید قربان نیز بعد از اینکه تمام عزیزانشان را از دست دادند، مهیا برایملاقات میشوند، بعد از اینکه نفس خودشان را کشتند و هر چه عزیز است در راه خدااز آن گذشتند آن وقت است که روز لقاء است. و جمعه هم در اثر اجتماعاتی که مسلمین با هم دارند، اهل معرفت مهیا میشوندبرای لقاء الله. پس برداشت آنها از عید غیر برداشت ماست و ما امیدواریم که بهتبع اولیاء خدا به جلوهای از آن جلوهها برسیم و ذرهای از آن معارف در قلب ماواقع بشود. ... خداوند همه را توفیق دهد که قدر نعمتهای خدا را بدانند و بدانند که همهچیز از اوست ... اگر، همه چیز را از خدا بدانیم و ... این را واقعا در قلبمانادراک کنیم، عید میشود برای کسانی که شهید دادهاند، عید میشود برای کسانی کهمجروح شدند، عید میشود برای کسانی که در راه خدا عزیزانشان را از دست دادند. برای اینکه این عزیزان، عزیزان خدا هستند، اینها همه از او هستند و من امیدوارمکه این حس و این ایمان در ما پیدا بشود و تقویتبشود.» و البته اگر بتوانقواعد نجومی را نشانههای دقیقی برای حوادث طبیعی شمرد و سرآغاز فصل بهار راهمان روزی شمرد که سیر اعتباری آفتاب در برج اعتباری حمل قرار میگیرد آنگاهمیتوان گفت که عید نوروز نیز جزو اعیادی است که سالیانه تجدید میشود و سنتیتاریخی برای یک حادثه متجدد و متناسب با تجدید حیات طبیعت است. در روایات معصومین (صلوات الله علیهم) عید مفهوم دیگری نیز دارد. در بعضی ازروایات تحقق حاکمیتحق و ولایت الهی در جامعه مهمترین عید شمرده شده است زیراهمانگونه که در مفهوم عید تجدید حیات و نشاط مجدد نهفته ستباید روزی را عیدگرفت که جامعه به حیات و حرکت و امید و اطمینان میرسد. اما عشق همیشگی است این ما هستیم که ناپایداریم ،عشق متعهد است مردم عهد شکن، عشق همیشه قابل اعتماد است اما مردم نیستند |
در اعتقاد امام کسی که ندای «یا مقلب القلوب و الابصار» را سرمیدهد، باید
قلبش تنها متوجه به خدا باشد و از توجه به غیر او رویبگرداند تا دعای او
جامه صدق و راستی برتن بیاراید و در ضمیرش اثرگذار باشد. (ر.ج: شرح حدیث
جنود عقل و جهل، ص90) علم به ارکان توحید، با ایمان به آن متفاوت است؛
زیرا تا علم توحید در قلب وارد نشود، حظی از ندای «یا مقلب القلوب و
الابصار» نخواهیم برد. (همان، ص 95)
درخواست از درگاه ربوبی مبنی بر انقلاب در قلب و بصیرت، نشانه آن است که
انسان به سبب نسیان از یاد حق و انس با کثرات دنیوی و هواهای نفسانی،
نیازمند تحول قلبی و روشنایی چشمان دل است و این تحول در قلب که مکان حضور
حق تعالی است (القلب حرم الله فلا تسکن فیه غیر الله؛ دل، حرم الهی است.
پس غیر او را در آن جای نده) و نیز تغییر و تحول در نگرش و بصیرت آدمی
(المؤمن ینظر بنور الله؛ مؤمن به نور خدا میبیند)، همگی به دست او است و
تنها فضل و عنایت ربوبی خدای رحمان است که میتواند با دو دست جلال و جمال
خویش مرآت دل را از غبار اغیار بزداید و قفلهای بزرگ هوای نفس را از
ابواب آسمانی دل بگشاید و پردههای غفلت را از چشمان بصیرت انسان کنار زند
و دیدگان دل را به نور معرفت و مشاهدت حضرت دوست روشنی بخشد
تدبیر روز و شب .
«یا مدبر اللیل و النهار»
انسان، به تصریح قرآنی «إنی جاعل فی الارض خلیفة»، جانشین خدا بر روی
زمین است و این شایستگی را دارد که مرآت تمامنمای ربوبی و مجلای ظهور و
بروز اسما و صفات الهی شود. یکی از اسمای حق تعالی «مدبّر» است که پروردگار
عالمیان به وسیله آن، به تدبیر روز و شب یا تدبیر نظام زمین و آسمان و به
طور کلی، نظام خلقت میپردازد. انسان نیز باید خویشتن را متخلق به اخلاق
الهی نماید و تدبیرگر روز و شب خویش باشد.
نیل به نیکوترین حالها
«یا محول الحول و الاحوال، حوّل حالنا إلی أحسن
الحال»
«حَول» در دعای عید نوروز، به معنای «سال» است و «احوال» جمع حال، به
معنای طبیعت و ضمیر یا تغییر و دگرگونی وضعیت انسان است. از این رو،
خداوند تغییر دهنده سال و یا دگرگون کننده طبیعت مربوط به مخلوقات است و
این صیرورت و تحول در مسیر رشد و کمال موجودات، لازمه امر زندگی و حیات
است. در این دعای شریف از درگاه ربوبی میخواهیم که طبیعت وجود ما را به
بهترین و نیکوترین طبیعتها تبدیل کند و این تغییر باطنی یا ظاهری وجودی
ما را همسو با تغییر و دگرگونی طبیعت ظاهری، در مسیر شکوفایی و بالندگی
قرار دهد.
دعای لحظه تحویل سال، سرشار از جلوههای وصال است که مسیر کمال و جمال را
فراسوی رهرو طریق حق گسترده و بایسته است که در مضامین بلند معنوی و
عرفانی آن بیندیشیم و بکوشیم تا در سال جدید، ظاهر و باطن خود را با معارف
نغز الهی و انوار رحمانی زینت بخشیم و زلال حالات خوش معنوی و زمزم صفای
روحانی را در محضر صاحبدلان اهل معرفت و واصلان اهل بصیرت بجوییم و قلب و
روان خویش را در معرض نسیم حیاتبخش و بهشتی مقربین که عطر خوش عشق و
معرفت از حریم قدسی وجودشان به مشام جان میرسد و بهار زندگی و جاودانگی
را برای آدمی به ارمغان میآورد، قرار دهیم تا شجره وجودمان در قلعه امن
ولایت به گلهای معطر اسما و صفات الهی و ثمرات جانبخش رحمانی مزین گردد.
رسم و رسوم نوروزی ایرانیان باستان بعد از سال تحویل
تحویل سال نو
به هنگام تحویل سال، همه اعضای خانواده جامههای تازه خود را پوشیده و دور سفره هفتسین جمع می شوند. پدربزرگ و مادربزرگ در بالای سفره و پس از آنها پدر و مادر و فرزندان در کنار سفره مینشینند. عقیده بر این است که به هنگام تحویل سال بزرگترین فرد خانواده قرآن را برداشته شروع به خواندن می کند. قبل از تحویل سال، همه اعضای خانواده دعای تحویل سال را بارها زیر لب زمزمه میکنند:
یا مقلب القلوب والابصار، یا مدبر اللیل و النهار، یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الی احسن الحال
در گذشته هنگام تحویل سال توپی شلیک میشد که از صدای آن همه متوجه سال نو میشدند و آنگاه همگی فرارسیدن سال جدید را به یک دیگر تبریک میگفتند و پس از آن بزرگترها عیدیهای کوچکترها را که معمولاٌ سکه و یا اسکناس بودهاست از لای قرآن کریم درآورده و به آنها میدادند. سپس بسته به زمان تحویل سال که اگر روز باشد، سنت حسنه صله ارحام را به جا می آوردند و فوراٌ افراد کوچکتر فامیل به دیدن بزرگترها رهسپار میشوند و معمولاٌ ناهار یا شام روز اول عید را در منازل بزرگان خویش صرف میکنند.
در گذشته غذای روز اول عید رشتهپلو بوده است تا به این وسیله در سال جدید سر رشته کارها دستشان آمده و تا پایان سال از دستشان خارج نشود.
دید و بازدید
همچنین از آیینهای ویژهی نوروز، دیدار با اقوام و آشنایان است. این دید و بازدید رفتنها تا پایان روز دوازده فروردین ادامه دارد. ایرانیان روزهای نخست سال جدید را به دیدار اقوام درجهی اول میروند. روزهای بعد نوبت اقوام دورتر فرامیرسد و سر فرصت به دیگر اقوام و دوستان سر میزنند و دیدارها را تازه میکنند. حتی اگر کسانی در طول سال به علت کدورتهایی که پیش آمده از احوال پرسی یک دیگر سر باز زده باشند، این روزها را فرصت مغتنمی برای رفع کدورت میشمارند و راه آشتی و دوستی در پیش میگیرند.
مرکز یادگیری سایت تبیان
تنظیم: مریم فروزان کیا
دعای تحویل سال: یا مقلب القلوب و الابصار، نه و البصار
از قدیم رسم بوده است که این دعا را هنگام تحویل سال بخوانیم. بعضی این دعا را بدون سند می دانند اما علامه محمدباقر مجلسی در کتاب زادالمعاد می نویسد:
"در کتب غیر مشهوره، روایت کرده اند که در وقت تحویل سال این دعا را بسیار بخوانید و بعضی 366 مرتبه گفته اند: یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الی احسن الحال. و در روایت دیگر: یا مقلب القلوب والابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الی احسن الحال".
این شعر فارسی ترجمه آن است:
ای آنکه به تدبیر تو گردد ایام / ای دیده و دل از تو دگرگون مادام
ای آنکه به دست توست احوال جهان / حکمی بنما که گردد ایام به کام
در سایتهای اینترنتی این دعا را به صورت یامقلب القلوب و البصار می نویسند که اشتباه است.
پاینده باد ایران
آمدم ای شــــــــــــاه ، پناهــــم بده خط امانی ز گنــــاهم بــــــــده
ای حَرمـــــَت ملجأ در ماند گــان دور مران از در و ، راهم بده
ای گل بی خار گلــــستان عشـــــق قــــــــرب مکانی چو گیاهم بده
لایق وصل تو که من نیــــــستم اِذن به یک لحظه نگاهم بده
ای که حَریمت به مَثَل کهرباست شوق وسبک خیزی کاهم بده
تاکه ز عشــــق تو گدازم چو شمع گرمی جان ســــوز به آهم بده
لشگرشیطان به کمین مــــن است بی کسم ای، شاه پناهـــــم بده
از صف مژگان نگهی کن به مـن با نظری ، یار و سپاهم بده
در شب اول که به قبرم نهند نور بدان شام سیاهــــم بده
ای که عــــطا بخش همه عالمی جمله ی حاجات مرا هـــــم بده
لینک ۱ : دانلود فایل صوتی با حجم ۳٫۵ مگ (دفعات دانلود : ۵۰۶۲ بار)
لینک۲ :لینک کمکی (به دلیل محدود بودن پهنای باند لینک۱ لطفا از لینک۲ دانلود کنید)
کد خبر: 38627 زمان مخابره: ۱۳۸۹/۱۲/۱۶ - ۱۸ : ۵۳
به
گزارش خبرگزاری پانا، علیرضا خلخالی در نشست کارگروه فرهنگی اجتماعی استان
سمنان بر مشارکت دستگاه های اجرایی در این زمینه تاکید کرد.
وی با اشاره به سیاستهای دولت در توجه به محرومان و نیازمندان گفت: در دور سوم سفر دولت ساخت 600 واحد مسکونی ویژه نیازمندان، تامین 9 هزار و 500 فقره جهیزیه، تعمیر دو هزار واحد مسکونی ویژه مددجویان کمیته امداد و تخصیص چهار میلیارد ریال تسهیلات به دانشجویان از جمله مصوبات است.
در
این نشست رسیدگی به زندانیان جرایم غیر عمده، نحوه جلب کمک های مردمی ،
سرکشی به محرومان و نیازمندان ،هماهنگی و تعامل برای خدمات رسانی به
گروههای هدف و ... با حضور مسوولان مربوطه مورد بررسی قرار گرفت.
به گزارش خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله حسین مظاهری، در درس اخلاق خود گفت:
کسی که گناه میکند، تابع شیطان است و شرک عبادی دارد؛ بدبختی و بیچارگی
بسیاری از انسانها در اثر گناه خودشان است و برای رهایی از شقاوت و بدبختی
چارهای جز بازگشت به تقوا نیست.بسمالله الرّحمن الرّحیم«رَبِّ اشْرَحْ
لی صَدْری، وَ...
به گزارش خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله حسین مظاهری، در درس اخلاق خود گفت:
کسی که گناه میکند، تابع شیطان است و شرک عبادی دارد؛ بدبختی و بیچارگی
بسیاری از انسانها در اثر گناه خودشان است و برای رهایی از شقاوت و بدبختی
چارهای جز بازگشت به تقوا نیست.بسمالله الرّحمن الرّحیم«رَبِّ اشْرَحْ
لی صَدْری، وَ...
به گزارش خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله حسین مظاهری، در درس اخلاق خود گفت:
کسی که گناه میکند، تابع شیطان است و شرک عبادی دارد؛ بدبختی و بیچارگی
بسیاری از انسانها در اثر گناه خودشان است و برای رهایی از شقاوت و بدبختی
چارهای جز بازگشت به تقوا نیست.بسمالله الرّحمن الرّحیم«رَبِّ اشْرَحْ
لی صَدْری، وَ...
به گزارش ایرنا، رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی
ایران در باکو در این کنفرانس، گفت: با ثبت عید نوروز در سازمان ملل توسط
برخی از کشورهای منطقه در اوایل سال گذشته، امروز این عید باستانی به
عنوان روز بین المللی فرهنگ و صلح و دوستی در جهان شناخته می شود.ابراهیم
نوری افزود: ابتکار ثبت جهانی نوروز توسط...
به گزارش ایرنا، رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی
ایران در باکو در این کنفرانس، گفت: با ثبت عید نوروز در سازمان ملل توسط
برخی از کشورهای منطقه در اوایل سال گذشته، امروز این عید باستانی به
عنوان روز بین المللی فرهنگ و صلح و دوستی در جهان شناخته می شود.ابراهیم
نوری افزود: ابتکار ثبت جهانی نوروز توسط...
به گزارش پیمانه به نقل از اکونیوز، رحیم مطهر نژاد در
گفتگو با اکونیوز افزود:برج میلاد در ایام عید نوروز از ساعت 10صبح تا 8شب
به صورت یکسره آماده ارائه خدمات به شهروندان می باشد.وی اظهارداشت:هزینه
بازدید از برج میلاد افزایش نمی یابد و تعرفه آن مانند سال 89 محاسبه خواهد
شد.مدیرعامل برج ادامه داد:بازدید...
به گزارش فارس از قم، آیتالله ناصر مکارم شیرازی پیش از ظهر امروز
(چهارشنبه) در درس خارج فقه خود که در مسجد اعظم قم برگزار شد، با اشاره به
فرارسیدن سال جدید و عید نوروز اظهار داشت: عید نوروز یک عید اسلامی نیست
ولی عید عرفی و مبارکی است و میتوانیم در این عید به گونهای رفتار کنیم
که رضایت امام زمان عجّل...
فارس: یکی از مراجع تقلید قم با محکوم کردن لشکرکشی عربستان و امارات به
بحرین برای سرکوب مردم این کشور گفت: آنها باید بدانند که این لشکرکشی برای
آنها بسیار گران تمام میشود.
آیتالله ناصر مکارم شیرازی پیش از ظهر امروز در درس خارج فقه خود که در
مسجد اعظم قم برگزار شد با اشاره به فرارسیدن سال جدید و عید...
به گزارش شبکه ایران به نقل از فارس، آیتالله ناصر مکارم شیرازی پیش از
ظهر امروز در درس خارج فقه خود که در مسجد اعظم قم برگزار شد با اشاره به
فرارسیدن سال جدید و عید نوروز اظهار داشت: عید نوروز یک عید اسلامی نیست
ولی عید عرفی و مبارکی است و میتوانیم در این عید به گونهای رفتار کنیم
که رضایت امام زمان...
به گزارش باشگاه خبرنگاران، آیتالله ناصر مکارم شیرازی پیش از ظهر امروز
در درس خارج فقه خود که در مسجد اعظم قم برگزار شد با اشاره به فرارسیدن
سال جدید و عید نوروز اظهار داشت: عید نوروز یک عید اسلامی نیست ولی عید
عرفی و مبارکی است و میتوانیم در این عید به گونهای رفتار کنیم که رضایت
امام...
اعمال و دعای لحظه ی تحویل سال 1390
با آب عشق وضوی معرفت بسازیم .
دو رکعت نماز عروج بخوانیم…
و با ۵ بار شستشوی وجودمان با دعایی که هر سال در لحظه تحویل سال زمزمه ی لبهای ماست سال را آغاز کنیم که این دعا ازقول حضرت پیامبر ( ص) می باشد .
یا مقلب القلوب و الابصار
یا مدبر اللیل والنهار
یا محول الحول و الاحوال
حول حالنا الی احسن الحال
و در آخر با نجوای زیارت آل یس خود را برای پذیرفتن فرصتی که خداوند باز به ما داده تا خود را به کمال عبودیتش برسانیم آماده سازیم.
اللهم فرغ قلبی لمحبتک و ارزقنا توفیق طاعتک و بعد معصیتک
خدایا قلب مارا از محبت غیر از خودت فارغ ساز و توفیق انجام طاعت و دوری از معصیتت را به ما عطا فرما
اللهم عَرِّفنی نَفسَک فانّک اِن لَم تُعَرِّفنی نَفسَک لَم اَعرِف رَسولَک
خدایا نفسم را به من بشناسان که اگر نشناسم نفسم را رسولم را نمی شناسم
اَللّهُمَّ عَرِّفنی رَسولَک فَاِنَّک اِن لَم تُعَرِّفنی رَسولَک لَم اَعرِف حُجَّتَک
خدایا رسولم را به من بشناسان که اگر رسولم را نشناسم حجت فی ارضت را نمی شناسم
فَاِنَّک اِن لَم تُعَرِّفنی حُجَّتَک ضَلَلتُ عَن دینی
خدایا حجتت را به من بشناسان که اگر حجتت را نشناسی از دینم گمراه می شوم. |
لحظه تحویل سال 1390
چند رسانهای - لحظه تحوبل سال 1390 هجری شمسی ساعت 2 و 50 دقیقه و 45 ثانیه روز دوشنبه 1 فروردین 1390 مطابق 16 ربیع الثانی 1432 هجری قمری و21 مارس 2011 میلادی
قرآن در رسوم ایرانی.قرآن و عید نوروز.ورود به منزل با قرآن.پول عیدی لای قرآن.قرآن سرسفره عقد.قرائت قرآن هنگام اجرای خطبه عقد.قرآن همراه جهیزیه عروس.قرآن همراه عروس.رد شدن عروس و داماد از زیر قرآن.قرآن مهریه عروس
قرآن در رسوم ایرانی
آداب و رسوم هر ملت، بیانگر اندیشه و اعتقادات آن ملّت است.با نگاه و مطالعه در رسمهای یک ملّت،میتوان به پشتوانه فکری و اعتقادی آنها پی برد. مردم هر سرزمینی امور اعتقادی و مقدس خود و نیز یاد عزیزان خود را در مراسمات و رسمهای خود حضور میدهند و آن را با نام و یاد شخصی عزیز و با عظمت آغاز میکنند و هر یک از جزییات رسمها و آیینهای مهم خود را با یاد آن امر مهم و گرامی همراه میسازند. برای نمونه در مراسم کلنگ زنی یک پروژه،آن را با یاد شخصیتی مهم از مفاخر ملی یا مذهبی آغاز میکنند و نام عزیزی را بر آن مینهند و برای افتتاح نیز از فردی مهم و گرامی دعوت میکنند تا با حضور او فعالیت آن شرکت یا مؤسسه شروع شود. با ظهور اسلام در جامعه ایرانی و حضور آن در زندگی مردم، بسیاری از رسمهای ایرانی،رنگ و بوی قرآنی به خود گرفت.قرآن به عنوان بابرکتترین و مقدسترین کتاب الهی و نیز به عنوان سازنده، جهت دهنده و اصلاح کننده همه رفتارها،آیینها و سنتهای مردمی، در اغلب آیینها و رسومات ایرانیان حضور یافته و فضای بسیاری از این رسمها را قرآنی کرده است. با مطالعه در فرهنگ عامیانه مردم ایران در مییابیم که به خاطر علاقه فراوان ایرانیان به قرآن کریم، بسیاری از آیینها و رسمهای ایرانی، با حضور قرآن انجام پذیرفته و میپذیرد.این حضور به شکلهای گوناگونی انجام میگیرد. در بعضی آیینها، حضور نسخهای از قرآن در آن مراسم، ضروری و اجتناب ناپذیر است و در برخی دیگر از مراسمها،تلاوت آیاتی چند از قرآن کریم یا گشودن و نگریستن و تفأل به قرآن جزو برنامههای اصلی آن است. هر چند برشمردن چند رسم به عنوان رسوماتی که قرآن در آن حضور دارد به معنای استقرای کامل اینگونه رسومات نیست؛امّا آشنایی با رسومات چند از این دست خالی از لطف نیست. آب دریا را اگـر نتـوان کـشید هم به قدر تشنگی باید چشید پس اینک چند نمونه از آداب و رسوم ایرانی که قرآن کریم در آن جلوهگری میکند را به تماشا مینشینیم: قرآن و عید نوروز تحویل سال نو و عید باستانی نوروز، نزد ایرانیان از جایگاه ویژهای برخوردار است.در این ایام که با تعطیلات رسمی نیز همراه است، مردم به کارهایی پسندیده چون:خانه تکانی، تمیز کردن وسایل منزل، پوشیدن لباس نو، تمیزی بدن و دید و بازدید و… میپردازد.عید نوروز که از دیرباز در میان مردم ایران حضور داشته است با ظهور اسلام و تأیید پیشوایان دینی مواجه شد.زیرا بنای پیشوایان دینی ما در محو یا اثبات سنّتها این بود که سنّتهای پسندیده و سازگار با مفاهیم دینی را تأیید میکردند و سنتهای جاهلی و ناپسند را مردود میشمردند.اما علی(ع) در این باره در عهد نامهاش به مالک اشتر مینویسد:«آیین پسندیدهای را بر هم مزن و آیینی را ایجاد نکن که به چیزی از سنّتهای نیک گذشته زیان برساند».(نهج البلاغه، نامه 53) با تأیید پیشوایان دینی نوروز ایرانی،به رسمی ایرانی ـ اسلامی تبدیل شد.سنتهای نیک گذشته با آموزههای دینی قرین گشت و آموزههای نو به زیبایی و غنای بیشتر آن یاری رساند. نمونهای از سخنان جانفزای اهلبیت ـ علیهم السلام ـ در این باره چنین است: امام صادق(ع) فرموده است:«هرگاه نوروز فرا رسید،غسل کن و پاکیزهترین لباسهایت را بپوش».(وسائل الشیعة، ج 8، ص 172).همچنین پیامبر گرامی اسلام به پیوند در این ایام با نیت الهی اشاره کرده و فرمودند:«اگر میتوانید هر روز را نوروز کنید،یعنی در راه خدا به یکدیگر هدیه دهید و با یکدیگر پیوند داشته باشید».(دعائم الاسلام، ج 2، ص 326) یکی از سنّتهای نیکو که در گذشته و امروز در اقوام مختلف ایرانی مرسوم بوده و هست، حضور قرآن کریم در آیینهای نوروزی است. یکی از جلوههای زیبای حضور قرآن در آیینهای نوروزی،گذاشتن قرآن روی سفره هفت سین است.در این رسم که میتوان گفت:کمترین گونه ارتباط با قرآن در این ایام است، قرآن را بر روی سفره هفت سین ویژه تحویل سال نو قرار میدهند.البته لازم به گفتن است که روی سفره هفت سین فقط چیزهایی که مانند:سیب، سمنو، سنجد و… که حرف سین در ابتدای آن است را نمیگذارند،بلکه از چیزهای دیگری که از آن امید رحمت و برکت دارند نیز استفاده میکنند.در فرهنگ عامیانه هدایت آمده است:«چیزهایی که در سفره هفت سین میگذارند از این قرار است:قرآن، نان، آب و…». (فرهنگ عامیانه مردم ایران، ص 131) ورود به منزل با قرآن رسمی است که در آغازین لحظههای ورود به سال جدید خورشیدی انجام میشود.در این رسم و اعتقاد دیرین که در برخی از مناطق ایران رایج است،ورود نخستین فرد به فضای خانه در اولین روز سال و پس از تحویل سال را بسیار با اهمیت میدانند و آن را مدار برکت و خوش آمد در طول سال میدانند.دراین رسم از فردی از اعضای خانواده شخصی دیگر که خوش قدم، پاک و رستگار است خواسته می شود تا نخستین وارد شونده به فضای خانه باشد.انتخاب این فرد نیز گاهی اوقات با استخاره و تفأل همراه میشود.پس از انتخاب و قرار قبلی، این فرد با یک جلد قرآن،برای رحمت و برکت، سبزه به نشانه بهار وسرسبزی و طراوت، آب،به نیت روشنایی و پاکی و آیینه،برای راست نمایی و زلال، در حالی که با پای راست برای وارد خانه میشود.جمله «بسم الله الرحمن الرحیم» را بر زبان میآورد و مقداری آب بر جای خود یا چهار گوشه اتاق یا حیاط میریزد. در این رسم از رسمهای نوروزی، قرآن کریم برای نشان دادن اعتقاد و ارتباط با قرآن و ایجاد برکت و نورانیت حضوری پر رنگ دارد. پول عیدی لای قرآن در روز عید، جنب و جوش و شادی بچهها از بقیه بیشتر است و یکی از دلایل آن هم عیدی گرفتن از بزرگترها است.در ایام عید نوروز نیز بزرگترهای فامیل به کوچکترها عیدی میدهند.این عیدی که معمولاً اسکناسهای نو است، شور و شادی بیشتری را برای آنها ایجاد میکند. بعضی از بزرگترهای متدین این پولها را لای قرآن خود میگذارند و هنگام عیدی دادن قرآن را گشوده و پول را از لای قرآن بیرون آورده و به بچهها میدهند.این کار برای آموزش ایجاد ارتباط بهتر و بیشتر با قرآن کریم است و از این راه برای پولهای عیدی، تبرک جویی میکنند.شاملوار در کتاب کوچه مینویسد:«این کار جهت برکت بوده و پولهای ته کیسهای به عنوان عیدی در نوروز و عید غدیر و… داده میشود».(کتاب کوچه،ج 8، ص 1188) ازدواج به عنوان یکی از آسمانیترین پیوندهای بشر، در دین اسلام و در آموزههای قرآن از جایگاه ویژهای برخوردار است.تشویق و ترغیب به ازدواج، نشان از اهمیت آن در تعالیم قرآنی دارد.قرآن سعی دارد با گسترش فرهنگ ازدواج، فرهنگ پاک زیستن را در سرتاسر جامعه اسلامی حاکم سازد. یکی از جلوههای حضور قرآن در جامعه ایرانی استفاده از قرآن در آیینهای ازدواج است.ایرانیان در مراسمات ازدواج نیز سعی دارند تا ضمن اعلام بنای بنیان خانواده بر آموزشهای قرآنی، قرآن شریف را در مراسمات مختلف عقد و عروسی خود حضور دهند.در این جلوه ارزشمند قرآن، پایبندی خود را به قرآن و تعالیم آن در شادترین لحظات زندگی نشان داده و تصمیم خود را برای پیروی از قرآن کریم درطول زندگی خود، استوار میسازند.ارتباط با قرآن کریم در مراسم ازدواج به چند گونه است که تعدادی از آن را برمیشمریم: 1.قرآن سرسفره عقد هنگامی که سفره عقد ازدواجی چیده می شود.همه بستگان با آرزوی خوشبختی عروس و داماد، سعی میکنند به هر چه باشکوهتر شدن این مراسم کمک کنند و در این راه از جمع کردن اسباب شادی، مهر، برکت و… بر سر سفره عقد از هیچ تلاشی فرو گذر نمیکنند، آب، آیینه، نان و سبزی،شیرینی، عسل و… از لوازم سفره عقد است.امّا آنچه این سفره را رنگین و نورانی میکند،حضور قرآن کریم است که در سفره عقد به عنوان یکی از عوامل برکت جویی از زندگی عروس و داماد گذاشته میشود.خانوادههای ایرانی،قرآن سفره عقد را از زیباترین و بهترین قرآنها انتخاب میکنند و آن را در سفره عقد قرار میدهند.صادق هدایت در فرهنگ عامیانه خود آورده است:«چیزهای زیر در سفره عقد لازم است:قرآن، جانماز، آیینه، قدح شربت…»(فرهنگ عامیانه مردم ایران، ص 34) 2.قرائت قرآن هنگام اجرای خطبه عقد هنگامی که عروس و داماد برای اجرای خطبه عقد بر سر سفره عقد مینشینند با دلی پر از زیباترین آرزوها و در پی رسیدن به سعادت از هر عاملی که آنها را در رسیدن به هدفشان یاری میرساند، مدد میجویند. زوجهای ایمانی و دیندار نیز از همان آغازین لحظههای پیمان ازدواج،با خویش و با یکدیگر عهد میبندند تا پیرو قرآن باشند و آموزشهای قرآنی را در زندگی خود به کار گیرند.این تصمیم را با نگریستن به متن قرآن کریم و قرائت آن در لحظات اجرای خطبه عقد و آغازین لحظههای زندگی مشترک نشان میدهند. 3.قرآن همراه جهیزیه عروس در بسیاری از مناطق ایران و در بین اقوام مختلف،مرسوم است که خانواده عروس،لوازم ابتدایی و مورد نیاز آغاز زندگی مشترک ر ـ کم باشد یا زیاد ـ به عروس و داماد اهدا میکنند.این لوازم که جهیزیه یاجهاز نام دارد، معمولاً لوازمی است که مورد احتیاج آنهاست.هنگامی که خانواده عروس در ضمن مراسمات خاص هر منطقه جهیزیه را روانه خانه داماد میکنند.پیشاپیش همه وسایل، یک جلد قرآن را به عنوان نخستین و اساسیترین مورد نیاز زو ج جوان به خانه آنها میفرستند.ایشان با این کار نشان میدهند که پیشاپیش همه کارهای ما و اصلیترین عنصر خوشبختی قرآن است و باید در زندگی به آن عمل کرد تا خوشبختی به دستآید. در کتاب فرهنگ عامیانه مردم ایران آمده است:«جهاز عروس را که به خانه داماد میفرستند،اول آینه و قرآن و… را وارد خانه میکنند و برای شگون اسفند دود میکنند».(ص 35) 4.قرآن همراه عروس زمانی که خانواده داماد برای بردن عروس به خانه آنها میآیند و عروس آماده رفتن به خانه شوهر میشود با فامیل و خانواده به ویژه پدر و مادر خود خداحافظی میکند.دربرخی مناطق ایران مرسوم بوده و هست که هنگام خداحافظی، پدر عروس، بخشی از قرآن یا مجلدی کوچک از قرآن را در پارچهای سفید پیچیده و به کمر یا بازوی عروس میبندند و بدین وسیله عروس را در پناه قرآن قرار میدهد. 5.رد شدن عروس و داماد از زیر قرآن هنگامی که عروس از خانه پدر به خانه شوهر راهی میشود،ـ مانند هر سفری ـ عروس و داماد را از زیر قرآن رد میکنند.این کار معمولاً توسط پدر عروس صورت میگیرد.عروس و داماد نیز با بوسیدن قرآن از زیر آن رد میشوند تا در پناه و امان قرآن زندگی امن و آسوده ای را برای یکدیگر بسازند.«دراین رسم که گاهی،از زیر آینه و قرآن رد شدن، نام دارد،عروس و داماد از زیر آن رد شده، برمیگردند و قرآن را میبوسند و دوباره از زیر آن رد می شوند».(فرهنگ بزرگ سخن، ج 12، ص 200) 6.قرآن مهریه عروس یکی از شرطهای هنگام عقد، قرار دادن مهریه است.برای مهریه که در اسلام دستور به کم بودن آن داده شده است، چیزهای مختلف نقدی یا غیرنقدی قرار میدهند.شاخه نبات، آینه و شمعدان، سکههای طلا، پول نقد رایج، شاخههای گل و… از چیزهایی است که در ضمن عقد از موارد مهریه قرار داده میشود.یکی از چیزهایی که در مهریه دختران ایرانی به عنوان یک مورد جدایی ناپذیر حضور دارد، قرار دادن یک جلد کلام الله مجید به عنوان مهریه است.در حقیقت زوج ایرانی با قرار دادن یک جلد قرآن به عنوان مهریه آن را مهر سعادت و خوشبختی خود قرار میدهند. ادامه دارد… پدیدآورنده: سید محسن موسوی آملی |
استفتائات نوروزی یک مرجع تقلید. گذاشتن پول میان اوراق قرآن. اعمال عید نوروز در مفاتیح.رفتن به سیزده بدر.سفره هفت سین در نوروز سرویس : اجتماعی 89/12/29-02:35 2011-03-20 02:35:41 193 : کد خبر گذاشتن پول میان اوراق قرآن رسم است که در عید نوروز و مانند آن پول لای قرآن می گذارند و عیدی می دهند. آیا این کار اشکال دارد؟ اشکالی ندارد. سبزه هایی که به شکل اسامی مقدسه درآورده شده ما امسال سبزه عید نوروز را به شکل اسم های پنج تن مثلاً «یا حسین» درآوردیم و چون آن ها را روز سیزده بدر همان جا می گذاریم، آیا مشکلی ندارد؟ اگر مشکل دارد با سبزه ها چه کار کنیم؟ در صورتی که بی احترامی و هتک حرمت شود، جایز نیست و بهتر است در محلی قرار دهید که بی احترامی نشود. اعمال عید نوروز در مفاتیح اعمالی که در مفاتیح تحت عنوان عید نوروز آمده مربوط به کدام تقویم است؟ آیا هر سال نو را در هر فرهنگ شامل می شود (مثلا عید نوروز ایرانیان) یا برای تقویم قمری است؟ خیر، مربوط به عید نوروز (سال شمسی) است. رفتن به سیزده بدر آیا اجرای مراسم سیزده بدر از نظر شرعی مشکل دارد ؟ سیزده بدر ریشه شرعی ندارد و از خرافات است ولی تفریح سالم و خالی از گناه بدون اعتقاد به نحس بودن سیزده اشکالی ندارد. سفره هفت سین در نوروز نظر معظم له در مورد پهن کردن سفره هفت سین به مناسبت نوروز چیست؟ بنده علاقه یا التزامی به پهن کردن آن ندارم، اما همسرم اصرار دارد در خانه چنین کند. آیا باید از این کار او جلوگیری کنم؟ این کار اشکال ندارد. منبع خبر: شبکه اطلاع رسانی اجتهاد انتهای خبر/ واحد خبر حوزه علمیه میبد (حامیم نیوز). |
"نگاهی به آئین و سنن و مراسم چهارشنبه سوری و عید نوروز و رسم رسوم "سردرود"
جشن های ویژه عید نوروز مهم ترین و بزرگ ترین جشن های منطقه به شمار می آیند. نخستین جشن ایرانی به نام نوروز از زمان پادشاهی جمشید مرسوم شد و در زمان های بعد، جشنها و آیینهای دیگری چون تیرگان، مهرگان، سده و غیره در فرهنگ ایرانی پدید آمدند. اجرای مراسم های مربوط به نوروز در سردرود مثل سایر شهروروستاهای استان آذربایجان نیز حدود دو هفته تمام طول می کشد. در سردرود آداب نوروز به شیوه ی دیگر استان ها با مراسم های چهارشنبه سوری، خانه تکانی، سبزه عید، چیدن سفره هفت سین، خرید لباس نو ، آداب دید و بازدید های نوروزی و... همراهاه استکه ذیلا به بر رسی آن میپردازیم: عید نوروز سال ها پیش از میلاد در آذربایجان برگزار می شده و مردم برخی از احساسات بشر دوستانه و جهان بینی خود را با این جشنواره مربوط می دانند زیرا در اوستا کتاب مقدس زرتشتیان نوروز به منزله جشن ستایش رفاه مقدسات محسوب می شود و گفته می شود که نوروز عید فراوانی کشت و سرآغاز تندرستی و برکت و وفور است. در خانه ها نیز گفته اند که هفت نوع سبزی می کاشتند تا آن را که بهتر می روید بشناسند. زردشت خود نیز عامل مهمی در گسترش کشاورزی در آذربایجان بوده است. به اعتقاد “بنیاداف” قید شدن این عید در سالنامه زرتشت به 4هزار سال قبل از میلاد بر می گردد. پیروان آیین زرتشت را عقیده بر آن است که در روز شش ماه فروردین زرتشت توفیق یافت که با خداوند مناجات کند، لذا این روز را به نام “نوروز” جشن می گرفتند. در قرن نهم قبل از میلاد دولت تورک ماننا که از ممالک متمدن مشرق زمین بود در کشاورزی به پیشرفتهای فراوانی دست یافته بود. اهالی این دولت با اهالی دول دیگر عید بهار را به صورت باشکوه اجرا می کردند. نظام الملک (عصر 11) در سیاستنامه خود نوروز را جشنی مردمی و جشن ملت بر می شمارد. تقویم 12 حیوانی ترکان نیز بر اساس ماههای سال به گردش در میآمد و نهایتا در عید نوروز این گردش تجدید می شد. “پائولو دلسول” در کتاب طالع بینی چینی می نویسد: حتی در عصر ما، چینی ها اعتقاد دارند که وقایعی که در هر سال رخ می دهد و افرادی که در آن سال به دنیا می آیند تحت تاثیر خصوصیت حیوانی است که در آن سال به دنیا می آیند تحت تاثیر خصوصیات خیوانی است که بر آن سال حاکم است. بنابراین چینی ها و کلیه ملتهای زردپوست، چه در کار و چه در دوستی و عشق و ازدواج، اهمیت فراوانی برای این سالها قائل هستند. این تقویم که جزء تقویمهای کهن می باشد از قرن هفتم هجری به قلمرو سیاست، علم و فرهنگ ایرانیان وارد شد. در “دیوان لغات الترک” محمود کاشغری نیز در مورد آداب و رسوم مربوط به نوروز در میان ترکان می توان به وفور مطالبی را مشاهده کرد. همانطور که قبلا نیز ذکر شد این عید و جشن به عنوان جشن ملی یاد می شود. و یکی از بزرگترین جشنهای ملت تورک علی الخصوص تورکان آذربایجان همین جشن نوروز می باشد. در این جشن ملت تورک لباسهای نو می پوشیدند و به اجرای مزاسمات ملی می پرداختند از جمله می توان به اجرای حرکات پهلوانی، ایجاد آتش در اجاقها، اجرای رقص، طبخ غذاهای متنوع، ایجاد محافل ادبی و هنری، اجرای موسیقی و ترانه های اصیل به وسیله سازهای ملی آذربایجان همچون کمانچه – تار قوپوز و… (نوروز گلیر یاز گلیر // باهار گلیر ساز گلیر)، نوشتن نوروز نامه ، یاد کردن قهرمانها و شخصیتهای مختلف ملت تورک، قربانی دادن برای گؤک تانری و الهه های مربوط به آبهای سطحی و آتش و…(مثل آناهیتا که در دوره امپراطوری مادران –آنا خاقانلیقی- در عصر سنگ به وجود آمده بود)، تجدید عهد و پیمان با خالق هستی بخش و الهه های مربوط به آب – آتش و.. پس از دوره صفویه در زمان افشاریه و قاجاریه نوروز همچنان گرامی و محترم ماند و حکومت ها نه تنها سر ستیز با آن نداشتند بلکه در رونق آن سعی می کردند.
به باور و اعتقاد نیاکان ما، "یئل، اود و سو" به مهمانی توپراق میروند و در معبد توپراق جمع میشوند و روزهای سخت، زمستانی را که توام با قحطی و فلاکت و سختی بوده است بر او عرضه میدارند و الهه توپراق را به بیداری دعوت میکنند و این چهار الهه دست در دست همدیگر با خواندن این شعر: تزه عؤمور – تزه تاخیل ایل گلدی/سو گلدیها، اود گلدیها، یئل گلدی عمر تازه، روییدنی و سال تازه اومد/آب آمد، آتش آمد، باد آمد دنیای روشناییها را به مردم به ارمغان میآورند و مردم نیز با دیدن این وضعیت به جشن و پایکوبی در طبیعت میپردازند. البته امروزه مردم به سان گذشته تمامی مراسم مربوط به هر یک از چهارشنبههای گفتهشده را به جا نمیآورند ولی بهطور عموم با اجرای مختلف آنها موجب پایداری آنها میشوند. مراسم نوروزی در آذربایجان ایران/پخت سمنو (سَمنی) از چیزهایی در سفره هفت سین می گذارند می توان از سمنو نام برد. سمنو تنها به معنای سرسبزی و طراوت نیست بلکه به معنای برکت نیز می باشد. سمنو به عنوان لذیذ ترین غذا در عید نوروز می باشد. و بعد از طبخ، آن را در میان خویشاوندان و همسایه ها تقسیم می کنند سمنو در میان ملت تورک به عنوان عامل تداوم بخش نسلها شناخته می شود. در نمونه های باقی مانده از ادبیات شفاهی یا فلکلور ، اشعار و داستان های بسیاری وجود دارد که به طور مستقیم یا غیر مستقیم، نوروز و ایام آن نقش مهمی در روند ماجرا ایفا می کنند. رسمی است که در زمان نوروز سمنو را در میان زنانی که دارای اولاد نمی شوند می گردانند و می گویند: “آی بونو گؤیردن تانری، بو گلینی ده گؤیرت، آرزوسونا کاما یئتیر. مطلبینه، مورادینا چاتدیر. عهدینی اومیدینی بیتیر” (ترجمه: ای خدایی که این سمنو را بارور کردی این عروس را هم بارور کن، آرزویش را اجابت کن، به خواسته اش برسان، به امیدی که دارد برسان) سمنو جزو غذاهایی است که در آخر سال خانمها با همکاری یکدیگر به پخت آن مشغول میشوند. یکی از سمبلها و نشانههای بارز باستانیترین عید ترکها –نوروز- پختن سمنو میباشد. که از رسوم زیبای آذربایجان میباشد. خانمها، در ظرفها و سینیهایی گندمها را ریخته و پس از آبیاری آنها یک پارچه نازک بر روی آنها میکشند. بعد از چند روز گندمها شروع به جوانه زدن میکنند در این موقع پارچه نازک را از روی گندمهای جوانه زده بر میدارند و یکی دو روز هم به آن حالت نگه میدارند. بعد از این موقع، گندمها را برداشته و بعد از له کردن آنها در یک توبره ریخته و آب آنها را میگیرند سپس این آب را در درون دیگ ریخته و میگذارند روی اجاق کم شعله. هنگامیکه سمنو شروع به جوشیدن میکند در دیگ را میگذارند و یک جانماز، تسبیح، آینه و سفره قرآن باز کرده و دیگ را به حال خود گذاشته و اطراف دیگ را خلوت میکنند. بعد از پخته شدن سمنو، شروع به پخش سمنو میکنند. در دیگ سمنو "بادام پوسته دار" یا "گردوی پوسته دار" نیز میریزند، چرا که باور بر این است که هرکس این بادامها را در کیسه پولش بگذارد پولش برکت پیدا کرده و زیاد میشود. "ترانه سمنو" یکی از ترانه های آشنا برای آذربایجانیها میباشد که همراه با احساسات زیبا، اهمیت سمنو را در میان آذربایجانیها نشان میدهد. سمنی آی سمنی - سمنو آی سمنو هر یازدا سن یادا سال منی - در هر بهار مرا به یاد بیار، سمنو سمنی ساخلا منی- سمنو! از من محافظت کن ایل ده گؤیردیم سنی- تا هر سال تو را سبز کرده و بپزم گولوش دوغار دوداغلاردا سمنی - سمنو! تبسم بر لبها مینشیند بیزیم ائللر اوخور بو نغمه نی - ملت ما این ترانه را میخوانند سمنی آی سمنی ساخلا منی - سمنو آی سمنو مرا حفظ کن دوزوم دؤرد یانینا نرگس، یا سمنی- تا در چهار گوشه ات گل نرگس بچینم بو بایرامدا هر ایل بایرام دوزه لدن - این عید نیز مثل عیدهای گذشته که تو را میپختم من ال چکمم سندن کیمیگوزه لدن - من از مه رویی مثل تو دست نخواهم کشید سفره لر بزه ییرسن ازلدن - از ازل تا حالا سفرهها را رنگین میکنی یاراشیرسان اوتاقلارا سمنی - زینت بخش منازل هستی مراسم چهارشنبه سوری (چرشنبه سویی) مردم در سحرگاه این روز برای آوردن آب به سرچشمه ها میروند و این خود دلیلی براین ادعاست که این کلمه همان ((چارشنبه سویی)) میباشد. مراسم چرشنبه آخشامی (چهارشنبه سوری) از مراسمات کهن آذربایجان می باشد که در اسفند ماه آن را اجرا می کنند. بنا به اعتقادات کهن تورکان نسبت به آب و آتش و.. در این ماه ما با چرشنبه های مختلفی از جمله “سو چرشنبه سی” ، “اود چرشنبه سی” ، "یئل چرشنبه سی" و "تورپاق چرشنبه سی" روبرو هستیم که در حال حاظر ما عموما شاهد اود چرشنبه سی (چهارشنبه آتش) در نقاط مختلف ایران هستیم. “شال ساللاماق” یا «باجالئق» از جمله سنتهای قدیمی آذربایجانیها در چهارشنبهی آخر سال محسوب میشود. جوانان و نوجوانان آذربایجانی با برداشتن شال یا توبرهای در چهارشنبه سوری خود را برای اجرای این رسم قدیمی آماده میکنند و اغلب با تاریکی هوا به خانهی دوست و آشنا و فامیل و حتا دیگران میروند و شال خود را آویزان میکنند؛ به طوریکه دیده نشوند. در گذشته اکثر خانهها در سقف دریچهای برای تهویه داشتند و معمولا شال از آن قسمت آویزان میشد؛ تا صاحبخانه هدیهای را در آن بپیچد. اما امروزه این رسم حالتی دیگر یافته است. برای مثال در را میکوبند و وقتی صاحبخانه در را باز کرد بدون دیده شدن بخشی از شال را به داخل خانه در حالیکهی گوشهی شال را در دست دارند، در را به روی صاحبخانه میبندند و بعد از گرفتن هدیه شال را برداشته فرار میکنند. هدیهی گذاشته شده در داخل شال میتواند چیزهای مختلفی باشد که از آن جمله میتوان به انواع شیرینی و آجیل چهارشنبه سوری و میوه و … اشاره کرد. روشن کردن آتش و پریدن از روی آن موقع پریدن از روی آتش چنین نغمه هایی خوانده می شود: آتیل باتیل چرشنبه بختیم آچیل چرشنبه آغیرلیغیم اوغورلوغوم اودلارا منیم له هوپولمایان یادلارا آغیریلیغیم اود اولسون اوددا یانان یاد اولسون اود اوستن آتداناق هر جفایا قاتداناق آغیرلیغیم اوغورلوغوم اودلارا منیم له هوپولمایان یادللارا آتیل توتول چرشنبه چیللم توکول چرشنبه بختیم آچیل چرشنبه یکی از مراسم مهم این روز، روشن کردن آتش و پریدن از روی آن میباشد. روایتهای زیادی در مورد این مراسم وجود دارد. ریشه مراسم مختلف به این روز را در تاریخ مناطق مختلف مشاهده میکنیم که چهارشنبههای آخر سال را جشن میگرفتند این روز رستاخیز یعنی بازگشت به سرزمین مصادف بود با شروع فصل بهار، بههمین خاطر خان ترکان هر ساله به یاد بود آن روز آتش بزرگی افروخته و با کوبیدن پتک بر روی آهنی که در آتش بزرگ قرار داده شده آغاز سال و جشن را اعلام میکند. آتشکده های به جا مانده از گذشتهها نیز نشان میدهد که این عنصر طبیعی در میان ملت ترک برای خود اهمیت خاصی داشته، بنابراین مراسم فعلی زنجیره خود را از گذشته حفظ کرده و اگر قالبها نیز عوض شده باشند ولی مفهوم ذاتی خود را از دست نداده اند. بعد از غروب آفتاب، آتشها روشن میشوند و همه سعی میکنند از روی آن بپرند. زمان روشن کردن آتش از" اوزه رلیک" ( اسپند) که از بازار خریده شده میسوزانند و اعتقادی وجود دارد که پریدن از روی آتش موجب خوشبختی و گشایش بخت میشود. عالم گرانقدر مرحوم پروفسور محمد تقی کیریشچی (ذهتابی) در کتاب تاریخ دیرین ترکهای ایران با اشاره به این رسم چنین بیان میکند: "اهل منزل و حتی پیرمردهای 90 ساله به پشت بام میروند و در حالی که مقابل آتش میایستند و دستهایشان را رو به آسمان گرفته اند میگویند: خدایا تو را هزاران بار شکر، پارسال ده تومان سرمایه داشتیم، سراسر سال را کار کردیم، منفعت کردیم و زندگیمان را به خوبی گذراندیم و همان ده تومان باز هم باقی است و سپس به بچهها اشاره میکند که مراسم را شروع کنند و بچهها نغمههای مربوط به این مراسم را سر میدهند و مشغول شادمانی و پریدن از روی آتش میشوند. در بعضی از مناطق بعد از پریدن از روی آتش، باز هم با باورها و رسوم مختلفی روبهرو میشویم. برای مثال دخترها بعد از پریدن از روی آتش موقعی که به خانه برمیگردند کفشهایشان را درمیآورند و به طرف آستانه در خانه پرت میکنند. اعتقاد و باور بر این است که اگر پاشنه کفشها به طرف منزل باشد آن سال به خانه بخت خواهند رفت. همچنین مردم از خاکسترهای آتش برمیدارند و موقع صبح، کنار آب رفته و خاکسترها را بر روی آب میریزند و با گرفتن ناخنهای خود میگویند: آغیرلیغیم – اوغورلوغوم گئت قادا – بلا بیزی ترک ائت قولاق آسما(گوش ایستادن) در همین شب گروهی از دختران دم بخت و آرزومند از روزنه بامها یا کنار پنجرهها به فال گوش ایستاده و بعضی نیز بر سر چهار راه ها میآیستند تا به صحبتهای عابرین گوش داده و نیت و حاجت خود را با توجه به گفتههای آنها تفسیر و تعبیر نمایند. صبح روز چهارشنبه دم دمای طلوع آفتاب مردم شهرها و روستاها از بزرگ گرفته تا افراد کوچک، دسته دسته بر سر انهار و چشمهسازها رفته و ضمن شادی سه یا هفت بار از روی آب میپرند و برای خود در سال جدید آرزوی سلامتی میکنند. گروهی نیز با اعتقاد بر این که آبها هنگام تحویل سال از نو متولد میشوند، کوزههای کهنه خود را شکسته و کوزههای تازه را با آب پر میکنند تا بعدا در سال جدید به کنج اتاقها بپاشند یا در مشک بریزند یا چایی دم کنند و به این ترتیب ضمن دور کردن قضا و قدر الهی برای آنها در سال جدید مایه برکت باشد. امروزه با ارتباطات اجتماعی مردم با یکدیگر و تغییرات فرهنگی که در جوامع شهر و روستایی به وجود آمده، مراسم شالاندازی و آب پر کردن کوزهها تا حدودی رنگ و روی خود را باخته و به دست فراموشی سپرده شده است ولی هنوز در روستا های آذربایجان این رسم پابرجاست. آداب و رسوم فعلی در نوروز: خانه تکانی خانه تکانی از دیگر آئینهای نوروز است. ده پانزده روز مانده به نوروز خانه تکانی شروع میشود. در این آئین، همه وسایل خانه گردگیری و شستشو میشود و پاک و پاکیزه میگردد. چنان زوایای خانه را می روبند که اگر تا یک سال دیگر هم آن زوایا از چشم خانم خانه پنهان بماند یا فرصت پاکیزه سازی آنها به دست نیاید، قابل تحمل باشد. وسواس برای این پاکیزه سازی تا به حدی است که در و دیوار خانه اگر نه هر سال، هر چند سال یکبار نقاشی میشود. پس از خانه تکانی، نوبت سبزه کاشتن میشود. مادران حدود یک هفته مانده به نوروز، مقداری گندم و عدس و ماش و شاهی در ظرفهایی زیبا می ریزند و خیس می دهند تا آهسته آهسته بروید و برای سفره نوروزی آماده گردد. کارت شادباش کاری که پس از شکل گیری روشهای جدید ارتباطی مانند نامهنگاری، یا شکل جدیدتر آن نامههای الکترونیکی رواج یافته، ارسال کارت شادباش است؛ یک هفته پیش از آغاز سال نو، زمان ارسال کارتهای شادباش فرا میرسد، فرستادن کارت شادباش برای همه دوستان و آشنایان، و اقوامی که در دیگر کشورها یا شهرها زندگی میکنند، البته کاری پسندیده است، امروزه و بعد از رواج تلفن بیشتر به یک تلفن برای گفتن تبریک سال نو پس از تحویل سال بسنده میکنند. دید و بازدید دید و بازدید رفتن تا پایان روز ۱۲ فروردین ادامه دارد. اما معمولاً در همان صبح نوروز به دیدن اقوام نزدیک، مانند پدر و مادر، پدر بزرگ و مادر بزرگ، پدر و مادر زن یا شوهر، عمه، عمو، خاله، دائی و… می روند. روزهای بعد نوبت اقوام دورتر فرا می رسد و سر فرصت به دیگر اقوام و دوستان سر می زنند و دیدارها تازه میکنند. حتی اگر کسانی در طول سال به علت کدورتهایی که پیش آمده از احوال پرسی یکدیگر سر باز زده باشند، این روزها را فرصت مغتنمی برای رفع کدورت می شمارند و راه آشتی و دوستی در پیش می گیرند. مسافرت نوروزی از آنجا که مدارس در ایام نوروز تا ۱۴ فروردین تعطیل است، فرصت خوبی برای سفر کردن به دست میآید. پس گروه کثیری از مردم به شهرهای دیگر و نقاط خوش آب و هوا ی کشور که در ایام نوروز از آب و هوای معتدل برخوردار است، سفر میکنند. اما این سفرها نیز خالی از دید و بازدید نیست. مردم به دیدار یکدیگر می روند و دیگران را به شام و ناهار دعوت میکنند. سفرهای زیارتی نیز که از دیرباز مرسوم بوده، همچنان رونق دارد. به این معنی که عده زیادی شب عید به قم یا مشهد می روند و پس از یکی دو روز به خانه و کاشانه خود باز می گردند. طبیعت گونو(سیزده بدر) روز سیزدهم فروردین مردم به دامن طبیعت رفته و به بازی و گردش می پردازند. در عهد باستان عدد سیزده همچنین روز سیزدهم (سیزده فروردین) نحس و بدیومن شمرده میشد به همین دلیل مردم در این روز به دامن طبیعت پناه میبرند.در پایان تعطیلات ۱۳ روزه ی نوروزی اهالی محل به گردشگاه های طبیعی و به دامنه ی کوه ها و باغ ها پناه می برند و آخرین روز تعطیلی های نوروز را با صرف ناهار در بیرون از خانه و گره زدن سبزه به پایان می برند. |
جهان انجمن شد بر تخت اوی/از آن بر شده فرح بخت اوی
سر سال نو هرمز فرودین /به آسوده از رنج تن، دل زکین
به جمشید بر گوهر افشاندند /مر آن روز را روز نو خواندند
خلیل حاتمی می افزاید: این وجه تسمیه نوروز در شاهنامه است. ابوریحان نیز نوروز را به جمشید نسبت داده و بیان کرده است که جمشید جشن نوروز را به شکرانه این که خداوند گرما و سرما، بیماری و مرگ را از مردان گرفت، برگزار کرد. برخی نیز معتقدند که خداوند آفرینش را با نوروز آغاز کرده است.وی می افزاید: با این تعریف در تاریخ اسطوره ای و باورهای ملی، لحظه آفرینش نخستین روز خلقت، روز اورمزد، روز اهورایی و روز نوروز است.وی می گوید: به همین دلیل است که نخستین روز فروردین را هورمزد نام داده اند و از نظر شاعران این روز افسانه ای زیباست.وی تصریح می کند: شعرا معتقدند روزی که خدا آفرینش جهان را آغاز کرده آن روز، روز عید نوروز است.این کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی می گوید: شعرایی چون حافظ، سعدی، فرخی، مولانا، منوچهری دامغانی و ... به آغاز بهار و روز نوروز در اشعار خود اشاره کرده اند. حاتمی اظهار می دارد: فرخی سیستانی در قسمتی از ترجیع بند خود درباره بهار به نوروز می اندیشد و به درک زیبایی های طبیعت می پردازد و مردم را به زیبایی شناسی طبیعت دعوت می کند نمونه ای از شعر او را می خوانیم:
بهار امسال پنداری همی خوشتر ز باد آید
از این خوشتر شود فردا که خسرو از شکار آید
بدین شایستگی جشنی، بدین بایستگی روزی
ملک را در جهان هر روز جشنی باد و نوروزی
وی می افزاید: شاعران با تمام فصل ها درآمیختند اما به دلیل زیبایی، نوشدن و یادآوری روز رستاخیز و معاد، به بهار و نوروز بیشتر پرداخته اند.وی بیان می کند: پرداختن به نوروز و بهار علاوه بر درک زیبایی که جلوه ای از جمال الهی است، برای عارفان بسیار حیرت انگیز و فصل شادی و انبساط خاطر است.وی با اشاره به این که شاعران بسیاری هم چون حکیم عمر خیام، قاآنی، ملک الشعرای بهار و میرزاده عشقی به نوروز پرداخته اند اظهار می دارد: عمر خیام و میرزاده عشقی در نوروزنامه های خود به وصف نوروز پرداخته اند و قاآنی نیز علاوه بر نوروز به هفت سین نیز در اشعار خود اشاره کرده است.
سین ساغر بس بود ما را در این نوروز روز/گو نباشد هفت سین رندان درد آشام را
وی می گوید: بنابراین عید نوروز در نظر ایرانیان لحظه زایش و رویش است. حاتمی تصریح می کند: افراد حتی اگر ماتم زده باشند این آیین را بر سر آرامگاه عزیزانشان با سبزه، شیرینی و روشنی شمع برپا می کنند.وی اضافه می کند: این امر خود نشان از عمیق بودن باورهای ملی ایرانیان است که می خواهند دوام راستین فرهنگ خود را با پاس داشت جشن نوروز بر صحیفه عالم ثبت کنند.وی درباره پرداخت کم شاعران معاصر به آیین عید و نوروز اظهار می دارد: در شعر معاصر نمادهایی که در ذهن شاعر بیشتر جولان می دهد، نمادهایی از قبیل جهان شناسی، فلسفه وجود، روان کاوی، شناخت شناسی، مسائل سیاسی و اجتماعی است و گاهی هم به آیین های ملی و مذهبی اشاره دارد.وی اضافه می کند: در شعر معاصر از نوروز به عنوان روز دگردیسی، روز پوست انداختن، عوض شدن انسان ها یاد شده است.وی تصریح می کند: بنابراین باید گفت نوع نگاه شاعران امروز با گذشتگان فرق کرده است. در اشعار معاصر نیز به بهار اشاره شده است چنان که شاملو، فروغ، نیما و اخوان ثالث به آن پرداخته اند و ما آن ها را بیگانه با بهار نمی بینیم.یک کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی نیز با بیان این که نوروز با مفاهیمی چون زندگی جدید، روز نو، آرمان، جشن ملی و رویکرد نوین در زندگی فردی و اجتماعی انسان تعبیر می شود، می گوید: نوروز که با طبیعت و دیگر پدیده های آفرینش در چرخه زندگی و حیات همراه است نقطه تعادل وجود و آفرینش است. حسن اسعدی دلیل پرداخت شاعران به نوروز را در اشعارشان ایجاد تغییر، نگرش های نو، زیبایی و بزرگ داشت فرهنگ ملی و ایرانی بیان می کند و می افزاید: شاعران نوروز را در مفاهیم آرمانی خود برای تشویق و ترغیب انسان ها به نگرش و تفکرات نو، دوری از کهنگی و رکود و ایجاد حرکت و پویایی و تلاش به کارگرفته اند.وی با بیان این که بیشترین طبیعت گرایی و پرداختن به بهار و نوروز را می توان در اشعار شاعران عهد سامانی و اوایل دوره سبک خراسانی هم چون رودکی، فرخی سیستانی، عنصری، منوچهری دامغانی و ... دید، اظهار می دارد: اخوان ثالث، سهراب سپهری و ... از جمله شاعران معاصر هستند که به نوروز در قالب مفاهیم نو شدن، آفرینش جدید، تعادل در خلقت، زیبایی و حرکت جدید پرداختند.استاد دانشگاه آزاد اسلامی شیروان نیز با بیان این که نوروز در واقع به جشن آغاز سال اطلاق می شود، می گوید: در زبان عربی به شکل پهلوی نوگ روز و در فارسی نوروز که معرب آن فیروز است، به کار رفته است. حسین اصغری می افزاید: درباره وجه تسمیه نوروز نیز در کتاب التفهیم ابوریحان بیرونی چنین آمده است که نوروز، نخستین روز از ماه فروردین است از آن روز تا ۵ روز پس از آن جشن برپا می کردند و پادشاهان به حقوق اطرافیان، مردم و بزرگان رسیدگی می کردند.وی تصریح می کند: در ایران قدیم نیز اول فروردین را وقت نزول فروهرها (فرشتگان) از آسمان می دانستند و جشن فروردگان برپا می کردند. وی اظهار می دارد: نوروز را می توان در اشعار شاعرانی چون منوچهری، مسعود سعد، نظامی انوری و ... یافت.استاد زبان و ادبیات فارسی و دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد نیز با بیان این که جشن و شادی در سده های پیشین در میان ایرانیان نمودهای برجسته ای داشته است، به گونه ای که پیدایش جشن نوروز را به جمشید پادشاه اساطیری ایران نسبت داده اند، می گوید: از آن جایی که جشن نوروز، جشن رستاخیز طبیعت، تجدید زندگی و مایه نشاط و پویایی و شادابی است شاعران برجسته ایران به عید، بهار و طبیعت توجه ویژه ای داشته اند.جلیل مسعودی فرد می افزاید: از آغاز شعر فارسی شاعرانی هم چون رودکی، منوچهری و ... به طبیعت نگاهی هنری افکنده اند و تصاویر زیبایی از فصل بهار در شعر آن ها انعکاس یافته است.وی تصریح می کند: حتی شاعر عارفی هم چون مولانا که بیشتر در عوالم روحانی خود مستغرق بود در غزلی خود را به عید نو شبیه می کند که آمده است تا قفل زندان را بشکند و همه جهان و جهانیان را از غم آزاد سازد.
باز آمدم چو عید نو تا قفل زندان بشکنم/وین چرخ مردم خوار را چنگال و دندان بشکنم
نگاهى به اعیاد کهن و عید نوروزو مطالب ضد و نقیض.گزیده اى از روایات در شإن و عظمت نوروز.شرح و توضیح مراد احادیث.نوروز سند افتخار ایرانیان.نوروز آئینه تمام نماى ولایت حضرت امام على(ع)مخالفت اهل سنت با نوروز در کتب فقهى.آیا امام نوروز را تفسیر کردند یا تحریف؟حقیقت و جان مایه نوروز نگاهى به اعیاد کهن و عید نوروزو مطالب ضد و نقیض عید نوروز از جمله اعیاد بسیار کهن است که حرفهاى ضد و نقیض زیادى درباره آن گفته شده است: عده اى آن را عید آتش پرستان دانسته [2] و عده اى بر این باورند که نوروز یکى از اعیاد اسلامى است. هرکدام از این دو گروه براى خود ادله اى دارند که در جاى خود از آن بحث خواهیم نمود. این مطلب و چند عامل دیگر ما را بر آن داشت که در این موضوع مطالعاتى داشته باشیم: عامل اول: وجود این عید به عنوان یکى از بزرگترین و با شکوه ترین اعیاد در بین مردم کشور ما و برخى از کشورهاى همسایه. عامل دوم: وجود احادیث کثیره در این خصوص که بى شک مى توان ادعاى تواتر آنها را نمود. بخصوص ما به احادیثى بر خوردیم که علل پیدایش این عید را بیان مى کنند. عامل سوم: ما هیچ کتاب فقهى را نیافتیم مگر این که در مورد اعمال نوروز از قبیل استحباب غسل، روزه، نماز در این روز سخن گفته است. اینها مطالبى نیست که بتوان به آسانى از آنها گذشت، لااقل هر انسان خردمندى را وامى دارد که ببیند این عید، که آوازه آن، همه جا را فرا گرفته و یکى از اعیاد رسمى کشور اسلامى مان است، از جنبه اسلامى و تاریخى پاى آن به کجا بند است؟ آیا عیدى است که روز تاج گذارى و به قدرت رسیدن جمشید، پادشاه ایران باستان را تداعى مى کند؟ یا عیدى است که از اولین روز آفرینش و روزى که از همه انسانها در روز الست به یگانگى خداوند متعال و نبوت پیامبر اسلام(ص) و ولایت امامان معصوم(علیهم السلام) عهد و پیمان گرفته شد، تداعى مى کند؟ عامل چهارم: عامل دیگرى که ما را به این کار واداشت، و حتى دل خوشى ما هم همین بود، مى دیدیم که این روز به على و اولاد آن حضرت (علیهم السلام) منتسب است به نحوى که نوروز را نام مبارک على(ع) و این روز را روز اهل بیت و شیعیان آنها مى نامند. بخصوص در سالى تنفس کردیم که بنا به فرموده مقام معظم رهبرى، هم در آغاز و هم در پایان خود، مزین به عید مبارک غدیر است، خیلى مناسب است که ما این سال را به این مناسبت سال امام امیرالمومنین على بن ابى طالب(ع) بدانیم و بنامیم و خودمان را به آن بزرگوار نزدیک کنیم. [3] این مطلب ما را مصمم به تحقیق در این مهم کرد که شاید قدمى هرچند کوچک براى نزدیکى به زوایاى وجودى آن حضرت باشد. ان شإ الله. به یارى خداوند متعال در این نوشتار طى مباحثى مختلف از قبیل بحث روائى، فقهى، اصولى، تاریخى و رجالى پیرامون نوروز بحث مى نماییم.
گزیده اى از روایات در شإن و عظمت نوروز 1- به على(ع) هدیه نوروزى عطا شد، فرمود: این (هدیه) چیست؟ گفتند: یا امیرالمومنین(هدیه) روز نوروز است پس على(ع) فرمود: «هر روز را براى ما نوروز بسازید». [4] 2- محمد بن سیرین مى گوید:به على (رضى الله عنه) هدیه نوروزى عطا شد، فرمود: «هر روز را روز پیروزى قرار دهید». ابو اسامه مى گوید: (على) اکراه داشت از این که بگوید: (هر روزى) نوروز است». [5] 3- اسماعیل بن حماد بن ابى حنیفه گفت: من اسماعیل پسر حماد پسر ابى حنیفه پسر نعمان پسر مرزبان از فرزندان آزاده فارس هستم. خدا اصلا ما را بنده قرار نداده است، جدم در سال هشتاد متولد شد، و او را پیش على بن ابى طالب(رضى الله عنه) بردند در حالى که او کوچک بود، پس على براى جدم دعا کرد که خداوند به او و به ذریه اش برکت بدهد و ما امیدواریم از جانب خدا که این دعا در حق ما به خاطر على مستجاب شده باشد. اسماعیل بن حماد گفت: نعمان بن مرزبان، آن همان کسى است که فالوذج را در روز نوروز به على هدیه داد، پس على(ع) فرمود: هر روزى نوروز ماست». [6] 4- نیز از او(على(ع» نقل شده است که به آن حضرت پالوده هدیه دادند، فرمود: به چه مناسبت است؟ گفتند: به مناسبت روز نوروز، فرمود: اگر قدر بدانید پس هر روزى نوروز است». [7] روایات دیگرى هم در این خصوص داریم که نشان مى دهد در آن زمان بسیارى از مردم به خدمت على(ع) هدیه نوروزى مى برده اند و آن حضرت قبول مى فرمودند. هدیه ها غالبا عبارت بودند از شکر، پالوده، سمنو و گاه لباسهاى گرانبهاى زرباف که در ظرفهایى از نقره مى گذاشتند و به خدمت آن حضرت مى بردند. 5- معلى بن خنیس از امام صادق(ع) نقل مى کند که فرمود: همانا نوروز، همان روزى است که پیامبر(ص) براى على(ع) در غدیر خم از مردم عهد گرفت پس مردم اقرار کردند به ولایت پس خوشا به حال کسى که به عهد خود ثابت قدم ماند و واى به حال کسى که آن را شکست. و آن همان روزى است که رسول خدا(ص) على(ع) را به سوى وادى جن روانه کرد پس از آنها عهد و پیمان گرفت. و آن همان روزى است که على(ع) در آن روز بر اهل نهروان غالب شد و ذوالثدیه را کشت. و آن همان روزى است که قائم ما اهل بیت و صاحب امر ظاهر خواهد شد و خداوند او را به دجال غلبه مى دهد، پس آن حضرت دجال را بر کناسه کوفه به دار مى کشد. و هیچ نوروزى نیست مگر آن که ما در آن انتظار فرج را داریم، براى این که نوروز از ایام ماست، ایرانیان آن را حفظ کرده اند، و شما(عرب ها) آن را ضایع کردهاید. پس پیامبرى از پیامبران بنى اسرائیل از خداوند خواست که زنده کند قومى را که از ترس مرگ از خانه هایشان بیرون رفتند و آنها هزاران نفر بودند و خداوند همه آنها را بمیراند. پس خداوند به آن پیامبر وحى کرد که در گورهاى آنها آب بریزید، پس ریختن آب به آنها در همین روز بود پس زنده شدند و حال این که سى هزار نفر بودند پس آب ریختن در روز نوروز سنت قدیمى گردید، اما هیچ کس علت آن را نمى داند مگر راسخان در علم و آن اولین روز از سال ایرانیان است. [8] این حدیث و حدیث بعدى که معلى از امام صادق(ع) نقل کرده است، در چند کتاب روائى و فقهى آمده است که در آنها اختلافاتى دیده مى شود ما در میان این چند کتاب به کتاب «المهذب البارع» اعتماد کردیم و حدیث را از آنجا نقل کردیم به چند علت که بعد در بحث سندى احادیث بیان مى شود و مرحوم مجلسى در بحار این دو حدیث را به یک سند متصلا نقل کرده است. معلى گفت: امام(ع) این حدیث را به من املإ کرد و من از املإ امام نوشتم. 6- و همچنین روایت شده از معلى گفت: وارد شدم بر ابى عبدالله(ع) در بامداد روز نوروز پس (حضرت) فرمودند: اى معلى آیا این روز را مىشناسى؟ گفتم: نه. و لکى روزیست که ایرانیان از آن تجلیل مى کنند و در آن به همدیگر تبریک گفته و دعاى خیر مى کنند. فرمود: این چنین نیست قسم به خانه کهن(کعبه) که در دل (شهر) مکه است نیست این روز مگر براى یک امر قدیمى که آن را براى تو تفسیر مى کنم. تا این که از آن مطلع شو. پس گفتم: اگر این علمى را که نزد شما را فرا گیرم براى من دوست داشتنى تر است از این که تا ابد زندگى کنم، و خداوند دشمنان شما را نابود کند. فرمود: اى معلى روز نوروز همان روزیست که خداوند در آن از بندگانش عهد گرفت که او را عبادت کنند و هیچ چیزى را شریک او ندانند و این که به رسولان و انبیإ و اولیایش ایمان بیاورند و آن اولین روزیست که خورشید در آن طلوع کرده، و بادهاى باردار کننده در آن وزیده است و گلها و شکوفه هاى زمین آفریده شده است. و آن روزیست که کشتى نوح(ع) به کوه جودى قرار گرفته. و آن روزى است که در آن قومى که از ترس مرگ از خانه هاى خود خارج شدند و آنها هزارها نفر بودند پس خداوند آنها را میراند و سپس آنها را در این روز زنده کرد. و آن روزیست که جبرئیل بر پیامبر(ص) نازل گردید. و آن همان روزیست که ابراهیم(ع) بتهاى قوم خود را شکست. و آن همان روزیست که رسول خدا(ص) امیرالمومنین على(ع) را بر دوش خود سوار کرد تا بتهاى قریش را از بالاى خانه خدا به پائین انداخت و آنها را خرد کرد. [9] 7- معلى بن خنیس از آقا امام صادق(ع) درباره نوروز روایت کرد فرمود: هر وقت نوروز شد، پس غسل کن، و پاکیزه ترین لباسهایت را بپوش و خوش بو کن خود را با بهترین عطرهایت. و آن روز را روزه بدار. پس زمانى که نافله هاى (نمازهاى ظهر و عصر) و خود نمازهاى ظهر و عصر را خواندید پس بعد از اینها چهار رکعت نماز بخوان (به این نحو:) در اول هر چهار رکعت سوره فاتحه الکتاب بخوان و ده بار سوره «انا إنزلناه فى لیله القدر» و در رکعت دوم فاتحه الکتاب و بعد ده مرتبه «قل یا ایها الکافرون» و در رکعت سوم فاتحه الکتاب و بعد ده مرتبه «قل هو الله إحد» و در رکعت چهارم فاتحه الکتاب و بعد ده مرتبه سوره «ناس و خلق» را بخوان. و بعد از خواندن این چهار رکعت (که به رو رکعت باید خوانده شود) سحده شکر کن و در سجده دعا کنه(برا یخودت) که گناه پنجاه سال تو آمرزیده شود. [10] 8- روایت شده از نبى اکرم(ص) که فرمود: براى على(ع) هفده اسم است. پس ابن عباس گفت: یا رسول الله به ما خبر بده که آن اسمإ چه هستند؟ پس پیامبر(ص) فرمود: اسم او نزد عرب «على» و نزد مادرش «حیدره» و در تورات «الیا» و در انجیل «بریا» و در زبور «قریا» و نزد روم «بظرسیا» و نزد فرس «نیروز» و نزد عجم «شمیا» و نزد دیلم «فریقیا» و نزد کرور «شیعیا» و نزد زنج «حیم» و نزد حبشه «تبیر» و نزد ترک «حمیرا» و نزد ارمن «کرکر» و نزد مومنین «سحاب» و نزد کافرین «مرگ سرخ» و نزد مسلمین «وعد» و نزد منافقین «وعید» و نزد من «طاهر مطهر» است و اوست جنب خدا و نقس خدا و دست راست خداى عزوجل. بعد پیامبر(ص) به این دو آیه شریفه استشهاد کرد قول خداوند: «خداوند شما را از نفس خود بیم مى دهد» و قول خداوند: «بل دستان او بازند، هر جور که بخواهد ، انفاق مى کند». [11]
شرح و توضیح مراد احادیث در واقع ائمه اطهار(علیهم السلام) نوروز را به روزى که خداوند در آن معبود و مسجود شده و دین و امر خداوند در آن ظاهر و غالب شده، تفسیر کردهاند. و این معنا از احادیثى که از امیرالمومنین على(ع) روایت شده است، کاملا به دست مىآید چنانکه آن حضرت فرمودند: «هر روز ما نوروز است». [12] چون پیداست که ائمه اطهار(علیهم السلام) همواره به طاعت و پرستش خداوند مشغولند. و یا در حدیثى دیگر فرمودند: «هر چیزى را براى ما اختیار کنید که در این صورت هر روزتان نوروز است». [13] و یا در حدیثى دیگر فرمودند: «اگر قدر بدانید هر روزى نوروز است». [14] یعنى اگر معصیت خداوند نکنید و قدر عمر خود را بدانید و هر روزى پیشرفتى داشته باشید، آن روزتان نو و تازه است و الا اگر پیشرفت نداشته باشید و درجا بزنید پیداست که این روز همان روز گذشته مى شود و در این صورت نه نوروز بلکه کهنه روز خواهد بود. و چنانکه در حدیث آمده است که «هرکس دو روزش باهم مساوى باشد،زیان کرده است». [15] و بالاخره کلام گهربار على(ع) که فرمود: «هر روزى که در آن معصیت نکنید، آن روز عید است». [16] در مورد نوروز هم همین حکم صادق است. بنابراین از دیدگاه ائمه اطهار(علیهم السلام) هر روزى که در آن معصیت خداوند نشود و بلکه در آن روز امر دین خداوند ظهور و تبلور داشته باشد آن روز نوروز است و به همین خاطر امام صادق(ع) آن ایام را نوروز مى خواند چون در غدیر خم امر خداوند ظاهر و غالب شد و دین او کامل شد و یا در بیعت دومى با على(ع) [17] و یا در جنگ نهروان که على(ع) پیروز شد در واقع دین خدا پیروز شد و به این سبب خداوند عبادت شد. و یا روز نزول جبرئیل به پیامبر اکرم(ص) به این خاطر نوروز است که سرآغاز توحید و عبادت خداوند و دورى از شرک و جهالت است. و بالاخره اگر روز ظهور مهدى(ع) نوروز نامیده مى شود، به خاطر پیروزى کامل دین و امر خداوند بر شرک و نفاق مى باشد و به همین خاطر روزى تازه و نو نامیده مى شود چون دنیا روزى تازه را شروع مى کند و در تمام این امور که در حدیث ذکر شده، اگر نوروز نامیده مى شود به خاطر این است که دنیا با این اتفاقات مهم روزى جدید و تازه را آغاز مى کند و به همین اعتبار 22 بهمن 57 را هم باید نوروز بنامیم. بنابراین به این نتیجه مى رسیم که نوروز در احادیث، یک روز خاصى از سال نمى باشد پس احادیث نمى توان براى اثبات مدعاى خود تمسک بجوییم چه مدعاى ما نوروز معروف و مشهور در موقعى خاص از سال است.
نوروز سند افتخار ایرانیان اما تحقیق مطلب این است که هر چند در نظر ابتدائى از این احادیث چنین مطلبى استفاده مى شود بخصوص از احادیث امام على(ع). اما با توجه به سوال و جواب راویان این احادیث به نظر مى رسد که مقصود از نوروز، همان روز خاص است. مثلا «معلى» مى گوید: «در روز نوروز بر امام صادق(ع) وارد شدم امام سوال مى کرد: «آیا این روز را مى شناسى؟». معلى: «این روزى است که ایرانیان آن را تعظیم مى کنند و در آن به همدیگر هدیه مى دهند». امام: «قسم به خانه کعبه که در مکه است، این روز نمى باشد مگر به خاطر یک امر کهن». و یا جملات پایانى حدیث امام(ع) که مى فرمایند: «هیچ روز نوروزى نمى باشد الا این که ما در آن انتظار فرج را داریم براى این که آن از ایام ما و ایام شیعیان ما است [18] که ایرانیان آن را حفظ کرده اند و شما (اعراب) آن را تباه کرده اید». همه اینها شاهد بر این مطلب است که از نوروز روز خاصى را اراده کرده اند که همان اول سال ایرانیان باشد و حتى در بعضى از احادیث تصریح شده است که آن نوروز اول سال ایرانیان است. پیداست آن نوروزى که ایرانیان آن را از قدیم الایام حفظ کرده اند، غیر از همان عید نوروز معروف و مشهور چیز دیگرى نمى باشد. پس این شبهه که منظور از نوروز در احادیث، نوروز «وصفى» است، نه نوروز «علمى» بى مورد است. همین جواب را مى شود در مورد احادیث مروى از على(ع) هم داد چون على(ع) این سخنان را براى کسى که در روز نوروز براى حضرت فالوده برده بود، بیان داشتند. مطلبى که از این احادیث استفاده مى شود، این است که نوروز در طول اعصار مختلف به وسیله وقوع تحولات بزرگ دینى و اجتماعى در آن همواره روح و حیات تازه اى به خود گرفته است به نحوى که آن تحولات که در نوروز واقع شده اند، شایسته این بوده اند که آن روز را نوروزى دیگر بنامیم. شاید کسانى که جلوس جمشید به پادشاهى [19] و یا ورود او را به آذربایجان [20] علت پیدایش نوروز مى دانند همین مطلب را در نظر داشته اند یعنى چون تجدید آئین ایزد پرستى در روزگارى که صابئیت حتى پادشاه زمان را هم به پیروى از خود وادار کرده بودند، در نظر مردم بسیار با اهمیت و بزرگ جلوه کرد آن روز را نوروز خواندند. و همین باعث شد، کسانى که اطلاع دقیقى از تاریخ پیدایش نوروز نداشتند، آن روز را علت پیدایش نوروز بدانند غافل از این که نوروز از زمان حضرت آدم(ع) موجود بوده است. در واقع منظور از خواندن چنین ایامى به «نوروز» نه این بوده که آنها این امر را منشإ پیدایش نوروز بدانند، بلکه فقط خواسته اند، اهمیت و عظمت آن روز را بیان و معرفى کنند. بنابراین با کمى دقت به این نتیجه مى رسیم که احادیث، نوروز را به روزى که براى تمام انسانها روزى نو و تازه است تفسیر کرده اند نه روزى نو و تازه براى هر فردى که در طول شب و روز فردى مومن و موفقى بوده است، یعنى احادیث -همانطور که از مواردى که برشمرده اند، به دست مىآید- به افراد و جزئیات زندگى روز مره آنها نظرى ندارند، بلکه به تحولات اجتماعى و سیاسى که به تمام انسانها و عقاید آنها حکومت دارد، نظر داشته و نوروز را از این حیث و جهت تعریف و تفسیر مى کند.
نوروز آئینه تمام نماى ولایت على(ع) اشکال: استظهار مذکور با احادیث مروى از على(ع) مخالف است چون احادیث ظهور در امور جزئى و فردى دارند نه امور کلى و عام. جواب: امام على(ع) در زمانى نبوده اند که بتوانند واقعیت مطلب را آن جور که هست، بیان کنند یعنى چنانکه از قرائن به دست مىآید، دشمنان على(ع) و اولاد آن حضرت با نوروز مخالف بوده اند و علت مخالفتشان هم با نوروز نه به خاطر این بوده که نوروز را از رسوم مجوسیان و کفار مى دانسته اند، بلکه علت مخالفتشان این بوده است که آنها مى دیده اند. این روز از قدیم الایام در عالم به نام على(ع) و اولاد آن حضرت معروف و مشهور بوده است یعنى مى دیدند که از اول خلقت خداوند سکه این روز را به نام نامى على(ع) و پیروان آن حضرت زده است لذا با این روز مخالفت مى کردند. دلیل ما همان حدیثى است که «ابن عباس» از پیامبر اکرم(ص) نقل مى کند و همانطور که ملاحظه نمودید، در این حدیث پیامبر اکرم(ص) نوروز را نام و اسم على(ع) مى داند و مى فرماید: در میان ایرانیان اسم على(ع) نوروز است یعنى ایرانیان در زمان هاى گذشته على را به نام نوروز مى شناخته اند. و عید بزرگ خود را متبرک و متصف به نام على(ع) کرده اند هرچند حقیقت و مقصود این عید چیزى غیر از على(ع) و اولاد آن حضرت نمى باشد. البته ایرانیان این عید را نسل اندر نسل از پیامبران و طبق حدیثى که از امام باقر(ع) نقل خواهیم کرد، از حضرت آدم(ع) به ارث بردهاند. بنابراین علت مخالفت اهل سنت با عید نورووز کاملا روشن مى شود و آن این که آنها چون از پیامبر اکرم(ص) این حدیث و دهها حدیث مشابه دیگر را درباره نوروز و على(ع) شنیده بودند، با این روز مخالفت مى کردند. آنها مى دانستند که اگر با نوروز مخالفت و مقابله نکنند، باید مقام خلافت و سرپرستى مسلمانان را که به بهاى دین و آخرت خود به دست آورده اند، از کف بدهند چون مى دیدند حیات و گسترش این عید حیات و گسترش على(ع) و یاران آن حضرت را به دنبال خواهد داشت. پیداست که این یک پیام بزرگ داشت و آن این که از اول خلقت و آغاز حیات اولاد آدم(ع) على (ع) را به عنوان وصى و کامل کننده دین پیامبر آخرالزمان مى شناختند و به او اعتقاد داشتهاند. و الا اگر آنها با سنت کنار مخالف بودند در نماز تکتف. [21] نمى کردند. لذا آنها با نوروزى که به روز میثاق و پیمان به توحید و نبوت و امامت ائمه اطهار(علیهم السلام) تفسیر شده است، مخالف هستند نه با نوروزى که به هر روز پر خیر و سعادت تفسیر شود، بنابراین على(ع) ناچار بود که از تعریف نوروز واقعى دست بردارد و نوروز را جورى تفسیر و تعریف کند که با مذاق آنها سازگار آید. پس على(ع) در واقع در کلام خودشان تقیه کرده اند و در صدد بیان نوروز واقعى نبوده اند و از جمله دلائلى که دلالت بر تقیه بخصوص در زمان على(ع) مى کند، عبارت از حدیث امام صادق(ع) است که فرمود: «شما (اعراب) نوروز را ضایع کردید». مخالفت اهل سنت با نوروز در کتب فقهى مخالفت اهل سنت با نوروز در کتب فقهى آنها هم کاملا آشکار است که ما در اینجا قسمتى از چند کتاب معتبیر فقهى آنها ذکر مى کنیم: در بدائع الصنائع: ج2، ص 79 گفته است: «روزه گرفتن در روز شنبه به تنهائى کراهت دارد چون تشبه به یهود است و همچنین روزه گرفتن در «نیروز» و «مهرجان» بدان این که تشبه به مجوس است». و در المغنى ج3، ص 99 گفته است: «روزه گرفتن روز «نیروز» و روز «مهرجان» به تنهائى کراهت دارد براى انى که آن روزها روزهایى هستند که کفار آنها را بزرگ مى شمارند». از جمله دلائل دیگر که دلالت مى کند که ائمه اطهار(علیهم السلام) بخصوص على(ع) تقیه مى کردند حدیثى است که قبلا از «سنن بیهقى» نقل کردیم. در پایان این حدیث «ابو اسامه» مى گوید: «على کراهت داشت بگوید نیروز» و به جاى نیروز گفت: «فیروز». آیا امام نوروز را تفسیر کردند یا تحریف؟ در این جا این سوال پیش مىآید که چرا امام صادق(ع) در هر دو روایت فرمودند: «افسره لک حتى تفهمه» و نفرمودند: «اخبره لک» و یا «اقوله لک»؟ با توجه به این که امام(ع) در مقام اخبار از گذشته بودند. به تعبیر دیگر: مى بایست امام(ع) مى فرمودند علت حدوث نوروز را براى تو نقل و یا بیان مى کنم نه این که بفرمایند علت حدوث نوروز را براى تو تفسیر مى کنم و چون کلمه تفسیر ظهور در این دارد که بدون این که به علت پیدایش این روز و یا حتى خود این روز در نظر دیگران کارى داشته باشیم، بیائیم آن را بر محمل مورد نظر خود حمل کنیم یعنى در واقع بگوئیم نوروزى که آنها مى گویند، و به آن اعتقاد دارند، نوروز نیست، بلکه نوروز این است که من براى تو تفسیر و بیان مى کنم بخصوص با توجه به این که امام(ع) در جواب معلى که گفت: روزى است که عجم از آن تجلیل مى کنند و در آن به همدیگر تبریک مى گویند فرمود: نه این چنین نیست با این که معلى هم مى دانست که نوروز در چه موقعى از سال است و رسم و رسوم آن را هم مى دانست و براى امام(ع) تعریف کرد و اتفاقا تعریف معنى کاملا منطبق بر نوروز بود ولى با این حال امام این تعریف را رد فرمودند و این دلیل بر این است که امام خواسته اند نوروز را که به معنى روز نو و تازه است، بنا به نظر و معتقدات خودشان تعریف و تفسیر کنند؟ جواب: تفسیر به معنى پرده برداشتن و ظاهر نمودن حقیقت و واقعیت چیزى است و گویا معنایى که مجمل است، آن را با یک پرده و پارچه اى پوشانده اند و همین امر، سبب اجمال و دورى از معنى واقعى آن مى شود، و تفسیر این است که این پرده کنار زده شده و معنى واقعى آشکار گردد. نوروز هم گذشت زمان بر آن یک پرده ضخیم و تاریک انداخته که ماهیت و حقیقت واقعى آن را از ما پوشانیده بود، و همین باعث شده که مردم از نوروز و علت حدوثى آن برداشتها و تفسیرهاى مختلف و نادرستى بکنند. ولى در این میان این امام(ع) است که با علم الهى خود از نوروز و علت حدوث آن به درستى خبر مى دهد چون به اعتقاد ما شیعیان امام(ع) چنان که این که از گناه به دور است، همچنین از اشتباه و خطا که ناشى از جهل و غفلت و غیره است، نیز به دور مى باشد. در حدیث، کلمه و یا قرینه اى دال به این که منظور از نوروز غیر از نوروز معروف و مشهور در نزد ایرانیان است وجود ندارد مگر «کلما» که صرف ردع و منع است اما منظور امام این نیست که با این جواب باور ایرانیان در مورد نوروز را رد کند، بلکه مى خواهد از علت واقعى نوروز خبر دهد توضیح این که اگر امام تعریف معلى را رد کردند نه به خاطر این بود که تعریف معلى نادرست بود و یا این که امام(ع) مى خواست نوروز مورد اعتقاد و منظور خود را بیان کند ولى معلى از نوروز مورد اعتقاد ایرانیان خبرداد و امام هم رد فرمود، بلکه اگر امام این تعریف را رد فرمودند به خاطر این بود که این تعریف یک تعریف سطحى و تعریف به رسم و رسوم بود و در این تعریف هیچ اشاره به علت وجودى نوروز نشده است و خود معلى در صدر حدیث هم بیان داشت که من این روز را نمىشناسم اما ایرانیان چنین برخوردى با این روز دارند و گویا معلى مى خواست از این طریق نوروز را بشناساند که امام معلى را از چنین تعریف منع و بازداشتند و خود در صدد تعریف واقعى آن برآمدند که گذشت زمان باعث فراموشى علت واقعى نوروز و مراسم آن شده است. حقیقت و جان مایه نوروز با اطمینان کامل مى توانیم بگوئیم که احادیث، نوروز را به عنوان روزى خاص از سال که همان اول سال ایرانیان باشد، به روزى که امر دین و قدرت خداوند در میان مردم و جامعه ظهور و تبلور یافته و استوار مى شود، تفسیر نمودهاند. |
بهار، یادآور رستاخیز.بهار، جلوه گاه پروردگار.نوروز از دیدگاه ائمه اطهار علیهم السلام.دعای عید نوروز.نماز عید نوروز.عید نوروز و آداب آن.عید در روایات اسلامی ![]() ![]()
نوروز در فرهنگ اسلامی عید نوروز و آداب آن درقران و فرهنگ ایرانی و اسلامی به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) شعبه مرکزی، نویسنده در این باره مینویسد: اینکه در قرآن کریم به نوروز و به اعیاد اسلامی اشارهای نشده است، لیکن بخشی از روایات به تجلیل و تکریم از عید اختصاص دارد که به آن اشاره میشود. نوروز در فرهنگ اسلامی واژه «عید» در قرآن کریم تنها یکبار در آیه 114 سوره مائده آمده است: «عیسی بن مریم گفت: پرودگارا! برای ما از آسمان مائدهای فرست تا این روز برای ما و کسانی که پس از ما میآیند، عید باشد که تو بهترین روزیدهندگانی و آیت و حجتی از جانب تو برای ما باشد.» «عید» روزی است که در آن سود و منفعتی به دست بیاید و در شرع مقدس اسلام، روزهای غدیر، قربان و فطر عید نامیده میشوند که در عید اضحی، قربانی و در عید فطر، زکات فطره مطرح است و در غدیر، حضرت علی (ع) به امامت منصوب شدند. همچنین میتوان گفت؛ عید آن روزی است که در آن نماز ویژهای برگزار کنند یا روزی است که مجمعی در آن فراهم آید و یا آنکه عید روزی است که خلق از ماتم به شادمانی «عود» کنند یا روزی است که تفاوتی میان درویش و توانگر نباشد یا آنکه «عید» روز شریف و ارجمندی میتواند باشد. بلاگر در ادامه تصریح میکند: از آیه «مائده» استفاده میشود که حضرت عیسی مسیح (ع) روز نزول مائده را که سالروز وقوع یک معجره الهی در تاریخ است، برای همه انسانها «عید» قرار داده است تا این روز، آیت و حجتی از جانب خداوند برای مردمان در تمامی اعصار بوده باشد و به میمنت این پدیده پربرکت همه ساله شادمانی و خجستگی آن روز تکرار شود. از آنجا که «مائده» به معنای خوان پرنعمت، تنها دوبار در سوره مائده آمده است، میتوان گفت؛ نزول رزق از آسمان به درخواست حضرت عیسی مسیح (ع) ویژگی خاصی داشته که به خاطر آن عنوان «مائده» را به خود گرفته است. راغب اصفهانی میگوید: «مائده طبق و خوانی است که در آن طعام باشد که هم به آن طبق و هم به طعام مائده گفته میشود.» نویسنده در ادامه مینویسد: عید در این آیه اشاره دارد به نزول یک برکت آسمانی در پوشش طبق یا طبقهایی از طعام و خوردنی که میتواند تکرار و بازگشت آن روز نیز همان برکات را به همراه داشته باشد و از این جهت، آیت و حجتی دیگر از جانب خداوند متعال برای انسانها و فرصتی دیگر برای ایجاد ارتباط با خدا و ذکر و یاد او در دلها و زبانها باشد. عید در روایات اسلامی جمعه، فطر، اضحی و غدیرخم، مهمترین روزهایی هستند که از آنها در روایات اسلامی با عنوان «عید» یاد شده است و هر یک از این روزها اعمال و آداب و مراسم مشترک یا خاص خود را دارند. مهمترین اعمال و آداب مشترک این اعیاد عبارتند از غسل کردن و حمام کردن، پوشیدن جامه نیکو، استعمال بوی خوش، خواندن نماز و ادعیه ضمن آنکه هر یک از آنها اعمال ویژه خود را نیز دارند. نکته جالب توجه در این اعمال و آداب و ادعیه آن است که غالباً به نزول فرشتگان و ارواح وارستگان و فرود آمدن برکات آسمانی اشاره میشود. چنانکه تلاوت سوره قدر، به منظور اشاره به قدر و شرف و عظمت این اعیاد و تأکید بر نزول فرشتگان و «روح» از آسمان مانند آن، نوعاً در نمازهای ویژه این اعیاد مطرح است. در شب جمعه، ملائکه از آسمان به زیر میآیند با قلمهای طلا و صحیفههای نقره و در پسین پنجشنبه و شب جمعه و روز جمعه تا غروب آفتاب جز صلوات بر محمد(ص) و آل او چیز دیگری نمینویسند. شب عید اضحی (قربان) از لیالی متبرکه است و یکی از آن چهار شبی است که نگاه داشتن احیا در آن شب توصیه شده است، چرا که درهای آسمان در این شب باز است. در روایات آمده است که فضیلت شب عید فطر کمتر از شب قدر، شب نزول قرآن، ملائکه و روح نیست. عید غدیرخم نیز از عظیمترین اعیاد است و نامش در آسمان روز عهد معهود است و آن روزی است که حضرت رسول (ص) امیرالمؤمنین (ع) را به خلافت خود برگزید. احسان و انفاق در این روز، چون شب قدر، اجری چندین برابر روزهای دیگر دارد. همچنین در بعضی از ادعیه مربوط به این اعیاد وسعت رزق از خداوند متعال که خیرالرازقین است درخواست میشود. چون نوروز شود، غسل کن و پاکیزهترین جامههای خود را بپوش و به بهترین بویهای خوش خود را معطر گردان. پس چون از نمازهای پیشین و پسین و نافلههای آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هردو رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد 10 مرتبه سوره قدر (اناانزلناه) و در رکعت دوم بعد از حمد 10 مرتبه سوره قل یا ایهاالکافرون و در رکعت سوم بعد از حمد، 10 مرتبه قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان« اللهم صل علی ... و بسیار بگو یا ذالجلال والاکرام.» عید نوروز و آداب آن مفاتیحالجنان شیخ قمی، روایتی از معلی بن خنیس را درباره نوروز ذکر کرده است که اعمال این روز و دعای مربوط به آن را همراه دارد. در بحارالانوار مجلسی روایات معلی بن خنیس را به تفصیل آورده است. در آن روایات به فضیلت و برتری این روز نسبت به سایر ایام بسیار پرداخته است و یکی از روایات مفصل معلی بن خنیس، نوروز را این گونه تجلیل کرده است: نوروز روزی است که کشتی نوح بر کوه جودی قرار گرفت، روزی است که جبرئیل بر نبی (ع) نازل شد، روزی است که رسول اکرم (ص) علی (ع) را بر دوش کشید تا بتهای قریش را از بالای کعبه رمی کند، روزی است که نبی (ع) به وادی جن رفت و از ایشان بیعت گرفت، روزی است که برای علی (ع) ازمردم بیعت گرفت (غدیرخم)، روزی است که قائم آل محمد (عج) ظهور خواهد کرد و روزی است که امام عصر (عج) بر دجال پیروز خواهد شد. بلاگر همچنین در این مورد به روایت خنیس به نقل از امام صادق (ع) در مفاتیح الجنان اشاره میکند و مینویسد: «چون نوروز شود، غسل کن و پاکیزهترین جامههای خود را بپوش و به بهترین بویهای خوش خود را معطر گردان. پس چون از نمازهای پیشین و پسین و نافلههای آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره قدر (اناانزلناه) و در رکعت دوم بعد از حمد10 مرتبه سوره قل یا ایهاالکافرون و در رکعت سوم بعد از حمد، 10مرتبه قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان « اللهم صل علی ... و بسیار بگو یا ذالجلال والاکرام.» همانطور که مشاهده میشود، این روز نیز چون اعیاد اسلامی با غسل کردن، پوشیدن جامه نو و معطر گردیدن به بویهای خوش و روزه داشتن آغاز میشود، ضمن آنکه نمازی مشابه نمازهای سایر اعیاد اسلامی دارد. نماز عید نوروز نماز عید نوروز مشتمل است بر قرائت سوره حمد و سورههای قدر، کافرون، توحید، فلق و ناس و بسیار شبیه به نمازی است که ضمن آداب و اعمال روز جمعه و همین طور اعمال روز عید غدیر خم وارد شده است. از آنجا که قرائت سوره قدر در نماز عید نوروز توصیه شده است میتوان دریافت که عید نوروز نیز چون دیگر اعیاد اسلامی با نزول برکات و آیات الهی همراه بوده است. تأکید بر قرائت سورههای کافرون، توحید، معوذتین نیز میتواند اشاره به درخواست دفع انواع شرور و بدیها داشته باشد. دعای عید نوروز دعای مخصوص عید نوروز با درود و صلوات بر رسول اکرم (ص) و آل او و اوصیا و همه انبیا و رسولان آغاز میشود. آنگاه با فرستادن درود بر ارواح و اجساد ایشان ادامه مییابد. در این دعا آمده است: «هذا الذی فضله و کرمته و شرفته و عظمته خطره» این فراز با اندکی جابجایی در کلمات در دعای مخصوص ماه رمضان، ماه نزول قرآن نیز آمده است. بلاگر در پایان مینویسد: فراز پایانی دعای مخصوص عید نوروز «اللهم ... ما فقدت من شی فلا تفقدنی عونک علیه حتی لا اتکلف مالا احتاج الیه یا ذالجلال و الاکرام» از آن جهت که در آن سخن از گم شدن و گمشدهها به میان میآید بیش از اندازه قابل توجه است، زیرا عید نوروز همان روزی است که حضرت سلیمان (ع) انگشتری خویش را پس از مدتی پیدا کرده است. عید در لغت، به معنای «عود» و بازگشت است و در فرهنگ اسلامی، به معنای بازگشت به معبود است؛ یعنی انسان به سوی خالق خود بازگردد و به پاداش الهی دست یابد و این، عید اوست. امام علی علیه السلام می فرماید: «هر روزی که در آن نافرمانی خدا نشود، عید است». جشن نوروز، از واژه اوستایی «یس یسنه» به یادگار مانده و به معنای عید و ستایش و نیایش است. همه عیدهای ایرانیان باستان، دینی و با نیایش و دعا همراه بوده است. این جشن، به مدت 10 روز بود و مردم در آن به عبادت و به جای آوردن اعمال عید مشغول بودند. می گویند جمشید، پادشاه ایرانی، زمانی که بر تخت نشست، خاصان را طلبید و رسم های نیکو گذاشت و گفت: «خدای متعال شما را خلق کرده است. باید که به آب های پاکیزه تن را بشویید و غسل کنید و هر سال در این روز به همین دستور عمل کنید». در روایت های ائمه معصومین علیهم السلام به برخی آداب عید نوروز نیز اشاره شده است. از جمله این آداب، صله رحم، دعا کردن و پاکیزه بودن است. در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم: «چون نوروز فرارسد، غسل کن؛ پاکیزه ترین لباس خویش را به تن کن؛ به بهترین بوی خوش خودرا معطر کن و در آن روز، روزه بدار». پیشوایان معصوم علیهم السلام همواره سفارش می کردند که همراه با تحول طبیعت، به دگرگونی اخلاقی خویش نیز همت گماریم. 1. در اسلام به بسیاری از اعمال و آداب عید نوروز، اشاره شده است. مثل صله رحم، دعا و مناجات. ازاین رو، این عید پس از اسلام نیز در میان ایرانیان رواج داشته است. 2. توصیه به انجام آداب اسلامی از سوی اهل بیت علیهم السلام در عید نوروز به معنای، رنگ معنوی دادن به تفریحات شادی های نوروزی است. نوروز از دیدگاه ائمه اطهار علیهم السلام پیشوایان معصوم علیهم السلام هر سنتی را که بر پایه آیین های شرک آمیز و بت پرستی و ارزش های غیرالهی نباشد و بینش توحیدی را تقویت کند، تأیید می کردند. امام صادق علیه السلام به مُعَلَّی بن خُنَیْس درباره اهمیت نوروز می فرماید: ای مُعَلّی، نورز، روزی است که خداوند از بندگانش پیمان گرفت که تنها او را بپرستند و شرک نورزند و به پیامبران و امامان و حجت هایشان ایمان بیاورند. این روز، روزی است که بادهای بارور کننده بر درختان وزید و گل ها و شکوفه های زمین آفریده شد. این روز، روزی است که کشتی نوح پس از توفان، بر کوه جودی نشست. این روز، روزی است که جبرئیل بر پیامبر نازل شد. روزی است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله علی علیه السلام را بر دوش خود سوار کرد تا همچون ابراهیم علیه السلام بت های عرب را درهم بکوبد و به زیر افکند. در این روز، علی علیه السلام بر اهل نهروان پیروز شد. در این روز، قائم(عج) ما و صاحب امر ما ظهور می کند و هیچ نوروزی نمی رسد، مگر اینکه ما در آن منتظر فرج هستیم. یکدم غریق بحر خداشو گمان مبر/کزآب هفت بحر به یک موی تر شوی جسمانی بودم خواستم روحانی شوم/گرفتار قیل و قال شدم عاقبت دانستم (( علم نبود غیر علم عاشقی... بهار، جلوه گاه پروردگار با رسیدن بهار، طبیعت ردای سبز بر تن می کند. چکاوک ها، هزار دستان و قمریان، نغمه ها و سرودهای فرح بخش و تازه سرمی دهند و انسان ها را به مهرورزی، گره گشایی و هم گرایی فرا می خوانند. بهار، پیام آور عشق و رویش است و موسم سرور و آشتی و به همین خاطر است که خواستنی است و با آمدنش دل ها سرشار از سرور و جان ها معرفت می یابد. بهار، پیام آور تعادل است و اینکه در سایه تعادل، زندگی زیبا می شود. با دیدن بهار، رحمت و محبت خداوند را به یاد می آوریم. در اینکه چشمه مهر ایزد همواره به سوی آدمیان و همه موجودات، سرازیر است و ما اگر او و نشانه هایش را فراموش کنیم، او هرگز ما را فراموش نمی کند و با دگرگونی فصل ها نیز به جلوه گری قدرت بی پایانش می پردازد تا شاید دلی به یاد او افتد و به شوق او بتپد و بر اثر تماشای جلوه هایش، اشک شوق از چشمی جاری شود. اساسا جهان هستی، آینه دار خداست و جمال پروردگارش را به تماشا گذاشته است. به تعبیر زیبای حافظ: مراد دل ز تماشای باغ عالم چیست؟ به دست مردم چشم، از رخ تو گل چیدن بهار نیز یکی از باشکوه ترین جلوه های خدا در جهان هستی است که می توان با تماشای آن، نقبی به عالم معنا زد و راهی به سوی خدا یافت و جمال پروردگار را به تماشا نشست. چه زیبا سروده است، سعدی شیرازی: بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار بلبلان وقت گل آمد که بنالند از شوق نه کم از بلبل مستی تو بنال ای هشیار آفرینش همه تنبیه خداوند دل است دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار خبرت هست که مرغان سحر می گویند آخر ای خفته! سر از خواب جهالت بردار 1. زیبایی و شکوه بهار، درس مهرورزی و دگرگرایی و گره گشایی به آدمیان می دهد. 2. بهار؛ یعنی خداوند فراموششان نمی کند؛ و جلوه گری دوباره بهار، دل ها را در یاد خویش عطرآگین می سازد. 3. با دیدن جلوه های خداوند در فصل بهار، بیش از پیش به عظمت و مهر خداوندی پی می بریم. کمتر از طبیعت نباشیم، ما نیز دگرگون شویم طبیعت به عنوان یکی از نشانه های خدا، سرشار از درس و عبرت است. دلی که بیدار است، در هر پدیده ای عبرتی می بیند و از هر نشانه ای، درسی می آموزد. بیداردلان، از بهار، درس تحول و نوشدن می آموزند. به تعبیر رسول اکرم صلی الله علیه و آله : «آن کس که با تغییر دنیا از وضعی به وضع دیگر آگاه نشود، از غافل ترین مردمان است». اگر طبیعت شکوفا و زیبا می شود، ما نیز می توانیم. اگر بهار، فصل سرزندگی و طراوت است، چرا ما این گونه نباشیم؟ از امام خمینی رحمه الله در این باره نقل است: در دعای روز نوروز، از خدای متعال درخواست می کنیم که حال ما را به بهترین حالات برگرداند. هرجا که باشیم و هر چه نیکویی در حال ما باشد، نیکوتر از آن هم هست. باید توجه داشته باشیم که دگرگونی هر پدیده ای در عالم، به دست انسان است و همه تحول ها با اراده انسان انجام می گیرد. اگر انسان بخواهد در وضعیت جامعه خود، کشور خود و زندگی خود تحول ایجاد کند، باید این تحول را در خود آغاز کند؛ تحول اخلاقی و درونی، رفتن به سوی صفا و انسانیت، عبودیت پروردگار و تسلیم (شدن) در برابر اراده خداوند عالم و آفریننده هستی؛ که این تحول، سعادت انسان ها را تضمین می کند. از قافله بهار عقب نمانیم و درس دگرگونی برای بهتر شدن و شکوفایی و طراوت بیاموزیم. بهار، یادآور رستاخیز همه ساله با فرارسیدن زمستان، فروغ زندگی از سیمای طبیعت رخت برمی بندد و افسردگی و پژمردگی جای آن را می گیرد و طبیعت به شکل موجودی بی جان درمی آید. پس از مدتی، با فرارسیدن بهار، روحی دوباره در کالبد طبیعت بی جان و افسرده دمیده می شود و طبیعت لباس حیات بر تن می کند و این گونه است که رستاخیز انسان و جهان، با پیدایش بهار به تماشا گذاشته می شود. از همین رهگذر، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «اِذا رَأَیتُم الرَّبیعَ فَأَکْثِروا ذِکرَ النُّشورِ؛ هر وقت بهار را دیدید، بسیار از قیامت یاد کنید». بهار، پیام آور تعادل است و اینکه در سایه تعادل، زندگی زیبا می شود. با دیدن بهار، رحمت و محبت خداوند را به یاد می آوریم. در اینکه چشمه مهر ایزد همواره به سوی آدمیان و همه موجودات، سرازیر است و ما اگر او و نشانه هایش را فراموش کنیم، او هرگز ما را فراموش نمی کند و با دگرگونی فصل ها نیز به جلوه گری قدرت بی پایانش می پردازد تا شاید دلی به یاد او افتد و به شوق او بتپد و بر اثر تماشای جلوه هایش، اشک شوق از چشمی جاری شود. اساسا جهان هستی، آینه دار خداست و جمال پروردگارش را به تماشا گذاشته است. به تعبیر زیبای حافظ: مراد دل ز تماشای باغ عالم چیست؟ به دست مردم چشم، از رخ تو گل چیدن بهار نیز یکی از باشکوه ترین جلوه های خدا در جهان هستی است که می توان با تماشای آن، نقبی به عالم معنا زد و راهی به سوی خدا یافت و جمال پروردگار را به تماشا نشست. چه زیبا سروده است، سعدی شیرازی: بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار بلبلان وقت گل آمد که بنالند از شوق نه کم از بلبل مستی تو بنال ای هشیار آفرینش همه تنبیه خداوند دل است دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار خبرت هست که مرغان سحر می گویند آخر ای خفته! سر از خواب جهالت بردار پیام متن: 1. زیبایی و شکوه بهار، درس مهرورزی و دگرگرایی و گره گشایی به آدمیان می دهد. 2. بهار؛ یعنی خداوند فراموششان نمی کند؛ و جلوه گری دوباره بهار، دل ها را در یاد خویش عطرآگین می سازد. 3. با دیدن جلوه های خداوند در فصل بهار، بیش از پیش به عظمت و مهر خداوندی پی می بریم. کمتر از طبیعت نباشیم، ما نیز دگرگون شویم طبیعت به عنوان یکی از نشانه های خدا، سرشار از درس و عبرت است. دلی که بیدار است، در هر پدیده ای عبرتی می بیند و از هر نشانه ای، درسی می آموزد. بیداردلان، از بهار، درس تحول و نوشدن می آموزند. به تعبیر رسول اکرم صلی الله علیه و آله : «آن کس که با تغییر دنیا از وضعی به وضع دیگر آگاه نشود، از غافل ترین مردمان است». اگر طبیعت شکوفا و زیبا می شود، ما نیز می توانیم. اگر بهار، فصل سرزندگی و طراوت است، چرا ما این گونه نباشیم؟ از امام خمینی رحمه الله در این باره نقل است: در دعای روز نوروز، از خدای متعال درخواست می کنیم که حال ما را به بهترین حالات برگرداند. هرجا که باشیم و هر چه نیکویی در حال ما باشد، نیکوتر از آن هم هست. باید توجه داشته باشیم که دگرگونی هر پدیده ای در عالم، به دست انسان است و همه تحول ها با اراده انسان انجام می گیرد. اگر انسان بخواهد در وضعیت جامعه خود، کشور خود و زندگی خود تحول ایجاد کند، باید این تحول را در خود آغاز کند؛ تحول اخلاقی و درونی، رفتن به سوی صفا و انسانیت، عبودیت پروردگار و تسلیم (شدن) در برابر اراده خداوند عالم و آفریننده هستی؛ که این تحول، سعادت انسان ها را تضمین می کند. مولوی نیز در این باره چه خوش سروده است که: این بهار نو ز بعد برگ ریز هست برهان بر وجود رستخیز در بهاران رازها پیدا شود هر چه خورده است این زمین رسوا شود رازها را می کند حق آشکار چون بخواهد رُست، تخم بد مکار زنده شدن طبیعت در فصل بهار، یادآور روز رستاخیز و زنده شدن مردگان است، در نتیجه بیداردلان در فصل بهار، به پرهیزکاری خود می افزایند. |
دانلود کده سلام - با عرض خوش آمد گوئی ؛ حسن انتخاب شما را ارج می
نهیم و امیدواریم مجموعه مطالب پایگاه فرهنگی مذهبی لیلة القدر مورد
استفاده شما قرار گرفته باشد. سلامتی و بهروزی شما آرزوی قلبی ماست
![]() |
فایل ها : 10 | |||||||||||
![]() |
فایل ها : 5 | |
![]() |
فایل ها : 5 | |
![]() |
فایل ها : 6 | |
![]() |
فایل ها : |
متن های اداری و ادبی تبریک سال جدید ۱۳۹۰
متن ادبی و دوستانه
پیام نوروز این است.دوست داشته باشید و زندگی کنید.زمان همیشه از ان شما نیست . . .
.
.
.
متن عشقولانه و فانتزی
اگر چه یادمان می رود که عشق تنها دلیل زندگی است اما خدا را شکر که نوروز
هر سال این فکر را به یادمان می آورد.پس نوروزت مبارک که سالت را سرشار از عشق کند . . .
.
.
.
متن اداری
یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبرالیل و النهار
یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال
حلول سال نو و بهار پرطراوت را که نشانه قدرت لایزال الهی و تجدید حیات طبیعت می باشد
رابه تمامی عزیزان تبریک و تهنیت عرض نموده و سالی سرشار از برکت و معنویت
را ازدرگاه خداوند متعال و سبحان برای شماعزیزان مسئلت مینماییم
|
تیتراژ سریال خانگی"قهوه تلخ"(با کیفیت متوسط)
تیتراژ انتهایی سریال دارا و ندار
مشخصات سال 1390 ( خرگوش یا گربه )
هنوز زوده ، ولی سال ١٣٩٠ سال خرگوش ( یا گربه ) است . حال گربه باشد یا خرگوش، هر دو هنگام سقوط، روی چهار دست و پای خود فرود می آیند. متولدان سال گربه شادترین انسان ها و اشخاصی خوش ذوق، اهل معاشرت، عاقل،بردبار و کمی بلند پرواز هستند .
از دیر باز ایرانیان و چینیها و البته ترکها هر سال را به نام ١٢ حیوان نامگذاری کرده اند . این حیوانات کمی در تقویم های مختلف متفاوتند ولی در گاه شمار ایرانی این حیوانات عبارتند از موش ، گاو ، ببر (یا پلنگ) ، خرگوش(یا گربه) ، نهنگ (یا اژدها ) ، مار ، اسب ، گوسفند ، میمون ، مرغ (یا خروس) ، سگ ، و خوک .
برای اینکه بفهمید متولد چه سالی هستید ،برای تشخیص اینکه هرسال با کدامیک از این نام ها مطابقت دارد از سال خورشیدی عدد 6 را کم کنید.حاصل عدد را بر 12 تقسیم کنید ، عدد باقیمانده این تقسیم را که حتما کمتر از 12 است در نظر بگیرید، از شماره یک از موش شروع به شمردن کنید نام هر حیوانی با عدد با قیمانده مطابقت کرد سال همان حیوان است . باقیمانده صفر برای خوک است .
سال خرگوشتان از همین حالا مبارک .
سال متولدین سال خرگوش ، مبارک .
یادداشتهای من |
مشخصات سال 1390 ( خرگوش یا گربه ) |
ساعت ٤:٠٧ ب.ظ روز شنبه ٢ بهمن ۱۳۸٩ کلمات کلیدی: سال خرگوش مبارک |
زمان نوروز. واژهٔ نوروز.پیشینه.نوروز در زمان سلسله هخامنشیان.نوروز پس از اسلام.نوروز از دیدگاه اسلام و تشیع.نوروز در دوران معاصر. نوروز در اشعار فارسی.جغرافیای نوروز.آیینها.آتشافروزی.سفرههای نوروزی.غذاهای نوروزی
دید و بازدید.مسابقات ورزشی.طبیعتگردی.نوروزخوانی.جشن جهانی نوروز.نوروز در ایران.کارت شادباش.مسافرت نوروزی
.دیگر آیینها. هفت سین.
زمان نوروز
جشن نوروز از لحظه اعتدال بهاری آغاز میشود. در دانش ستارهشناسی، اعتدال بهاری یا اعتدال ربیعی در نیمکره شمالی زمین به لحظهای گفته میشود که خورشید از صفحه استوای زمین می گذرد و به سوی شمال آسمان میرود. این لحظه، لحظه اول برج حمل نامیده میشود،[۴] و در تقویم هجری خورشیدی با نخستین روز (هرمز روز یا اورمزد روز) از ماه فروردین برابر است. نوروز در تقویم میلادی با ۲۱ یا ۲۲ مارس مطابقت دارد.[۵]
در کشورهایی مانند ایران و افغانستان که تقویم هجری شمسی به کار برده میشود، نوروز، روز آغاز سال نو است. اما در کشورهای آسیای میانه و قفقاز، تقویم میلادی متداول است و نوروز به عنوان آغاز فصل بهار جشن گرفته میشود و روز آغاز سال محسوب نمیشود.[۶]
واژهٔ نوروز
واژه نوروز یک اسم مرکب است که از ترکیب دو واژهٔ فارسی «نو» و «روز» به وجود آمده است. این نام در دو معنی بهکار میرود:[۷]
۱) نوروز عام: روز آغاز اعتدال بهاری و آغاز سال نو
۲) نوروز خاص: روز ششم فروردین با نام «روز خرداد»
ایرانیان باستان از نوروز به عنوان ناوا سرِدا یعنی سال نو یاد میکردند. مردمان ایرانی آسیای میانه نیز در زمان سغدیان و خوارزمشاهیان، نوروز را نوسارد و نوسارجی به معنای سال نو مینامیدند.[۸]
واژه نوروز در الفبای لاتین
در متنهای گوناگون لاتین، بخش نخست واژه نوروز با املای No،Now،Nov و Naw و بخش دوم آن با املای Ruz، Rooz و Rouz نوشته شده است. در برخی از مواقع این دو بخش پشت سر هم و در برخی با فاصله نوشته میشوند. اما به باور دکتر احسان یارشاطر بنیانگذار دانشنامه ایرانیکا، نگارش این واژه در الفبای لاتین با توجه به قواعد آواشناسی، به شکل Nowruz توصیه میشود. این شکل از املای واژه نوروز، هماکنون در نوشتههای یونسکو و بسیاری از متون سیاسی به کار میرود.[۹]
پیشینه
منشا و زمان پیدایش نوروز، به درستی معلوم نیست.[۸] در برخی از متنهای کهن ایران ازجمله شاهنامه فردوسی و تاریخ طبری، جمشید و در برخی دیگر از متن ها، کیومرث بهعنوان پایهگذار نوروز معرفی شده است.[۱۰] پدید آوری نوروز در شاهنامه، بدین گونه روایت شده است که جمشید در حال گذشتن از آذربایجان، دستور داد تا در آنجا برای او تختی بگذارند و خودش با تاجی زرین بر روی تخت نشست. با رسیدن نور خورشید به تاج زرین او، جهان نورانی شد و مردم شادمانی کردند و آن روز را روز نو نامیدند.[۸]
برخی از روایتهای تاریخی، آغاز نوروز را به بابلیان نسبت میدهد. بر طبق این روایتها، رواج نوروز در ایران به ۵۳۸ سال قبل از میلاد یعنی زمان حمله کورش بزرگ به بابل بازمیگردد.[۸] همچنین در برخی از روایتها، از زرتشت بهعنوان بنیانگذار نوروز نام برده شده است.[۸] اما در اوستا (دست کم در گاتها) نامی از نوروز برده نشده است.[۱۱]
نوروز در زمان سلسله هخامنشیان
در زمان اشکانیان و ساسانیان نیز نوروز گرامی داشته میشد. در این دوران، جشنهای متعددی در طول یک سال برگزار میشد که مهمترین آنها نوروز و مهرگان بوده است. برگزاری جشن نوروز در دوران ساسانیان چند روز (دست کم شش روز) طول میکشید و به دو دوره نوروز کوچک و نوروز بزرگ تقسیم میشد. نوروز کوچک یا نوروز عامه پنج روز بود و از یکم تا پنجم فروردین گرامی داشته میشد و روز ششم فروردین (خردادروز)، جشن نوروز بزرگ یا نوروز خاصه برپا میشد.[۱۱] در هر یک از روزهای نوروز عامه، طبقهای از طبقات مردم (دهقانان، روحانیان، سپاهیان، پیشهوران و اشراف) به دیدار شاه میآمدند و شاه به سخنان آنها گوش میداد و برای حل مشکلات آنها دستور صادر میکرد. در روز ششم، شاه حق طبقات گوناگون مردم را ادا کرده بود و در این روز، تنها نزدیکان شاه به حضور وی میآمدند.[۱۳]
شواهدی وجود دارد که در دوران ساسانی سالهای کبیسه رعایت نمیشدهاست. بنابراین نوروز هر چهار سال، یک روز از موعد اصلی خود (آغاز برج حمل) عقب میماند و درنتیجه زمان نوروز در این دوران همواره ثابت نبوده و در فصلهای گوناگون سال جاری بوده است.[۱۴]
اردشیر بابکان، بنیان گذار سلسله ساسانیان، در سال ۲۳۰ میلادی از دولت روم که از وی شکست خورده بود، خواست که نوروز را در این کشور به رسمیت بشناسند. این درخواست مورد پذیرش سنای روم قرار گرفت و نوروز در قلمرو روم به Lupercal معروف شد.[۱۰]
در دوران ساسانیان، ۲۵ روز پیش از آغاز بهار، در دوازده ستون که از خشت خام برپا میکردند، انواع حبوبات و غلات (برنج، گندم، جو، نخود، ارزن، و لوبیا) را میکاشتند و تا روز شانزدهم فروردین آنها را جمع نمیکردند. هر کدام از این گیاهان که بارورتر شود، در آن سال محصول بهتری خواهد داد. در این دوران همچنین متداول بود که در بامداد نوروز، مردم به یکدیگر آب بپاشند.[۱۳] از زمان هرمز اول مرسوم شد که مردم در شب نوروز آتش روشن نمایند.[۱۳] همچنین از زمان هرمز دوم، رسم دادن سکه در نوروز بهعنوان عیدی متداول شد.[۱۰]
نوروز پس از اسلام
از برگزاری آیینهای نوروز در زمان امویان نشانهای در دست نیست و در زمان عباسیان نیز به نظر میرسد که خلفا گاهی برای پذیرش هدایای مردمی، از نوروز استقبال میکردهاند. با روی کار آمدن سلسلههای سامانیان و آل بویه، جشن نوروز با گستردگی بیشتری برگزار شد.[۱۱]
در دوران سلجوقیان، به دستور جلالالدین ملکشاه سلجوقی تعدادی از ستاره شناسان ایرانی از جمله خیام برای بهترسازی گاهشمار ایرانی گرد هم آمدند. این گروه، نوروز را در یکم بهار قرار دادند و جایگاه آن را ثابت نمودند.[۱۱] بر اساس این گاهشمار که به تقویم جلالی معروف شد، برای ثابت ماندن نوروز در آغاز بهار، مقرر شد که هر چهار سال یکبار، تعداد روزهای سال را (بهجای ۳۶۵ روز)، برابر با ۳۶۶ روز در نظر بگیرند. طبق این قاعده، میبایست پس از انجام این کار در ۷ دوره، در دوره هشتم، به جای سال چهارم، بر سال پنجم یک روز بیفزایند. این گاهشمار از سال ۳۹۲ هجری آغاز شد.[۱۴]
نوروز در دوران صفویان نیز برگزار میشد. در سال ۱۵۹۷ میلادی، شاه عباس صفوی مراسم نوروز را در عمارت نقش جهان اصفهان برگزار نمود و این شهر را پایتخت همیشگی ایران اعلام نمود.[۱۰]
نوروز از دیدگاه اسلام و تشیع
نوشتار اصلی: نوروز در تشیع
در اسلام و به ویژهٔ آیین تشیع به نوروز به عنوان روزی خجسته نگاه شده است و بر گرامی داشتن آن تأکید شده است. از دیدگاه شیعه، نوروز روز ظهور امام زمان است. در حدیثی از امام صادق آمده است:
«روز نوروز همان روزی است که خداوند در آن از بندگانش پیمان گرفت که او را پرستش کنند و هیچ چیزى را شریک او ندانند و این که به پیامبران و اولیایش ایمان بیاورند و آن نخستین روزی است که خورشید در آن طلوع کرده، و بادهاى باردار کننده در آن وزیده است و گلها و شکوفههاى زمین آفریده شده است. و آن روزیست که کشتى نوح(ع) به کوه جودى قرار گرفت. و آن روزى است که در آن قومى که از ترس مرگ از خانههاى خود بیرون آمدند و آنها هزارها نفر بودند پس خداوند آنها را بمیراند و سپس آنها را در این روز زنده کرد. و آن روزیست که جبرئیل بر پیامبر (ص) فرود آمد. و آن همان روزیست که ابراهیم(ع) بتهاى قوم خود را شکست. و آن همان روزیست که پیغمبر خدا، امیرالمومنین على(ع) را بر دوش خود سوار کرد تا بتهاى قریش را از بالاى خانه خدا به پائین انداخت و آنها را خرد کرد...»
[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸]
نوروز در دوران معاصر
نوروز به عنوان یک میراث فرهنگی در دوران معاصر همواره مورد توجه مردم قرار داشته و هر ساله برگزار میشود. البته برگزاری جشن نوروز به صورت آشکار در برخی از کشورها توسط برخی حکومتها برای مدت زمانی ممنوع بوده است. حکومت شوروی برگزاری جشن نوروز را در برخی از کشورهای آسیای میانه مانند ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان ممنوع کرده بود و این ممنوعیت تا زمان میخائیل گورباچف ادامه داشت. با این وجود، مردم این مناطق نوروز را بهگونهٔ پنهانی و یا در روستاها جشن میگرفتهاند.[۱۹][۲۰] همچنین برخی از مردم این مناطق برای جلب موافقت مقامات محلی نام دیگری بر روی نوروز میگذاشتند؛ بهطور مثال در تاجیکستان، مردم با اتلاق جشن لاله یا جشن ۸ مارس سعی میکردند که آیینهای نوروز را بی مخالفت مقامات دولتی به جای آورند.[۸] همچنین در افغانستان، در دوران حکومت طالبان، برگزاری جشن نوروز ممنوع بود و این حکومت تنها تقویم هجری قمری را به رسمیت میشناخت.[۴]
نوروز در اشعار فارسی
نوشتار اصلی: بهاریه
گویندگان ایرانی از دیرباز تاکنون در وصف نوروز و جشن فروردین که همراه مواهب گرانبهای طبیعت و هنگام تجدید عهد نشاط و شادمانی است، داد سخن دادهاند و ما در ذیل به برخی از لطایف اشعار پارسی در این موضوع اشارت میکنیم:
نوروز فراز آمد و عیدش به اثر بر نزد یکدگر و هر دو زده یک بدگر بر
نوروز جهان پرور مانده ز دهاقین دهقان جهان دیدهاش پرورده ببر بر
آن زیور شاهانه که خورشید برو بست آورد همی خواهد بستن به شجر بر
و هم او در قصیده دیگر چنین گوید:
نوروز بزرگ آمد آرایش علم میراث به نزدیک ملوک عجم از جم...
فرخی ترجیعبند مشهوری در وصف نوروز دارد که بند اول آن چنین است:
ز باغ ای باغبان ما را همی بوی بهار آید کلید باغ ما را ده که فردامان به کار آید
کلید باغ را فردا هزاران خواستار آید تو لختی صبر کن چندان که قمری بر چنار آید
چو اندر باغ تو بلبل به دیدار بهار آید ترا مهمان ناخوانده به روزی صد هزار آید
کنون گر گلبنی را پنج شش گل در شمار آید چناندانی که هرکس را همی زو بوی یار آید
بهار امسال پندار همی خوشتر ز پار آید وزین خوشتر شود فردا که خسرو از شکار اید
بدین شایستگی جشنی بدین بایستگی روزی ملک را در جهان هر روز جشنی داد و نوروزی
منوچهری مسمطی در نوروز ساخته که بند اول آن این است:
آمد نوروز هم از بامداد آمدنش فرخ و فرخنده باد
باز جهان خرم و خوب ایستاد مرز زمستان و بهاران بزاد
ز ابر سیه روی سمن بوی داد گیتی گردید چو دارالقرار
هم او در مسمط دیگر گفته:
نوروز بزرگم بزن ای مطرب نوروز زیرا که بود نوبت نوروز به نوروز
برزن غزلی نغز و دلانگیز و دلفروز ور نیست ترا بشنو از مرغ نوآموز
کاین فاخته زان کوز و دگر فاخته زانکوز بر قافیه خوب همی خواند اشعار
بوالفرج رونی گوید:
جشن فرخنده فروردین است روز بازار گل و نسرین است
آب چون آتش عود افروزست باد چون خاک عبیر آگین است
باغ پیراسته گلزار بهشت گلبن آراسته حورالعین است
مسعود سعد سلمان از عید مزبور چنین یاد کند:
رسید عید و من از روی حور دلبر دور چگونه باشم بی روی آن بهشتی حور
رسید عید همایون شها به خدمت تو نهاده پیش تو هدیه نشاط لهو و سرور
برسم عید شها باده مروق نوش به لحن بربط و چنگ و چغانه و طنبور
جمالالدین عبدالرزاق گفته:
اینک اینک نوبهار آورد بیرون لشکری هریکی چون نوعروسی در دگرگون زیوری
گر تماشا میکنی برخیز کاندر باغ هست با چون مشاطهای و باغ چون لعبت گری
عرض لشکر میدهد نوروز و ابرش عارض است وز گل و نرگس مراد را چون ستاره لشکری
حافظ در غزلی گفته:
ز کوی یار میآید نسیم باد نوروزی از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی
چو گل گر خردهای داری خدا را صرف عشرت کن که قارون را غلطها داد سودای زراندوزی
ز جام گل دگر بلبل چنان مست می لعلست که زد بر چرخ فیروزه صفیر تخت فیروزی
به صحرا رو که از دامن غبار غم بیفشانی به گلزار آی کز بلبل غزل گفتن بیاموزی
هاتف در قصیدهای گوید:
نسیم صبح عنبر بیز شد بر توده غبرا زمین سبز نسرین خیز شد چون گنبد خضرا
ز فیض ابر آزادی زمین مرده شده زنده ز لطف باد نوروزی جهان پیر شد برنا
بگرد سرو گرم پرفشانی قمری نالان به پای گل به کار جان سپاری بلبل شیدا...
همایون روز نوروز است امروز و بیفروزی بر اورنگ خلافت کرده شاه لافتی ماوی
قاآنی در قصیدهای به وصف نخستین روز بهار گوید:
رساند باد صبا مژده بهار امروز ز توبه توبه نمودم هزار بار امروز
هوا بساط زمرد فکند در صحرا بیا که وقت نشاطست و روز کار امروز
سحاب بر سر اطفال بوستان بارد به جای قطره همی در شاهوار امروز
رسد به گوش دل این مژدهام ز هاتف غیب که گشت شیر خداوند شهریار امروز
جغرافیای نوروز
نوشتار اصلی: جغرافیای جشن نوروز
منطقهای که در آن جشن نوروز برگزار میشد، امروزه شامل چند کشور میشود و همچنان در این کشورها جشن گرفته میشود. برخی آیینهای نوروز در این کشورها با هم متفاوتاند. مثلاً در افغانستان سفره هفتمیوه میچینند؛ اما در ایران سفره هفت سین میاندازند.
جغرافیای نوروز با نام نوروز یا مشابه آن، سراسر خاورمیانه، بالکان، قزاقستان، تاتارستان، در آسیای میانه چین شرقی (ترکستان چین)، سودان، زنگبار، در آسیای کوچک سراسر قفقاز تا آستراخان و نیز آمریکای شمالی، هندوستان، پاکستان، بنگلادش، بوتان، نپال و تبت را شامل میشود.[۲۲]
همچنین کشورهایی مانند مصر و چین جزو سرزمینهایی نیستند که در آنها نوروز جشن گرفته میشد، اما امروزه جشنهایی مشابه جشن نوروز در این کشورها برگزار میشود.
در تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۰۹[۲۳] (۱۰ فروردین ۱۳۸۸)، پارلمان فدرال کانادا، اولین روز بهار هر سال را به عنوان نوروز (Nowruz Day)، عید ملی ایرانیان و بسیاری اقوام دیگر نامگذاری کرد.[۲۴][۲۳]
در تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۱۰ سازمان ملل متحد با تصویب یک قطعنامه در مقر سازمان در نیویورک، عید نوروز را به عنوان روز بینالمللی نوروز و فرهنگ صلح در جهان به رسمیت شناخت.[۲۵]
آیینها
خانه تکانی یکی از آیینهای نوروزی است که مردم بیشتر مناطقی که نوروز را جشن میگیرند به آن پایبندند. در این آیین، تمام خانه و وسایل آن در آستانه نوروز گردگیری، شستشو و تمیز میشوند.[۲۶] این آیین در کشورهای مختلف از جمله ایران، تاجیکستان و افغانستان برگزار میشود.
آتشافروزی
رسم افروختن آتش، از زمانهای کهن در مناطق نوروز متداول شده است. در ایران، جمهوری آذربایجان و بخشهایی از افغانستان، این رسم بهصورت روشن کردن آتش در شب آخرین چهارشنبه سال متداول است. این مراسم چهارشنبهسوری نام دارد.[۲۷] پریدن از روی آتش در ایام نوروز در ترکمنستان نیز رایج است.[۲۸]
همچنین رسم افروختن آتش در بامداد نوروز بر پشت بامها در میان برخی از زرتشتیان (از جمله در برخی از روستاهای یزد در ایران) مرسوم است.[۲۹]
سفرههای نوروزی
سفرههای نوروزی یکی از آیینهای مشترک در مراسم نوروز در بین مردمی است که نوروز را جشن میگیرند. در بسیاری از نقاط ایران، جمهوری آذربایجان[۳۰] و برخی از نقاط افغانستان، سفره هفت سین پهن میشود. در این سفره هفت چیز قرار میگیرد که با حرف سین آغاز شده باشد؛ مثل سرکه، سنجد، سمنو، سیب و...[۳۱][۳۲] پهن کردسفره هفت سین در ایران آداب و رسوم خاصی دارد. روی سفره آینه می گذارن که نشانه روشنایی، شمع که نشانه نورو درخشش، یک کاسه آب که نشانه پاکی میباشد.برای زیبایی سفره از سنبل استفاده میکنندو این جزء سینهای هفت سین به حساب نمیآید. برای تزئین سفره از تخم مرغ رنگ شده استفاده میشود. بعد از ورودماهی قرمز از چین به ایران از این ماهیهای کوچک جهت زیبایی سفره هفت سین استفاده میشود همچنین بعد از ورود اسلام به ایران کتاب قرآن نیز بر روی سفره قرارداده میشود. تمامی هفت سینی که چیده میشود یک معنی خاص را نیز به همراه دارند. مثلا سیب نماد زیبایی وتن درستی است؛ سنجد به روایتی نماد عشق و محبت است؛ سبزه سرسبزی زندگی؛ سمنو برکت؛ سکه رزق و روزی؛ و سیر سمبل شفاو سلامتی است. در کابل و شهرهای شمالی افغانستان، سفره هفت میوه متداول است. در این سفره، هفت میوه قرار میگیرد، از جمله؛ کشمش سبز و سرخ، چارمغز، بادام، پسته، زردآلو و سنجد.[۳۱] چیدن سفرهای مشابه با استفاده از میوه خشک شده، در بین شیعیان پاکستان هم مرسوم است.[۳۳]
علاوه بر این، سفره هفت شین در میان زرتشتیان، و سفره هفت میم در برخی نقاط واقع در استان فارس در ایران متداول است.[۳۲] در جمهوری آذربایجان نیز بدون توجه به عدد هفت، بر روی سفرههای نوروزی خود، آجیل قرار میدهند.[۳۳]
غذاهای نوروزی
یکی از متداولترین غذاهایی که به مناسبت نوروز پخته میشود، سمنو (سمنک، سومنک، سوملک، سمنی، سمنه) است. این غذا با استفاده از جوانه گندم تهیه میشود. در بیشتر کشورهایی که نوروز را جشن میگیرند، این غذا طبخ میشود. در برخی از کشورها، پختن این غذا با آیینهای خاصی همراه است. زنان و دختران در مناطق مختلف ایران، افغانستان، تاجیکستان[۵]، ترکمنستان[۳۴] و ازبکستان[۳۵] سمنو را بهصورت دستهجمعی و گاه در طول شب میپزند و درهنگام پختن آن سرودهای مخصوصی میخوانند. بهطور مثال در افغانستان در یکی از مشهورترین ترانهها، این بیت مکررا خوانده میشود[۳۱]:
پختن غذاهای دیگر نیز در نوروز مرسوم است. بهطور مثال در بخشهایی از ایران؛ سبزی پلو با ماهی، در ترکمنستان؛ نوروزبامه[۳۶]، در قزاقستان؛ اویقی آشار[۳۷]، در بخارا؛ انواع سمبوسه[۳۸] پخته میشود. بهطور کلی پختن غذاهای نوروزی در هر منطقهای که نوروز جشن گرفته میشود مرسوم است و هر منطقهای غذاها و شیرینیهای مخصوص به خود را دارد.
دید و بازدید
دید و بازدید عید یا عید دیدنی یکی از سنتهای نوروزی است که در بیشتر کشورهایی که آن را جشن میگیرند، متداول است. در برخی از مناطق، یاد کردن از گذشتگان و حاضر شدن بر مزار آنان در نوروز نیز رایج است.
مسابقات ورزشی
برگزاری مسابقات ورزشی عمومی در معابر شهری و روستایی، یکی دیگر از آیینهایی است که در برخی از کشورها به مناسبت نوروز برگزار میشود. در ترکمنستان، مردان و زنان ترکمن، بازیها و سرگرمیهای ویژهای از جمله سوارکاری، کشتی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی و شطرنج برگزار میکنند. برپایی جنگ خروس و شاخزنی قوچها از دیگر مراسمی است که در ترکمنستان برگزار میشود.[۲۸]
در استانهای شمالی افغانستان نیز مسابقات بزکشی به مناسبتهای مختلف از جمله نوروز برگزار میشود.[۳۹]
طبیعتگردی
مردم ایران روز سیزدهم فروردین، به مکانهای طبیعی مانند پارکها، باغها، جنگلها و ماطق خارج از شهر میروند. این مراسم سیزدهبهدر نام دارد. از کارهای رایج در این جشن، گره زدن سبزه و گفتن دروغ سیزده است.[۴۰] مراسم سیزدهبهدر در مناطق غربی افغانستان ازجمله شهر هرات نیز برگزار میشود. با وجودی که روز سیزدهم فروردین در کشور افغانستان جزو تعطیلات رسمی نیست، اما مردم این مناطق برای گردش در طبیعت، عملاً کسب و کار خود را تعطیل میکنند. مردم این منطقه همچنین اولین چهارشنبه سال را نیز با گردش در طبیعت سپری میکنند.[۴۱]
علاوه بر این، ساکنان کابل در افغانستان، در طول دو هفته اول سال برای گردش به همراه خانواده به مناطقی که در آنها گل ارغوان میروید، میروند.[۳۹]
یکی دیگر از آیینهای نوروز که در آسیای میانه و کشور تاجیکستان مرسوم است، مراسم گلگردانی و بلبلخوانی است. گل گردانها از دره و تپه و دامنهٔ کوهها، گل چیده و اهل دهستان خود را از پایان یافتن زمستان و فرا رسیدن عروس سال و آغاز کشت و کار بهاری و آمدن نوروز مژده میدهند.
نوروزخوانی
نوروز خوانی یا بهار خوانی یا نوروزی، گونهای از آواز خوانی است که در گذشته در ایران رواج داشتهاست. در حال حاضر خاستگاه این گونه آواز خوانی بیشتر در استانهای مازندران و گیلان است.[۴۲] در نوروز خوانی افرادی که به آنها نوروز خوان گفته میشود پیش از آغاز فصل بهار به صورت دورهگردی به شهرها و روستاهای مختلف میروند و اشعاری در مدح بهار یا با ذکر مفاهیم مذهبی به صورت بداهه یا از روی حافظه میخوانند. این اشعار اکثرأ به زبانهای طبری و گیلکی میباشد. این اشعار بیشتر بصورت ترجیع بند بوده و توسط یک یا چند شخص همزمان خوانده میشود.[۴۳][۴۴]
جشن جهانی نوروز
در ۷ فروردین ۱۳۸۹ نخستین دورهٔ جشن جهانی نوروز در تهران برگزار شد و این شهر به عنوان «دبیرخانهٔ نوروز» شناخته شد. در این جشن، سران کشورهایی که نوروز را جشن میگیرند گردهم میآیند و این آیین باستانی را گرامی میدارند. هر ساله یکی از این کشورها، میزبان جشن جهانی نوروز است.[۵۳]
نوروز در ایران
کارت شادباش
کاری که پس از شکل گیری روشهای جدید ارتباطی مانند نامهنگاری، یا شکل جدیدتر آن نامههای الکترونیکی رواج یافته، ارسال کارت شادباش است؛ یک هفته پیش از آغاز سال نو، زمان ارسال کارتهای شادباش فرا میرسد، فرستادن کارت شادباش برای همه دوستان و آشنایان، و اقوامی که در دیگر کشورها یا شهرها زندگی میکنند، البته کاری پسندیدهاست، امروزه و بعد از رواج تلفن بیشتر به یک تلفن برای گفتن تبریک سال نو پس از تحویل سال بسنده میکنند.
مسافرت نوروزی
از آنجا که در ایران مدارس در ایام نوروز تا ۱۳ فروردین تعطیل است، فرصت خوبی برای سفر کردن به دست میآید. پس گروه کثیری از مردم به شهرهای دیگر و نقاط خوش آب و هوا ی کشور که در ایام نوروز از آب و هوای معتدل برخوردار است، سفر میکنند. اما این سفرها نیز خالی از دید و بازدید نیست. مردم به دیدار یکدیگر میروند و دیگران را به شام و ناهار دعوت میکنند. سفرهای زیارتی نیز که از دیرباز مرسوم بوده، همچنان رونق دارد. به این معنی که عده زیادی شب عید به مشهد میروند و پس از یکی دو روز به خانه و کاشانه خود باز میگردند.
دیگر آیینها
آداب و سنن مربوط به نوروز در گذشته بیش از امروز بودهاست.
تا چند دهه پیش در برخی نواحی ایران، نوروزی خوانی مرسوم بودهاست. در گیلان و مازندران و آذربایجان، از حدود یک ماه پیش از فرارسیدن نوروز، کسانی در روستاها راه میافتادند و اشعاری در باره نوروز میخواندند. اشعاری که بنا بر تعلقات مذهبی شیعیان با مضامین مذهبی آمیخته بود و ترجیع بند آن چنین بود:
باد بهاران آمده، گل در گلستان آمده / مژده دهید بر دوستان، ...
این پیکهای نوروزی در مقابل نوروزی خوانی از مردم پول یا کالا میگرفتند و سورسات نوروزی خود را جور میکردند.
تا چهل پنجاه سال پیش به راه انداختن «میر نوروزی» نیز یکی از آئینهای رایج بودهاست. داستان میر نوروزی این است که در پنج روز آخر سال اداره و فرمانروایی شهر را به فردی از پائینترین قشرهای اجتماعی میسپردند و او نیز چند تن از مردم عوام را به عنوان خدم و حشم و عامل خود انتخاب میکرد و فرمانهای شداد و غلاظ علیه ثروتمندان و قدرتمندان میداد.
آنها نیز در این پنج روز حکم او را کم و بیش مطاع میدانستند و تنها در موارد پولی به چانه زدن میپرداختند. پس از آن پنج روز نیز میر نوروزی مطابق سنت از مجازات معاف بود و هیچ کس از او بازخواست نمیکرد که چرا در آن مدت پنج روز چنین و چنان کردهاست.
حافظ در این بیت به عمر کوتاه آدمی، عمر کوتاه گل و عمر کوتاه سلطنت میر نوروزی اشاره دارد:
سخن در پرده میگویم چو گل از غنچه بیرون آی که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی
هفت سین
سبزه:سبزه نشانهٔ سرسبزی و آمدن بهار در ایران است.
سمنو:سمنو در ایران مانند دیگر کشورها در سفرهٔ هفت سین وجود دارد.سمنو نشانهٔ جریان زندگی است.
سکه:سکه نشانهٔ ثروت و دست و دل بازی ایرانیان است.
سیب:سیب نشانهٔ زندگی و حیات ایرانیان است.
سیر:سیر نشانهٔ پایداری زندگی است.
ساعت:ساعت نشانهٔ گذشت زندگی است.
سمبل:سمبل نیز نشانهٔ خوش بویی و زیبایی زندگی است.
دیگر اجزای سفره هفت سین
قرآن:نشانهٔ پیش قدم بودن دین و خدا و معصومین و دوست داشتن و دل بستن به آنان است.
ماهی:نشانهٔ حیات و زندگی است.
آینه:نشانهٔ سربلندی و غرور ایران زمین و فارسیان است.
شمع:نشانهٔ روشنایی خانه و انسانان روی کرهٔ زمین است.
گلاب:مانند سمبل نشانهٔ خوش بویی و خوش پوشی است.
آجیل مشکل گشا و شیرینی:نشانهٔ خوش طعمی و شیرینی زندگی است.
پانوشت ها:
1. ↑ متن انگلیسی گزارش مطبوعاتی مجمع عمومی سازمان ملل.
2. ↑ رادیو ، بازدید: فوریه ۲۰۱۰.
3. ↑ نوروز ایرانی، جهانی شد، بیبیسی فارسی
4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ بشیر، ۱۳۸۷
5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ فرهانیه، ۱۳۸۷
6. ↑ گلی، ۲۰۰۸
7. ↑ دهخدا، لغتنامه
8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ ۸٫۵ ۸٫۶ ۸٫۷ آدینه، ۱۳۸۷
9. ↑ گرامی، هفته نامهٔ آساره
10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ ۱۰٫۵ کیهانیزاده، نوروز پیدایش آن و...
11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ ۱۱٫۴ نامعلوم، پایگاه اینترنتی بلاغ
12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ رزمجو
13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ معین، جشن نوروز (۲)
14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ معین، جشن نوروز (۱)
15. ↑ ۲
16. ↑ ۱
17. ↑ ۳
18. ↑ ۴
19. ↑ قاسم، ۱۳۸۵
20. ↑ مرادف، ۱۳۸۶
21. ↑ تدبیر. ویژه نامه نوروز
22. ↑ کتاب نوروز در ژرفای تاریخ
23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ Canada parliament recognizes 'Nowruz Day' (انگلیسی). PRESSTV (در تاریخ ۳ آوریل ۲۰۰۹). بازدید در تاریخ فروردین ۱۳۸۸.
24. ↑ اولین روز بهار در کانادا رسماً «نوروز» Nowruz Day نامگذاری شد (فارسی). وبگاه خبری تحلیلی تابناک (در تاریخ ۱۴ فروردین ۱۳۸۸). بازدید در تاریخ فروردین ۱۳۸۸.
25. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی :: "عید نوروز" بینالمللی شد
26. ↑ ایرنا، ۲۶ اسفند ۱۳۸۶
27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ جهاننیوز، ۱۰ فروردین ۱۳۸۷
28. ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ نامعلوم، مرکز مطالعات روسیه آسیای مرکزی و قفقاز، «نوروز یا نوروز بایرام، جشن ملی-اجتماعی ترکمنستان»
29. ↑ عطار، ۱۳۸۴
30. ↑ Trend News: Azerbaijan Marks Novruz Bayram
31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ ظهوری، ۲۰۰۸
32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ نامعلوم، «سفرههای نوروزی»
33. ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ عطار، نگرشی به سنن نوروزی در چهار گوشه جهان
34. ↑ چاری محمد مرادف ۱۳۸۶
35. ↑ اکرماف، ۱۳۸۶
36. ↑ چاری محمد مرادف
37. ↑ پودفروش، ۱۳۸۷
38. ↑ قاسمآوا، ۱۳۸۶
39. ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ مشارکتکنندگان ویکیپدیای انگلیسی، مدخل Nowruz
40. ↑ نوری، ۱۳۸۶
41. ↑ سروش، ۱۳۸۷
42. ↑ نوروز و خنیاگران فراموش شده (فارسی).
43. ↑ چند نوشتار درباره موسیقی و نوروز (فارسی).
44. ↑ نوروز و سنتهای تاریخی آن در آثار معتبر (فارسی).
45. ↑ نیویورک تایمز: Ayatollahs Aside, Iranians Jump for Joy at Spring منتشره ۲۰ مارس ۲۰۰۶
46. ↑ Tehran blues: how Iranian youth rebelled against Iran's founding fathers. Kaveh Basmenji. 2005. ISBN 0-86356-582-4 pp.73
47. ↑ رادیو زمانه | خبر اول | ایران | آیتالله خزعلی: عید غدیر باید جایگزین نوروز شود
48. ↑ خزعلی: نوروز عید درختان است
49. ↑ [۱]
50. ↑ Rooz Online
51. ↑ کیمیای سعادت، ص۴۰۷
52. ↑ نوروز، احمدینژاد و مارلون براندو
53. ↑ ایرنا
نوروز 90:
ایران: ساعت ۰۲:۵۰:۴۵ , صبح دوشنبه ۱ فروردین ۱۳۹۰
عید نوروز و* هفت سین قرآنی *سیزده به در.نوروز و مسافرت.نوروز و هدیه.نوروز و میهمانی.زیارت آرامگاه شهیدان و درگذشتگان.نوروز و دید و بازدید.نوروز و پاکیزگی.نوروز و تلاوت قرآن.حدیث نوروز.
عید نوروز و* هفت سین قرآنی *
1 ) « سلام قولا من رب رحیم { خطاب به بهشتیان } : سلامی از جانب پروردگار مهربان .»(یس : 58)
2) « سلام علی نوح فی العالمین ؛ سلام بر نوح در میان جهانیان .» (صافات : 79 )
3) «سلام علی ابراهیم ؛ سلام بر ابراهیم .» (صافات : 108)
4) « سلام علی موسی و هارون ؛ سلام بر موسی و هارون . »(صافات : 119)
5) « سلام علی آل یاسین ؛ سلام بر پیروان الیاس .» (صافات : 129)
6) « سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین ؛ {خطاب به اهل تقوا } : سلام بر شما ، خوش آمدید ، در آن در آیید و جاودانه بمانید »(زمر : 73)
7) « سلام هی حتی مطلع الفجر ؛ { آن شب} تا دم صبح ، صلح و سلام است .» (قــــدر : 6)
تعریف عید
عید در لغت به معنای «عود» و «بازگشت » و در فرهنگ اسلامی به معنای بازگشت به معبود است .
امیر مومنان علی (ع ) می فرماید : «کل یوم لا یعصی الله فیه فهو عید : هر روز که در آن نافرمانی
خدا نشود آن روز عید است»
حدیث نوروز
* معلی بن خنیس روایت می کند که روز نوروزی به محضر امام صادق (ع) رسیدم ، امام از من پرسید ، آیا می دانی امروز چه روزی است ؟ گفتم ، فدایتان شوم ، روزی است که ایرانیان آن را بزرگ می دارند وبه یکدیگر هدیه می دهند . امام صادق (ع) فرمود ، سوگند به خدا این بزرگداشت ، علتی در زمانهای دور دارد که برای تو شرح می دهم تا بدانی .
ای معلی ! روز نوروز ، روزی است که خداوند از بندگانش پیمان گرفت که تنها او را بپرستند و شرک نورزند و به پیامبران و امامان و حجت هایشان ایمان بیاورند . این روز ، اولین روزی است که در آن خورشید دمید و بادهای بارور کننده بر درختان وزید و گلها و شکوفه های زمین آفریده شد . این روز ، روزی است که جبرئیل بر پیامبر نازل شد . نوروز ، روزی است که پیامبر اکرم (ص) علی (ع) را بردوش خود سوار کرد تا همچون ابراهیم (ع) بتهای عرب را درهم بکوبد و به زیر افکند . این روز ، روزی است که برای بار دوم برای علی (ع) بیعت گرفته شد و در این روز ، علی (ع) بر اهل نهروان پیروز شد . نوروز ، روزی است که قائم ما و صاحب امر ظهور می کند و در این روز ، بر دجال چیره می شود و او را در کنار کوفه به دار می زند . هیچ نوروزی نمی رسد ، مگر اینکه ما در آن منتظر فرج هستیم .
* در یک روز نوروزی ، هدیه ای برای حضرت امیر المومنین علی (ع) آورند . حضرت فرمود ، این چیست ؟ گفتند ، امروز نوروز است . حضرت فرمود ، « پس در این صورت ، هر روز ما را نوروز سازید .»
* امام سجاد (ع) ، در عید زینت کنید و به قدر توان دعا کنید . مبادا چنان کنید که چهره ظاهری شما زیبا و کردارتان ناپسند باشد .
* نوروز ، بهانه ای زیبا برای پاک کردن دل ها و شستن چشم هاست .
در روایت آمده است ، « اذا رایتم الربیع فاکثروا ذکر النشور ؛ هرگاه بهار را دیدید ، یاد رستاخیز در شما بیشتر شود .»
* چنانکه رسول گرامی اسلام (ص) فرموده است ، :
« آن کسی که با تغییر دنیا از وضعی به وضع دیگر آگاه نشود ، از غافلترین مردمان است .»
نوروز و شادی
الف : در شادی ها خدا را فراموش نکنیم و بدانیم همه نعمت ها از اوست . ب : بکوشیم دیگران را در شادی خود سهیم کنیم . ج : به شادی های زودگذر دل نبندیم . د : لذت و خوشی همیشه در انجام دادن نیست ؛ گاهی نیز در پرهیز کردن است .
پیامبر گرامی اسلام (ص) همواره با روی باز و تبسمی بدون خنده ، با دیگران روبرو می شد .
ایشان فرموده است : « انی لا مزح و لا اقول الا حقا ؛ من خود خوشی می کنم ، ولی هرگز جز حق چیزی نمی گویم .»
امام رضا (ع) می فرماید : مردی اعرابی نزد رسول خدا (ص) می آمد و برای حضرت هدیه می آورد و همان جا می گفت پول هدیه مرا مرحمت کن . پیامبر اکرم (ص) می خندید . حضرت هر وقت غمناک می شد ، می فرمود : ای کاش آن اعرابی می آمد .
نوروز و تلاوت قرآن
از مهمترین و زیباترین سنت های نوروز که از فرهنگ اسلامی تاثیر پذیرفته ، حضور ثابت و گسترده قرآن کریم در سفره عید است . خواندن قرآن در ساعت تحویل سال ، قرآن بوسی یکایک افراد گرد آمده بر سفره عید و تبرک کردن عیدی ها با قرآن ، از جمله کارهای زیبایی است که هموطنان در ایام عید انجام می دهند .
نوروز و پاکیزگی
امام هادی (ع) درباره پاکیزگی محل زندگی و آراستگی ظاهری فردی از قول امام صادق (ع) چنین روایت می کند . « خداوند ، زیبایی و آراستگی را دوست می دارد و دشمن ، تنگدستی و تظاهر به فقر است ؛ زیرا خداوند وقتی نعمتی بر بنده ای ارزانی می فرماید ، دوست می دارد که اثر آن نعمت را بر وی ببیند » از امام پرسیده شد ؛ چگونه می توان اثر نعمت را دید ؟ حضرت فرمود ،« جامه اش را پاکیزه ، بویش را خوش و خانه اش را گچ کاری می کند و حیاط خانه را می روید و حتی روشن کردن چراغ پیش از غروب خورشید فقر را می زداید و روزی را فراوان می کند » خداوند ، کسانی را که هم زمان با طهارت جسم به پالایش روح می پردازند ، دوست دارد و در کلام خود چنین می فرماید : ان الله یحب التوابین و یحب المتطهرین : خداوند توبه کاران و پاکیزگان را دوست می دارد » ( بقره 222 )
نوروز و دید و بازدید
زیارت آرامگاه شهیدان و درگذشتگان
امیرمومنان علی (ع) فرموده است : مردگان خود را زیارت کنید ؛ زیرا آنان از این کار شما شادمان می شوند . سزاوار است انسان بر سر قبر پدر و مادرش حضور یابد و پس از دعا برای آنان ، حاجت های خویش را از خداوند درخواست کند . درروایت دیگری آمده است : مردی به حضور پیامبر رسید و پرسید : ای رسول خدا ! من سوگند خورده ام که آستانه ی در بهشت و پیشانی حورالعین را ببوسم اکنون چه کنم ؟ پیامبر فرمود : پای مادر و پیشانی پدر را ببوس . او پرسید : اگر پدر و مادرم مرده باشند چه کنم ؟ پیامبر فرمود : قبر آنها را ببوس . امام صادق (ع ) فرمود : صله رحم ، خلق را نیکو و دست را باز و نفس را پاکیزه و روزی را افزون و مرگ را با تاخیر می اندازد . صله رحم و خوش رفتاری با همسایگان خانه ها را آباد می کند و عمرها را می افزاید . صله رحم و احسان به دیگران ، حساب را آسان کند و انسان را از گناهان باز دارد . پیامبر گرامی اسلام (ص) فرموده است : صدقه به موقع و نیکو کاری و نیکی با پدر و مادر و پیوستگی خویشاوند بدبختی را به خوشبختی مبدل کند و عمر را افزایش دهد و از مرگهای بد جلوگیری کند . دیدار پدر و مادر به ویژه آنها که سالخورده ترند ، از عادتهای نیکوی نوروز در فرهنگ اسلامی ماست . این خصلت نیکو ، هم حق شناسی نسبت به زحمات بی دریغ والدین است و هم سبب گرمی کانون خانواده ها خواهد شد . چنان که خداوند در آیه پانزدهم سوره لقمان می فرماید : هرگاه پدر و مادر تلاش کنند که تو چیزی را همتای من قرار دهی که می دانی باطل است ، از ایشان اطاعت نکن ، ولی با آنها در دنیا به گونه ای شایسته رفتارکن .
نوروز و میهمانی
در سخن دیگری از پیامبر می خوانیم : « هر خانه ای که میهمان وارد آن نشود ، فرشتگان وارد آن خانه نمی شوند .» حضرت علی (ع ) ، چهره مومن مهمان دوست را در قیامت ، به ماه شب چهارده تشیبه کرده است : مومنی که میهمان دوست است ، هنگامی که با برپا شدن قیامت از قبر خود بیرون می آید ، چهره اش مانند ماه شب چهارده می درخشد . اهل محشر می گویند : این شخص حتماً یکی از پیامبران پیشین است . فرشته ای به آنها می گوید : این شخص مومنی است که مهمان را دوست می داشت و به مهمان احترام می کرد و برای او راهی نیست جز اینکه وارد بهشت گردد .
نوروز و هدیه
امام صادق (ع) در جای دیگر سفرش می کند : به یکدیگر هدیه دهید تا محبتتان در قلب هم جای گیرد ، چرا که هدیه کدورتها و کینه ها را می زداید . ارزش اخروی و معنوی هدیه تا آنجاست که پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمود : ثواب مردی که به بازار می رود تا برای خانواده اش هدیه ای فراهم کند و به آنان بدهد ، همچون ثواب کسی است که به نیازمندی صدقه می دهد و نیکوست که تقسیم هدیه از دختران آغاز شود .
نوروز و مسافرت
امام صادق (ع) در این باره می فرماید : از سیر و سفر غفلت نورزید ؛ زیرا انسان مانند آب است . آب تا آنگاه که در حرکت است ، پاک و زلال می نماید ، ولی اگر از پویندگی باز ایستد ، دگرگون و تیره می شود .
سیزده به در
جالب اینکه در حدیث نبوی به جلوه های زیبای طبیعت ، اشاره شده است . رسول اکرم (ص) می فرماید : « سه چیز چشم را قوت می دهد : دیدن سبزه ، آب جاری و روی خوب .»
تفریح و سیاحت و استفاده از موهبت های الهی در بهار و در روز طبیعت ، کار پسندیده ای است و نباید آن را به یک روز ویژه محدود کرد .
متاسفانه در کشور ما ، براساس یک سنت غلط (سیزده به در ) ، گردش در طبیعت به روز سیزدهم فروردین آن هم برای دفع نحوست سیزده ، منحصر شده است . این در حالی است که همه روزها ، ماهها ، سالها از آن خداوند است و اگر حادثه ای در یک روز یا ماه یا سالی رخ دهد ، نتیجه عملکرد بد خود انسان است . خداوند در قرآن می فرماید : هرچه از خوبی ها به تو می رسد ، از جانب خداست و آنچه بدی به تو می رسد ، از خود توست (نساء : 79)
امام هادی (ع) در حدیثی دلنشین می فرماید : روزها چه گناهی دارند که شما آنها را شوم و نحس می شمارید ، هنگامی که کیفر اعمال شما در این روزها دامنتان را می گیرد .
منبع :
POWERED BY : WWW.MASIR.NET
لحظه، لحظه تحویل سال است، کنار سفره هفت سین می نشینی، قرآن را برمی داری و چند آیه ای تلاوت می کنی، دعای تحویل سال را می خوانی، «یا مقلب القلوب و الابصار» و به «یا محول الحال و الاحوال» که می رسی، بی اختیار دگرگون می شوی به اطرافت نگاه می کنی، خانه تکانی کرده ای ، پرده و دکوراسیون خانه را عوض کرده ای، خانه ات آن طور شده که می خواستی، وسایل و لوازم اضافه را دور ریخته ای تا سال جدید را به بهترین شکل آغاز کنی. اما از خانه تکانی دلت غافل شده ای. از زدودن زنگارهایی که بر دل و جانت نشسته غفلت کرده ای. تا دلت بخواهد از دوست و آشنا کینه و کدورت به دل داری. تا دلت بخواهد خودت را دیده ای و خانواده ات، لحظه ای هم به فکر دیگران نبوده ای. تازه وقتی به «حول حالنا الی احسن الحال» که می رسی با خودت می گویی آیا با این وضعیت آماده ام پا به سال نو بگذارم آیا همان طور که در طبیعت تغییر و تحول ایجاد می شود در من هم تحول و تغییری ایجاد شده است تا سال نو را با بهترین حال آغاز کنم. اما هنوز فرصت هست، نوروز که فصل شکوفایی و بهار طبیعت است بهترین فرصت برای ایجاد تحول، زدودن زنگار دل و رفع کدورت ها و به جا آوردن صله رحم است.
حجت الاسلام ملک محمدی عضو کمیسیون فرهنگی در این باره به خراسان گفت: در نوروز شاهد تحول و تغییرات گسترده در طبیعت هستیم و به تعبیری نوروز سر فصل زنده شدن طبیعت است.به همین دلیل از روزها قبل ما ایرانیان تدارک رسیدن این فصل که مقدمه آن نوروز است را می بینیم. خانه تکانی، خرید لباس عید، تغییر در وضعیت ظاهر از جمله ملزومات مادی و ظاهری عید نوروز است. وی افزود: اما نوروز تنها در تغییر و تحولات مادی خلاصه نمی شود و باید همزمان تحولاتی را در خود به وجود آوریم. تغییر رویه زندگی، ترک عادات و اخلاق بد، دوری از هوای نفس، زدودن کینه و کدورت از دل، مهرورزی، همدلی، رسیدگی به آشنایان و همسایگان، سرکشی به بزرگ ترها و به جا آوردن صله رحم، دستگیری از مستمندان و نیازمندان از جمله تحولاتی است که می توان به بهانه رسیدن نوروز تمرین کرد.
بنا به گفته ملک محمدی یکی از مواردی که از سوی ائمه و پیامبر (ص) بر آن تاکید شده صله رحم است که بنابر احادیث و روایات باعث طولانی شدن عمر و افزایش رزق و روزی می شود. اما این سنت حسنه به دلیل مشغله های زندگی و گرفتاری ها در سال های اخیر در جامعه کمرنگ شده است.وی افزود: اما نوروز فرصت خوبی برای احیای این سنت حسنه است و بهترین زمان برای سرکشی به بزرگ ترها، آشنایان و اقوام است. ملک محمدی خاطرنشان کرد: در حال حاضر محدوده دید و بازدید و صله رحم در حد افراد درجه یک فامیل مثل پدر و مادر و خواهر و برادر است که آن هم بسیار کم و هر چند ماه یک بار است. اما عید نوروز و تعطیلات آن فرصت خوبی برای به جا آوردن صله رحم ، دیدار از دوستان و آشنایان و عیادت از بیماران است.وی با اشاره به این که نوروز پیام گشاده دستی را با خود به ارمغان می آورد گفت: همان طور که باد بهاری بی دریغ بر باغ و صحرا می وزد و زمینه شکوفایی و طراوت را فراهم می آورد ما نیز باید با الهام از بهار، دست نیازمندان و مستمندان را بگیریم و در رفع نیازهای آن ها کوشا باشیم چرا که دستگیری از نیازمندان توصیه پیامبر اکرم (ص) و ائمه (ع) ماست.عضو کمیسیون اجتماعی گفت: اصولا با رسیدن نوروز دل ها نرم و لطیف می شود و موجی از مهربانی بر دل ها حکمفرما می شود. بنابراین می توان از این فرصت برای کمک به دیگران و دستگیری از نیازمندان بهره گرفت و دل را در آستانه سال نو با مهربانی آذین بندی کرد.حجت الاسلام ملک محمدی با اشاره به این که یکی دیگر از ویژگی های نوروز خانه تکانی دل هاست گفت: معمولا در این ایام و در گیرودار صله رحم و دید و بازدید کدورت ها و کینه ها از دل ها زدوده می شود و دوستی و آشتی بین افرادی که از هم کدورت داشته اند برقرار می شود.
زمانی عضو کمیسیون اجتماعی نیز در این باره با اشاره به این که خانه تکانی، خرید لباس عید و رسیدگی به ظاهر بعد ظاهری رسیدن عید و نوروز است به خراسان گفت: هر چه به ایام نوروز نزدیک می شویم جنب و جوش در بازار و خانه بیشتر می شود که به دلیل مشارکت تمام افراد خانواده در خانه تکانی، باعث افزایش روحیه مشارکت می شود علاوه بر این که نو شدن لباس و نظافت منزل در روحیه افراد تاثیر به سزایی دارد و امید به آینده و کاهش استرس و اضطراب را در پی دارد.وی افزود: شادابی و سرزندگی از ویژگی های نوروز و رسیدن بهار است که در افراد به وجود می آید.
نو با مهربانی آذین بندی کرد.حجت الاسلام ملک محمدی با اشاره به این که یکی دیگر از ویژگی های نوروز خانه تکانی دل هاست گفت: معمولا در این ایام و در گیرودار صله رحم و دید و بازدید کدورت ها و کینه ها از دل ها زدوده می شود و دوستی و آشتی بین افرادی که از هم کدورت داشته اند برقرار می شود.
زمانی عضو کمیسیون اجتماعی نیز در این باره با اشاره به این که خانه تکانی، خرید لباس عید و رسیدگی به ظاهر بعد ظاهری رسیدن عید و نوروز است به خراسان گفت: هر چه به ایام نوروز نزدیک می شویم جنب و جوش در بازار و خانه بیشتر می شود که به دلیل مشارکت تمام افراد خانواده در خانه تکانی، باعث افزایش روحیه مشارکت می شود علاوه بر این که نو شدن لباس و نظافت منزل در روحیه افراد تاثیر به سزایی دارد و امید به آینده و کاهش استرس و اضطراب را در پی دارد.وی افزود: شادابی و سرزندگی از ویژگی های نوروز و رسیدن بهار است که در افراد به وجود می آید.
نوروز بهترین بهانه برای کنار هم بودن اعضای خانواده
بنا به گفته زمانی اما عید نوروز آثار معنوی زیادی همچون صله رحم، رسیدگی به وضعیت افراد خانواده، دستگیری از نیازمندان و ... دارد اما یکی از مهم ترین اثرات این است که فرصت با هم بودن و ارتباطات را به اعضای خانواده می دهد.
وی افزود: در طول سال به دلیل گرفتاری های زندگی و مشغله های کاری و تحصیلی اعضای یک خانواده فرصت کمی را برای هم دارند و فرصتی برای گفت وگو و شنیدن حرف دل هم ندارند اما این ایام، بهترین فرصت برای دور هم جمع شدن اعضای خانواده، تفریح و تعاملات متقابل دارد و اعضای خانواده فرصت این را می یابند که در کنار هم بنشینند و این تاثیر ارزنده ای است که نباید نادیده گرفته شود.
وی افزود: در خانواده هایی که پدر و مادر هر دو شاغل هستند و فرزندان فرصت گفت وگو و بیان مشکلاتشان را نمی یابند و حتی هر یک به تنهایی غذا می خورند که این مسئله به تدریج باعث دور شدن اعضای خانواده از یکدیگر و خلاء عاطفی برای فرزندان می شود اما عید نوروز تا حدودی این خلاء را برطرف می کند و به همین علت از مدت ها قبل همه ایرانیان انتظار آن را می کشند.
نوروز روز نو، روز تازه و روز جدیدی است اول فروردین، روز نوسال جدید آغاز می گردد و کهنگی سال قبل که با سرما، خستگی وتکرار کارها و روزها همراه بوده، با نوروز به روز نو و سال جدید که طراوت طبیعت آن را ترو تازه ساخته تبدیل می گردد. این روز برای بسیاری از ملتها روز عید محسوب می شود. عید به معنی بازگشت است که از ریشه «عود» گرفته شده است. به گفته راغب اصفهانی عید به معنای بازگشت به وضعیت مطلوب گذشته است و به روزهای سرور و شادی نیز گفته می شود. عید یکی از بزرگترین و مهیج ترین مظاهر حیات اجتماعی یک ملت است. با ما باشید تا پیرامون عید بیشتر بدانید. اعیاد چهار نوع است اول، اعیاد دینی مانند عید فطر و عید قربان که مسلمانان جهان این روزها را عید می گیرند. دوم، اعیاد مذهبی مانند عید غدیر و عید نیمه شعبان که شیعیان جشن می گیرند. سوم، اعیاد ملی مانند روز آزادی و استقلال برخی از ملتها ازچنگ استعمار. چهارم، عید طبیعی و تکوینی مانند عید نوروز که در آغاز بهارو سال نو مطرح می شود. در اسلام روزهایی به عنوان عید اعلام گردیده است که مهمترین آنها عبارتند از: اول شوال(عید فطر)، دهم ذی الحجه(عید قربان)،هیجدهم ذی الحجه(عید غدیر)، بیست و هفت رجب(روز مبعث)و جمعه وتمام این روزها به نوعی بازگشت به خویشتن و احساس مسوولیت و به انگیزه تحول و انقلاب درونی است نه صرف شادی و شادمانی. بنابراین عید نه جامه رنگارنگ پوشیدن است که این عید کودکان است. نه شربت و شیرینی و غذاهای متنوع خوردن است که این عیدشکمبارگان است. نه به سیاحت و تفرج بی محتوی پرداختن است که این عید ولگردان است. نه بی بندوباری و هرزگی و عیاشی کردن است که این عید بوالهوسان است. نه قاه قاه خندیدن و همدیگر را به مسخره گرفتن است که این عید غافلان است و نه سبزه رویاندن وسفره هفت سین چیدن و آتش بازی کردن است که این عید خرافه پرستان است. هیچ کدام از اینها مفهوم عید از دیدگاه اسلام نیست که عیداسلامی برای موفقیت در راه انجام وظیفه و تطهیر نفس و تصفیه جان از ناپاکیها و تمرین صبر و استقامت و شکستن غرور و خودخواهی است. و اگر بخواهیم عید نوروز برای ما یک عید واقعی باشد باید به ارزشهای اسلامی این عید که در سایه تعالیم اسلامی رنگ دینی پیداکرده توجه نموده و از ضد ارزشهای عید که احیای ارزشهای جاهلی واز سنتهای دوران آتش پرستی است دوری نماییم در این جا مروری داریم به ارزشها و ضد ارزشهای عید نوروز. نظافت و خانه تکانی از ارزشهای عید نوروز نظافت و خانه تکانی است که مردم قبل ازرسیدن سال نو تحولی در زندگی خود ایجاد می کنند و با خرید لباس نو تغییر ظواهر زندگی نشاط خاصی را به زندگی خود می دهند. غسل عید از امام صادق(ع)روایت شده که فرمود: در نوروز غسل کن وتمیزترین لباسهای خود را بپوش و به بهترین عطر خود را خوشبو کن و این روز را روزه بگیر. و به استناد این دستور بسیاری از فقها همچون: مرحوم نائینی،صاحب جواهر، آیت الله حکیم و امام خمینی(ره)غسل روز عید نوروز رابه عنوان یک تکلیف مستحبی و یک دستور اخلاقی و بهداشتی موردتوصیه قرار داده اند. نماز عید شیخ طوسی(ره)فرموده است: نماز ظهر و عصر روز نوروز را که خواندی چهار رکعت نماز با دو سلام(دو رکعت دو رکعت) می خوانی رکعت اول پس از حمد ده بار سوره «قدر» رکعت دوم پس از حمد ده بارسوره «کافرون » رکعت سوم پس از حمد ده بار سوره «توحید» رکعت چهارم پس از حمد ده بار سوره «ناس » و «فلق » (معوذتین). و در پایان نماز سجده شکر بجاآور و در آن دعاکن تاخداوند گناهان 50 ساله ات را ببخشد. نظافت و لباس تمیز نظافت و رعایت بهداشت و نیز پوشیدن لباس تمیز و استفاده ازعطر و بوی خوش در صورت امکان از وظایف اخلاقی و اجتماعی نوروزاست. از امام صادق(ع)نقل شده است که فرمود: «و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک » تمیزترین لباست را بپوش و با بهترین عطرت خود را خوشبوی ساز. دید و باز دید یکی از ارزشهای عید نوروز دیدوبازدید از بستگان، دوستان،همسایگان و بزرگان شهر و روستااست و دیدار جمعی از مصیبت دیدگان در سال گذشته. در این دیدوبازدیدها از غمها و مشکلات یکدیگر آشنا می شوند. چه بسیار کدورتهایی که در این ایام با نگاهی دوباره فرو می ریزد وبه عشق و محبت مبدل می گردد و به قول حافظ: درخت دوستی بنشان که کام دل به بارآرد نهال دشمنی برکن که رنج بی شمار آرد در این رابطه امام خمینی(ره)در یک سفارشی می فرمودند: در ایام نوروز به مریضخانه ها بروید و احوال اینها را بپرسید. هدیه و عیدی هدیه و عیدی دادن از رسوم معمول عیدهاست و در میان مردم معمول بوده است. در روایتی آمده است که شخصی هدیه ای برای امام علی(ع)آورد و عرض کرد: این هدیه به مناسبت نوروز است. حضرت فرمود: «نیروزناکل یوم » ; هر روز برای ما نوروز و روز نوی است. ای خواجه چه جویی زشب قدر نشانی هرشب شب قدر است اگر قدر بدانی آقای رحیمیان در کتاب سایه آفتاب می نویسد: در روز عید نوروزبه خدمت امام خمینی(ره)رسیدیم. حضرت امام با نشاطتر از روزهای گذشته و متبسم و با قبای نو وارد شدند و به افراد حاضر چندبار«مبارک باشد.» گفتند. سپس خودشان سراغ سکه های یک ریالی راگرفتند و در کف دست قرار دادند. افراد حاضر نیز بعد از دست بوسی هر کدام چند عدد برداشتند. مشابه این برنامه در نوروزسالهای دیگر نیز تکرار می شد. منتهی در این باب می بایست از افراط و تفریط و اجحاف و تکلف خودداری شود و شرایط اقتصادی افراد و جامعه اسلامی باید موردتوجه قرار گیرد. توجه به قرآن حضور قرآن به صورت ثابت و گسترده در آداب اجتماعی نوروز به گونه ای که قرآن این کتاب آسمانی مسلمانان، امروز جزو یکی ازارکان سفره عید است و نیز قرائت قرآن و بوسیدن آن در ساعات تحویل سال از جمله آداب سال تحویل است. دعا برای روز اول سال، دعا و درخواست خیر وبرکت، موفقیت و سعادت و بالاخره تقاضای تعالی و رشد فضایل انسانی از جمله آداب این روز مقرر گردیده است. علامه مجلسی(ره)خواندن این دعا را در نوروز مناسب دانسته است: «اللهم هذه سنه جدیده و انت ملک قدیم اسالک خیرها وخیرمافیها و اعوذبک من شرها و شرمافیها و استلفیک موونتها وشغلها یا ذالجلال و الاکرام.» بارالها! این سال جدید است و تو خدایی ازلی و قدیم هستی. خیراین سال و خیر آنچه را در این سال پیش می آید، از تو خواستارم واز شر این سال و شرآنچه در این سال پیش خواهد آمد، به تو پناه می برم... محدث قمی رضوان الله علیه برای هنگام تحویل و لحظه حلول سال جدید این دعا را از برخی بزرگان نقل کرده است: «یا محول الحول والاحوال حول حالنا الی احسن الحال.» روزه گرفتن روزه گرفتن در عید نوروز یکی دیگر از دستورهای اسلامی مطلوب ومستحب در این روز است. امام صادق(ع)با عبارت «تکون ذلک الیوم صائما» آن را بیان داشته است. امام خمینی(ره)و سید محمد کاظم یزدی و بسیاری از فقهایی که برکتابهای آنان حاشیه نوشته اند،روزه گرفتن مستحبی نوروز را مورد سفارش و تایید قرار داده اند. زیارت اهل قبور رفتن به زیارت اهل قبور در آغازین روزهای سال نو و نیزبرگزاری مراسم تحویل سال در کنار قبور شهداء از دیگر آداب دینی نوروز است. تشرف و حضور در اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه و برگزاری مراسم تحویل سال نو در آن مکانها نیز از جمله آداب نوروز می باشد. و بسیاری از ارزشهای مثبت دیگر. البته در حواشی این عید باستانی خرافاتی وجود دارد که بایدزدوده شود. همچون مراسم چهارشنبه سوری و آتش افروزی، ترقه بازی،هفت سین، شب نشینی ها و تشکیل جلسات آلوده ای که بسیاری از مردم به بهانه شبهای عید در عیش و نوش و بی خبری به سر می برند. جلساتی که در آن پر است از زمینه های گناه: اختلاط محرم ونامحرم. آن هم با شرایط مبتذل، پخش موسیقی های مبتذل، مسابقه خودنمایی و تفاخر درلباس و زینت، ریخت و پاش و اسرافکاری وبسیاری از ضد ارزشهایی که در این ایام مطرح می شود. در خاتمه لازم است به نکاتی چند توجه شود: 1- هر تشکیلاتی در پایان سال حساب کار خود را می کند و به بررسی کم وکاستیها و ضعفها و قوتها می پردازد. لازم است ماهم به حساب خود برسیم و یک بازنگری همه جانبه به گذشته خویش داشته باشیم. شخصی در روز عید نوروز می گفت: این روز را به شما تبریک و تسلیت می گویم. تبریک به جهت فرصتی جدید که خدا به شما داده وتسلیت برای از دست دادن فرصتهایی که داشته ای. 2- باید از گذران عمر و زمان و طبیعت درس گرفت. طبیعت بیدارشد و فعالیتش را دوباره آغاز کرد آیا ماهم بیدارشدیم، آیادرماهم تحول ایجاد شد؟ خانه ها از گردوغبار و آلودگیها پاکسازی شد، آیا قلبهای ما نیز از زنگارهای گناه و رذایل اخلاقی پاکسازی شد...؟ 3- باید توجه نمود که در سال جدید چه طرحی برای خودسازی خویش داریم؟ |
اوغوز (نوروز) بایرامینیز قوتلو اولسون
عید نوروز مسعود و مبارک باد
بایرام یئلی چارداخلاری یئخاندا
bayram yelı çardağlari yexanda
نوروز گولی،قار چیچکی چئخاندا
noruz guli qar çimçəki çixanda
اغ بولودلار کوینکلرین سئخاندا
ağ buludlar koynəhlərin sexanda
بیزده ن ده بیر یاد ائلیه ن ساغ اولسون
bizdən də bir yad eliyan sağ olsun
دردلریمیز قوی دیکلسون داغ اولسون
dərdilərimiz qoy dikkəlsin dağ olsun
OĞUZ (nevruz) bayraminiz mutli olsun
اوغوز (نوروز) بایرامینیز موتلی اولسون
عید نوروز فرخنده باد
بایرام سنین گؤروشوندور
ایل دؤنومو ماهانا دیر
باهار سنین گولوشوندور
سؤز صحبتین ترانه دیر
ترجمه
هدف از عید دیدار توست
نوروز بهانه است
بهار لبخند توست
حرف و سخن ات ترانه است
یاناقلارین قیزیل گولدور
باخیشلارین سئوگی سئلی
سئودان منی ائدیب دلی
سویله مه بو ادا نه دیر
ترجمه
گونه هایت گل محمدی
نگاهت سیل عشق
عشقت دیوانه ام کرد
نگو این چه ادائیست
صبر اولسا کونول، قیش دا گئده ر، شاختا دا، قاردا
بایرام دا گلر، آردیجا بولبولده، باهاردا
بیر آزجا گولوم سن بو غم فرقته دؤزسن
هیجراندا چاتار باشا، گلر نازلی نیگاردا
ترجمه:
ای دل اگر صبر کنی زمستان و سرما و برف هم می رود
عید هم می آید،به دنبالش بلبل و بهار هم
اگر کمی غم فراق را تحمل کنی
هجران هم تمام شده و نگار نازنین می آید
بوی عیدی بوی توپ
بوی کاغذ رنگی
بوی تند ماهی دودی وسط سفره نو
بوی یاس جا نماز ترمه مادربزرگ
با اینها زمستون رو سر میکنم
با اینها خستگیم در می کنم
OĞUZ (novruz) bayraminiz oğurli olsun
اوغوز (نوروز) بایرامینیز اوغورلی اولسون
نوروزتان پیروز
بایرامیدى ، گئجه قوشى اوخوردى
آداخلى قیز ، بیگ جوْرابین توْخوردى
هرکس شالین بیر باجادان سوْخوردى
آى نه گؤزل قایدادى شال ساللاماق !
بیگ شالینا بایراملیغین باغلاماق !
*****
شال ایسته دیم منده ائوده آغلادیم
بیر شال آلیب ، تئز بئلیمه باغلادیم
غلام گیله قاشدیم ، شالى ساللادیم
فاطمه خالا منه جوراب باغلادى
خان ننه مى یادا سالیب ، آغلادى
*****
حیدربابا ، میرزَممدین باخچاسى
باخچالارین تورشا-شیرین آلچاسى
گلینلرین دوْزمه لرى ، طاخچاسى
هى دوْزوْلر گؤزلریمین رفینده
خیمه وورار خاطره لر صفینده
بایرام اوْلوب ، قیزیل پالچیق اَزَللر
ناققیش ووروب ، اوتاقلارى بَزَللر
طاخچالارا دوْزمه لرى دوْزللر
قیز-گلینین فندقچاسى ، حناسى
هَوَسله نر آناسى ، قایناناسى
*****
باکى چى نین سؤزى ، سوْوى ، کاغیذى
اینکلرین بولاماسى ، آغوزى
چرشنبه نین گیردکانى ، مویزى
قیزلار دییه ر : ” آتیل ماتیل چرشنبه
آینا تکین بختیم آچیل چرشنبه “
یومورتانى گؤیچک ، گوللى بوْیاردیق
چاققیشدیریب ، سینانلارین سوْیاردیق
اوْیناماقدان بیرجه مگر دوْیاردیق ؟
على منه یاشیل آشیق وئرردى
ایرضا منه نوروزگوْلى درردى
با اعمال و ذکر عید سعید نوروز در آئین علوی بیشتر آشنا شویم
اعمال عید سعید نوروز
اعمال عید نوروز پس چنان است که حضرت صادق علیه السلام به مُعَلَّى بن خنیس تعلیم فرموده که چون روز نوروز شود غسل کن و پاکیزه ترین جامه هاى خود را بپوش و به بهترین بوهاى خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار پس چون از نماز پیشین و پسین و نافله هاى آن فارغ شوى چهار رکعت نماز بگذار یعنى هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اوّل بعد از حمد ده مرتبه سوره اِنّا اَنْزَلْناهُ بخوان و در رکعت دوّم بعد از حمد ده مرتبه سوره قُلْ یا اَیُّها الْکافِروُنَ و در رکعت سیّم بعد از حمد ده مرتبه سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ و در رکعت چهارم بعد از حمد ده مرتبه قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ و قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان :
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ الاْوْصِیآءِ الْمَرْضِیِّینَ
خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد آن اوصیاء پسندیده
وَعَلى جَمِیعِ اَنْبِیآئِکَ وَرُسُلِکَ بِاَفْضَلِ صَلَواتِکَ وَبارِکْ
و بر همه پیمبران و رسولانت به بهترین درودها و برکت ده
عَلَیْهِمْ بِاَفْضَلِ بَرَکاتِکَ وَصَلِّ عَلى اَرْواحِهِمْ وَاَجْسادِهِمْ اَللّهُمَّ
بر ایشان به بهترین برکتهایت و درود فرست بر ارواح و اجسادشان خدایا
بارِکْ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَبارِکْ لَنا فى یَوْمِنا هذَا الَّذى فَضَّلْتَهُ
برکت ده بر محمد و آل محمد و برکت ده به ما در این روز که آن را برترى داده
وَکَرَّمْتَهُ وَشَرَّفْتَهُ وَعَظَّمْتَ خَطَرَهُ اَللّهُمَّ بارِکْ لى فیما اَنْعَمْتَ بِهِ
و گرامیش کرده و شرافتش دادى و مقامش را بزرگ کردى خدایا برکت ده به من در آنچه به من تفضل کرده اى
عَلَىَّ حَتّى لا اَشْکُرَ اَحَداً غَیْرَکَ وَوَسِّعْ عَلَىَّ فى رِزْقِى یا ذَا الْجَلالِ
بدانسان که هیچکس را جز تو سپاس نگذارم و روزیم را وسیع گردان اى صاحب جلالت
وَالاِْکْرامِ اَللّهُمَّ ما غابَ عَنّى فَلا یَغیبَنَّ عَنّى عَوْنُکَ وَحِفْظُکَ وَما
و بزرگوارى خدایا هر چه از من پنهان شده مبادا کمک و نگهدارى تو از من پنهان شود و هر چه
فَقَدْتُ مِنْ شَىْءٍ فَلا تُفْقِدْنِى عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتّى لا اَتَکَلَّفَ ما لا
را گم کرده ام مبادا یارى خویش را بر آن از من گم کنى تا خود را به زحمت نیندازم درباره
اَحْتاجُ اِلَیْهِ یا ذَا الْجَلالِ وَالاِْکْرامِ
آنچه را بدان نیازمند نیستم اى صاحب جلالت و بزرگوارى
چون چنین کنى گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود و بسیار بگو یا ذَا الْجَلالِ والاِْکْرامِ .
نوروز در افغانستان ؛ رواج تاریخی یا سنت اسلامی؟!
....
قدمت تاریخی نوروز به بیش از 6 هزار سال قبل می رسد، که در بلخ پایتخت کهن
و باستانی و پایتخت نوروزی فارسی زبانان برگزار می شده است .....
خبرگزاری صدای افغان
یکی از سنتهای مردم افغانستان، بر افراشتن ژنده (جهنده یا علم پوشیده
از پارچه های سبزرنگ) در شهر های مخلتف این کشور است که به علم سخی (حضرت
علی علیه السلام) معروف است
عید نوروز در افغانستان از دیر زمان
مرسوم بوده است، مردم کشور اعم از هزاره، تاجیک، ازبک، ترکمن، پشتون و
هندو، عید نوروز را مثل دیگر اعیاد مذهبی گرامی می دارند و این عید را با
شکوه برگزار می نمایند.
نوروز در بلخ، کابل، هرات و سایر شهرهای افغانستان با شکوه خاصی برگزار میشود.
مردم
افغانستان نوروز را عید تاریخی سرزمین خود میدانند و معتقدند که برای
اولین بار پادشاهان بلخ عید نوروز را در این شهر برگزار کردند.
قدمت
تاریخی نوروز به بیش از 6 هزار سال قبل می رسد، که در بلخ پایتخت کهن و
باستانی و پایتخت نوروزی فارسی زبانان برگزار می شده است.
آنچه نوروز
امسال را با شکوهتر از سالهای گذشته نموده، به رسمیت شناختن نوروز از سوی
مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان یک روز جهانی است.
نمایندگی
افغانستان در سازمان ملل متحد در ابتکار عمل مشترک با کشورهای فارسی زبان
ایران و تاجیکستان و همکاری کشورهای آذربایجان، ترکیه، ترکمنستان، قزاقستان
و قرقیزستان به عنوان کشورهایی که نوروز را در سطح ملی گرامی میدارند، و
همچنین کشورهای هند، آلبانی و مقدونیه قطعنامه ای را برای تصویب نوروز به
عنوان روز بین المللی به مجمع عمومی سازمان ملل ارایه نموده بودند.
بر
خلاف سایر کشورهایی که نوروز را تجلیل می کنند، مردم افغانستان به وجهه
اسلامی نوروز نسبت به وجهه تاریخی و باستانی آن، بیشتر اهمیت می دهند.
یکی
از سنتهای مردم افغانستان، بر افراشتن ژنده (جهنده یا علم پوشیده از پارچه
های سبزرنگ) در شهر های مخلتف این کشور است که به علم سخی (حضرت علی علیه
السلام) معروف است.
مردم افغانستان نوروز را آغاز بهار طبیعت و شروع
تجدید حیات و طراوت در جهان، زاد روز امام علی(ع) و تعیین ایشان به خلافت و
برخی ها، سالروز ازدواج ایشان با حضرت فاطمه زهرا (س) می دانند.
باشکوه ترین مراسم رسمی نوروز در مزارشریف مرکز ولایت بلخ در شمال افغانستان برگزار می شود.
مراسم
رسمی آغاز سال نو، درحضور مقامات بلند پایه سیاسی، نظامی، فرهنگی ، علماء و
میهمانان خارجی (وزرای خارجه ایران و تاجیکستان در دو سال گذشته) به خصوص
از کشورهای آسیای میانه و پاکستان، باتلاوت آیات قرآن مجید، پیام رئیس
جمهور کشور و مارش نظامی آغازمی گردد .سپس بیست ویک گلوله توپ شلیک شده و
مراسم شروع می شود.
علم امام علی"ع" " ژنده بالا " با مراسم خاص و با
شکوهی در کنار آرامگاه سخی (منسوب به حضرت علی (ع)) برافراشته شده و بدین
صورت جشن نوروز رسما آغاز میشود .
مطابق عقاید مردم، در صورتی که علم به آسانی و بدون کدام لغزش و توقف برافراشته شود، آن سال سالی خوب و پرمیمنتی خواهد بود.
این
جشن در بلخ تا چهل شبانه روز ادامه مییابد و در این مدت معتقدان به
کرامت مزار به همراه حاجتمندان و بیماران برای شفا در پای این علم چله
نشینی می نمایند، برخی نیز مدعی شده اند که بسیاری از بیماران صعب العلاج و
یا لاعلاج بهبود یافته اند و این را از معجزات و برکات حرم دانسته اند.
شب پیش از نوروز، مراسم دعا خوانی بر پا می شود. مردم در این مراسم برای صلح و امنیت، خیر و برکت، سلامتی و سعادت شان دعا می کنند.
مراسم
رسمی جشن نوروز در کابل، ساعت 10 صبح روز اول بهار، پس از تلاوت قرآن،
پیام رئیس جمهور کشور و ختم دعا با برافراشتن علم در زیارت سخی (حضرت علی
(ع)) در میان شور و هلهله و فریادهای «یاعلی» مردم آغاز می شود.
در شهر
کابل پایتخت کشور علاوه بر زیارت سخی، مردم به زیارتگاه حضرت ابوالفضل،
شهدای صالحین، عاشقان وعارفان و خواجه صفا، می روند و میله (جشن) های
نوروزی در باغ بابر شاه، کاریز میر و تپه زیبای استالف این شهر برگزار می
شود.
جشن نوروز در بادام باغ (باغ نمونه زراعتی) این شهر با حضور
مقامات عالی رتبه دولتی ، بخش دیگر از مراسم نوروزی است که با رژه
ورزشکاران، دهقانان و نمایشهای محلی همراه است.
روز اول بهار به جشن دهقان معروف است، از این روی کشاورزان با برگزاری مراسم ویژه ای از آمدن نوروز تجلیل می کنند.
روز
نوروز، مردم لباسهای نو یا دست کم پاکیزه میپوشند و به تفریح یا "میله"
به پارک ها و تفریح گاههای معروف شهر از جمله باغ بالا، باغ زنانه و بند
قرغه میروند.
از دیگر مراسم نوروز در کابل، جمع شدن زنان و برنامه
های خاص آنها در پارکی موسوم به باغ زنانه است که فقط زنان اجازه دخول به
آن را دارند.
از آئین و رسم نوروزی در شهرهای مختلف افغانستان خصوصا در
کابل میتوان به شستشوی فرشهای خانه و زدودن گرد و غبار پیش از آمدن
نوروز و انجام مسابقات مختلف از قبیل بزکشی، و کشتی گیری اشاره نمود.
کابلی ها خانه های خود را با شیوه های ویژه ای می آرایند و برای برگزاری جشن نوروز آماده می کنند.
روز
اول نوروز به دیدار بزرگان خانواده اختصاص دارد، علاوه بر آن در این روز
مردم کابل با اجرای مراسم دعاخوانی، یک اصله نهال نیز غرس می نمایند.
مهمانی،
دید و بازدید دوستان و اقوام و عرض تبریک فرا رسیدن عید نوروز و آرزوی سال
خوب برای دوستان و فرستادن پیام تبریک و پوشیدن لباس نو و دادن عیدی برای
بچه های خرد سال و رفتن به طبیعت از دیگر مراسم نوروز در افغانستان است.
مراسم
نوروز در بلخ بنام «میله گل سرخ» (جشن گل سرخ) نامیده می شود. نام گل سرخ
از آن روست که در آغاز بهار، دشتهای پیرامون بلخ که به دشت شادیان شناخته
میشود و در کنار هجده نهر بلخرود و پیرامون دریاچه باستانی بلخ که امروزه
خشک شده است، آکنده از گلهای سرخ لاله میشود. گلهایی که تمامی دیوارهای
نوبهار را با آن میپوشاندهاند و آذین میکردهاند. منظور از گل سرخ در
افغانستان، گلی است که در ایران امروزی بنام گل شقایق مشهور است که خود
نوعی از گل لاله میباشد.
در جشنگاه نوروزی در بلخ همه مردم شهر و
همچنین مسافران و میهمانان بسیاری از شهرها و کشورهای دور و نزدیک و از
ایران و هندوستان و پاکستان، در ده «خواجه خیران» قدیم یا مزارشریف امروزی و
در کنار آرامگاه حضرت علی (ع) گردهم می آیند.
انبوه مردمان و مسافران
به اندازهایست که همه خانهها و مسافرخانهها و چادرها و گوشه و کنار
باغها و پردیسها و چمنزارها و زیر چادر آسمان انباشته از انبوه مردمان
میشود.
در میان این شور و غوغا، «علم» به اهتزاز در میآید و تا چهل
شبانه روز بر فراز بلخ و در زیر آسمان سرزمینهای فارسی زبان و به گفته
یعقوبی مورخ مشهور، «در وسط خراسان» در اهتزار میماند.
انجام مسابقات
مختلف از قبیل بزکشی، شتر جنگی، شتر سواری، قوچ جنگی ، کشتی، کبک جنگی و
ورزشهای باستانی از دیگر آیین هایی نوروزی است که در بلخ پایتخت نوروزی
جهان برگزار می شود.
مردم هرات، افزون بر روز اول سال (نوروز)،
چهارشنبه اول سال و سیزده نوروز را هم به تفریح در دامن طبیعت می پردازند.
خانه تکانی، پختن کلوچه، تهیه لباس نو و سبزه از سنتهای مردم هرات در نوروز
است.
آماده کردن هفت سین، در هرات رایج است. هراتی ها معتقدند که غذای
شب سال نو، باید حتماً سبزی داشته باشد و میوه، به خصوص انار، از ملزومات
سفره شب سال نو است.
همچنین در ایام نوروز جوانان به همراه خانواده طی
مراسم خاصی برای نامزدهای خود لباسهای نو، عطر، شیرینی، جلَبی (زولبیا) و
ماهی می برند و معتقدند خوردن شیرینی و ماهی در ابتدای سال زندگی را شیرین و
تازه میکند.
از جمله سنتهای جشنهای نوروزی و آغاز سال نو در
افغانستان، راه اندازی میله سمنک (سمنو) درشب اول نوروز همراه با سرور و
شادمانی و همچنین تهیه و توزیع آب هفت میوه (هفت نوع آجیل که در افغانستان
به نام میوه خشک معروف است) می باشد.
برای تهیه هفت میوه، هفت نوع میوه
خشک (آجیل) را در آب می گذارند که در نهایت شربتی خوش طعم و خوشمزه از آن
درست می شود. تهیه سمنو از دیگر سنتهای نوروزی افغانها است.
سمنک معمولاً توسط زنان و دختران دم بخت تهیه می شود و هر کس نذر و نیازی دارد، در پختن سمنو مشارکت می کند.
زنان
و دختران، شب پیش از نوروز، به طور دسته جمعی به پختن سمنک می پردازند و
در اطراف دیگ شادمانی می کنند و ترانه ای می خوانند که مطلع آن این شعر
است: «سمنک در جوش ما کفچه زنیم، دیگران در خواب، ما دفچه زنیم» .
رفت و
آمدها، موج جمعیت در سرک ها به همراه پرده ها و لوحه های تبلیغاتی بانک
ها، شرکت ها و مراکز آموزشی خصوصی که جشن نوروز را تبریک گفته اند، بر چشم
انداز و شور و هیجان جشن نوروز در کابل می افزاید.
یکی از مکان های پر
جنب و جوش در این ایام، مراکز مخابراتی و کافی نت ها است که مراجعه کنندگان
با بستگان خود در خارج از کشور تماس گرفته و نوروز و سال نو را تبریک می
گویند.
در افغانستان نوروز همزمان با آغاز کار و تلاش است. روز دوم سال
به جشن معارف موسوم است و فعالیت مدارس و سال تحصیلی جدید در کشور شروع می
شود و دانش آموزان و دانشجویان پس از تعطیلات زمستانی، درس های شان را
آغاز می کنند.
جشن نوروز در افغانستان در حالی با شکوه و پرشور برگزار
می شود که در زمان حاکمیت رژیم طالبان برگزاری جشن نوروز ممنوع شده بود و
آنان این جشن را خلاف اصول اسلامی می دانستند.
بان کی مون دبیر کل
سازمان ملل، از کشورهای جهان خواسته تا در نخستین نوروز بین المللی، بر
اساس تاریخ و سنن این عید باستانی، برای زندگی هماهنگ با طبیعت و تحکیم صلح
و نیکی در جهان تلاش کنند.
این در حالی است که از چند سال بدینسو
مراسم مشترک نوروز از سوی سفارت ها و مراکز فرهنگی کشورهای افغانستان،
ایران و تاجیکستان در کشورهای مختلف جهان برگزار می شود. /
|
![]() |
تقارن آغاز خلافت امیر المومنین امام علی علیه السلام با اول فروردین
● نویسنده: سید خلیل - شاکری (شاکرسردرود)
هو الحق
● ارسال کننده: سیدخلیل شاکری(شاکر)
پردازش مختصری در مورد تاریخ دقیق آغاز خلافت امیر المومنین علی علیه السلام
تقارن 18 ذیحجه سال 35 هجری با آغاز خلافت امام علی علیه السلام
هنگامی عثمان برای ادای نماز عصر در مسجد حاضر شد شاید گمان نمی کرد دیگر فرصتی هر چند برای التیام مردم خمشگین از حاکمیت فاسد و فساد انگیز خود ، ندارد
بعد از کشته شدن عثمان در روز 18 ذیحجه سال 35 هجری ، قاطبه مردم بر در خانه مولا علی علیه السلام گسیل یافتند و او را به خلافت انتخاب نمودند(تاریخ الامم و الملوک محمد بن جریر طبری ج2 ص 450)
روایت محمد بن جریر طبری باسناد خود از محمد بن حنفیه
پس از قتل عثمان با پدرم ایستاده بودیم تا مردم متفرق شدند طولی نکشید که مردم با شور و شوق خاصی بیت حضرت علی علیه السلام را همچون زادگاه آن بزرگوار احاطه نمودند .
مردم بر این باور بودند که با کشته شدن عثمان مردم نباید در بلاتکلیفی بمانند و انتخاب نمودن کسی که گذشته سراسر روشن داشته و از همه مهمتر قرابت خاصی که با رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم داشت ، بهترین گزینه تصدی امورات مسلمین خواهد بود .
امام علی علیه السلام در مواجهه خویش با مردمی که آمده بودند به هر نحو ممکن ایشان را وادار به پذیرش خلافت نمایند ، از عدم علاقه قلبی خویش برای زمامداری و خلافت به صراحت اعلام نمودندو فرمودند : من وزیر پیامبر خدا صل الله علیه و آله و سلم باشم بهتر است تا امیر شما باشم .
در مقابل اباء آن بزرگوار اصرار و التماس مردم برای پذیرش خلافت از جانب مولا علی علیه السلام فروکش نکرد .
امام علی علیه السلام در توصیف آن لحضات سرنوشت ساز در خطبه شقشقیه فرموده اند : فَمَا رَاعَنِی إِلَّا وَ النَّاسُ [إِلَیَّ کَعُرْفِ الضَّبُعِ إِلَیَّ یَنْثَالُونَ عَلَیَّ مِنْ کُلِّ جَانِبٍ حَتَّى لَقَدْ وُطِئَ الْحَسَنَانِ وَ شُقَّ عِطْفَایَ مُجْتَمِعِینَ حَوْلِی کَرَبِیضَةِ الْغَنَم
ترجمه مرحوم دشتی«ره»؛ روز بیعت، فراوانى مردم چون یالهاى پر پشت گفتار (کفتار، حیوانى که فراوانى پشم گردن او ضرب المثل بوده و اگر مىخواستند فراوانى چیزى را بگویند با نام موهاى یال کفتار مطرح مىکردند) بود، از هر طرف مرا احاطه کردند، تا آن که نزدیک بود حسن و حسین علیه السّلام لگد مال گردند، (برخى از شارحان« الحسنان» را دو انگشت شصت پا گرفتهاند مثل ابن ابى الحدید، و به نقل از قطب راوندى. امام در سال 35 هجرى بخلافت رسید و در سال 40 هجرى شهید شد) و رداى من از دو طرف پاره شد. مردم چون گلّههاى انبوه گوسفند مرا در میان گرفتند .
امام علی علیه السلام بعد از قبول خلافت مسلمین مسجد را بعنوان پایگاه بیعت برای خویش قرار داد فرمودند :بیعت در منزل شایسته نیست بروید در مسجد زیرا بیعت با من نباید در خفا و پنهانی باشد . در این بین افرادی از قبیل سالم بن ابی الجعد با تجربه ای که ساعاتی قبل در مسجد رخ داده بود نگران تکرار وقایع مشابهی بودند و به همین سبب از امام می خواستند که از رفتن به مسجد خودداری نموده و بیعت در منزل انجام گیرد ولی امام علی علیه السلام در پاسخ آنها فرمودند : جز آنکه به مسجد برویم راهی نیست .مهاجر و انصار راه مسجد گرفتند و با اعلان پذیرش خلافت از جانب امیرالمومنین علیه السلام مردم گروه گروه به مسجد روی می آوردند و با ایشان بیعن نمودند .(اقتباس از تاریخ طبری ج 3 ص457 ؛ در ضمن آنچه که از نهج البلاغه در بالا ذکر شد در تاریخ طبری وارد نگردیده است)
تقارن آغاز خلافت امیر المومنین امام علی علیه السلام با اول فروردین
روز خلافت ظاهری حضرت علی علیه السلام بنابر قول مورخین که جمعه 18 ذیحجه باشد مصادف ایام تشریق شده و این روز با عید نوروز ایرانیان که اول فروردین می باشد تقارن یافت و همین نکته تاریخی موجب شد که غالب مورخین اسلامی عموما و فرقه شیعه خصوصا باین روز تاریخی اهمیت می دهند چنانچه بحیری از علی بن یحیی منجم درباره نوروز و علامه مجلسی در دایره المعارف بحار الانوار در روایت معلی بن خنیس و مورخین دیگر باین روز تاریخی یعنی تطابق روز 18 ذیحجه با اول فروردین و جلوس آن حضرت به حکومت ظاهری یا روز غدیر خم اشاره کرده اند و با حساب خمسه مسترقه و تطبیق روزهای قمری به شمسی روز خلافت حضرت را در سال 35 هجرت با اول فروردین روز نوروز ایرانی موجب سعادت و خوشبختی دانسته بطالع نیکو گرفته اند .
و حضرت امام جعفر صادق علیه السلام آثار و علائم و حوادث و وقایع گذشته این روز تاریخی را در روایاتی بیان نموده اند .
یا حق