راهیان ولایت معرفت سرا(علوی)
تشریحی ...عرفان فی الله علویراهیان ولایت معرفت سرا(علوی)
تشریحی ...عرفان فی الله علویعرفان اسلامی (28) طلب نشانه ی امید
عرفان اسلامی (28) طلب نشانه ی امید
عرفان اسلامی (28) طلب نشانه ی امید
نویسنده: استاد حسین انصاریان
شرح کتاب مصباح الشریعة ومفتاح الحقیقة
وَدَلیلُ الرَجاءَ الطَّلَبُ
همان طور که در
جمله ى قبل ، امام جعفر بن محمّد الصادق (علیه السلام)فرمودند : دلیل بر
اینکه انسان داراى خوف است گریز اوست از هرچه که مولا از آن تنفّر دارد ،
در این جمله براى مسئله امید دلیل آورده و مى فرماید : هرکسى ، نمى تواند
ادّعا کند دارنده ى امید است ، امید سرمایه ى کمى نیست ، امید واقعیّت
بزرگى است ، امید یکى از مهمترین علل رشد و حرکت انسان است . دلیل بودن
امید در دل امیدوار حالت طلب اوست . طلب کرَن آنچه مولا به آن علاقه دارد .
مولا همه ى نیکان عالم را که در قرآن ستوده دوست دارد ، و علائمى براى
پاکان بیان مى دارد ، تا پاکان به وسیله ى آن نشانه ها در هر دوره اى براى
هر طلب حقیقتى....
عرفان اسلامی (28) طلب نشانه ی امید
عرفان اسلامی (28) طلب نشانه ی امید
نویسنده: استاد حسین انصاریان
شرح کتاب مصباح الشریعة ومفتاح الحقیقة
( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ ) .
« اى اهل ایمان خویشتن دارى از گناه را به خاطر خدا پیشه کنید و با راستان همراه و همنشین گردید » .
مولا طلب آمرزش و مغفرت را دوست دارد ، پس باید یکى از خواسته هاى مهم انسان طلب بخشش و عفو باشد ، تحقّق بخشیدن به این خواسته ، فقط در سایه بازگشت و توبه میسّر است .
مولا تمام عبادات و روشهاى صحیح بندگى را دوست دارد ، پس باید براى به دست آوردن بندگى اقدام کرد و کاسه از شراب طهور و حیات بخش عبودیّت را سر کشید .
مولا به تمام برنامه هاى خیر که در قرآن و روایات معرّفى شده اند ، عشق مىورزد ; پس باید به طلب کلیّه ى برنامه هاى خیر برخاست و براى انجام خیرات خود را به آب و آتش زد .
انسانى که به این امور بى تفاوت است ، یا این برنامه ها جزء خواسته هاى او نیست ، نمى تواند ادّعاى امید کند . امید مخصوص کسانى است که در مزرعه ى دنیا به پاشیدن بذر نیکى و عبادت اقدام کرده اند و به هر کار خیرى آراسته شده اند و به امید برداشت محصول در این دنیا و آن جهان ، زندگى مى کنند . این امید پس از آن همه طلب و خواسته ، امید صحیحى است و بلکه اصل امید است . طلب و خواسته واقعى زاییده این امید است . قرآن مى فرماید :
( فَمَن کَانَ یَرْجُوا لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صَالِحاً ) .
« کسى که امید به لقاء پروردگار دارد باید براى برنامه هاى شایسته و اعمال صالحه اقدام کند » .
بیا تا دست از این عالم بداریم *** بیا تا پاى دل از گل برآریم
بیا تا بردبارى پیشه سازیم *** بیا تا تخم نیکویى بکاریم
بیا تا همچو مردان ره حق *** سراندازى کنیم و سر نخاریم
به ذکر معرّفى چهره هاى پاکى که لازم است انسان در تمام طول عمر با آنان همراه باشد ، مى پردازیم زیرا همراهى با آنان پر منفت ترین تأثیر را در همه ى حیات آدمى دارد . پس از آن به معرّفى پاره اى از برنامه هایى که باید انسان در طلب آنها باشد تا آن برنامه ها را به دست آورد ، خواهیم پرداخت .
« نیکى روى گرداندن به جانب مشرق و مغرب نیست ، نیک کسى است که ایمان به خدا و روز جزاء و ملائکه و قرآن و انبیا دارد ، و از مال خود در راه عشق به خدا به خویشاوندان مستحق ، و یتیمان ، و افتادگان ، و از راه ماندگان و محتاجان سؤال کننده ، و خلاص کردن گرفتاران پرداخت مى کند ، نماز را بپا داشته و زکاة مى دهد ، به هنگام پیمان بستن به پیمانشان وفا مى کنند و به وقت ندارى و رنجورى و شدت و زمان جنگ صبر پیشه مى کنند، اینان در مسئله ایمان و انسانیّت راست گفتند و اینان خویشتن دارانند ».
در این آیه دقت کنید ، خداى بزرگ براى معرّفى و شناساندن نیکان روزگار پانزده خصیصه و ویژه گى بیان مى دارد ، چنانچه این موارد عالى در وجود کسى پیدا شد ، یا آراسته به این واقعیّات شد ، انسان باید در طلب دوستى با او جدیّت کند و خود را با چنین منبع لطفى پیوند زده و از درخت پر ثمر وجود او همان سود را ببرد که خود او برده است ، آرى ! امیدوار ، به چه چیزى امید دارد ، اگر امید به مواد مادى عالم است ; و طلب تنها در آن مسیر است ، که این امید را همه ى حیوانات و کلیّه جانوران دارند . انسان باید غیر از امیدهاى مادّى به بهترین امیدهاى معنوى هم وصل گردد و از پس آن بهترین خواسته را پیدا کرده و سپس به آن خواسته ها جامه ى عمل بپوشاند . این میسّر نیست مگر با چنگ زدن به دامن اولیا و اتّصال به ذیل عنایت پاکان و نیکان .
« آن که راستى و صدق آورد ، و به تصدیق و قبول و پذیرش آن برخاست گروه پرهیزکارانند ، براى آنان است نزد خدا هرچه بخواهند ، این جزاى نیکوکاران است ، مسلّم خداوند بدترین عملى که به اشتباه از ایشان سرزده محو مى کند و به آنان بهتر از آنچه کردند مزد مى دهد » .
منظور از راستى در این آیه ى شریفه تمام واقعیّات الهى وایمان به آن و اجراى آن است و به حقیقت اینان صاحبان ارزشند و معاشرت با آنان و دنبال کردن راهشان علّت سعادت دو جهان براى انسان است ، کسى که امید به سعادت دارد باید به طلب اینان و راهشان برخیزد .
« فقط مردم مؤمن کسانى هستند که ایمان به خدا و رسول آورده ، و هیچ شکى در این زمینه به خود راه ندادند و با مال جان در راه خدا جهاد کردند ، اینان راستگویان و راست کرداران هستند » .
« براى مردان و زنان تسلیم به حق ، و ایمان آورده ، و دائم در بندگى و راستگو و شکیبا و دل ترس و صدقه دهنده و روزه دار و نگهدارنده شهوت از حرام و زیاد یاد خدا کنند آمرزش و اجر بزرگ مهیّا شده » .
البتّه باید توجّه داشت که تمام این حقایق در وجود یک آشناى با خدا ، اعم از مرد و زن ، جمع است ، این طور نیست که مرد و زنى یکى از این صفات را داشته باشند و آنگاه براى آنان آمرزش و اجر بزرگ باشد . اصولاً مؤمن همه ى این خصوصیّات را داراست ، زیرا این واقعیّات از توابع ایمان واقعى است و هرکجا ایمان باشد این حقایق هم هست . پس چه نیکوست که انسان در طلب آنان که آراسته به این برنامه ها هستند برآید و البتّه امید واقعى سازنده ى این طلب و خواسته ، در وجود انسان است .
« مردانى که آنان را بازرگانى و خرید و فروش از یاد الهى در همه مراحل حیات بازنمى دارد ، نماز را به پا دارند و زکات مى پردازند ، از روزى که دیده ها و دلها در آن بگردند بیم دارند » .
این بیم و ترس همان است که در فصل هاى گذشته به تفصیل توضیح داده شد ، بیمى که علّت خوددارى انسان از هر گناهى است .
« به حق که مؤمنان پیروز شدند ، آنان که در نمازشان داراى حالت انکسار و ذلّتند ، و از هر سخن و عمل لغوى روى گردانند ، و ادا کننده زکات و نگاه دارنده شهوت از حرامند . شهوت آنان در همان راهى است که خدا رضایت دارد و آن مربوط به ازدواج یا کنیزشان مى باشد ، که در این زمینه ملامتى متوجّه آنان نیست ، ولى کسانى که از این مسیر دورند متجاوزند . و نیز مؤمنان کسانى هستند که اداى امانت و وفاى به عهد را رعایت مى کنند ، و نیز نمازشان حفاظت دارند ، اینان وارثند ، فردوس برین را به ارث برده ، در آن جاودانى هستند » .
« همه در زیان اند مگر آنان که به خدا گرویدند ، و به اجراى کارهاى شایسته برخاستند ویک دیگر را سفارش به حق وتوصیه به پایدارى در راه خدا کردند » .
« ولى خوبیها و رستگارى و پیروزى از پیامبر و کسانى است که ایمان آورده و با مال و جان در راه خدا کوشش مى کنند » .
« توبه کنندگان ، دارندگان برنامه هاى بندگى ، روزه داران ، رکوع کنندگان ، سجده داران ، امر کنندگان به خوبى ، نهى کنندگان از بدى و نگهدارندگان مرزهاى الهى مردمى هستند که آنان را به عنایات حق مژده بده » .
« آنان که پس از دیدن ستم در راه خدا از همه چیز گذشته و مهاجرت کردند در دنیا جاى خوب به آنان داده مى شود ، و مزد دنیاى بعد آنان بزرگتر است اگر بدانند » .
« مردان با ایمان و زنان با ایمان برخى دوست برخ دیگرند ، امر به معروف و نهى از منکر مى کنند ، و به پا دارنده نماز و پرداخت کننده زکاتند ، و از خدا و پیامبرش پیروى دارند به زودى خداوند رحمتش را نصیب آنان کرده ، خداوند به حق غالب غیر مغلوب و حکیم است » .
« آنان که باایمان وعمل شایسته وارد برخدا شوند برایشان درجات بلندى است » .
« و بندگان خاص خداى رحمان آنان هستند که به روى زمین ره به تواضع و فروتنى روند ، و هرگاه مردم نادان به آنان خطاب و عتابى کنند با سلامت نفس و خوش زبانى جواب دهند و آنان هستند که شب را به سجده و قیام و نماز براى خدا روز کنند . و آنان هستند که دائم به دعا و تضرّع گویند پروردگارا عذاب جهنّم را از ما بگردان که عذاب آن مهلک دائمى است و آنجا بسیار بد قرارگاه و بدمنزلگاهى است . و آنان هستند که هنگام انفاق به مسکینان اسراف نکرده و بخل هم نورزند بلکه در احسان میانه رو و معتدل باشند . و آنان هستند که با خداى یکتا کسى را شریک نمى خواهند و نفس محترمى را که خدا حرام کرده به قتل نمى رسانند ، و هرگز عمل زنا نمى کنند که هرکه مرتکب این عمل شود کیفرش را خواهد یافت و عذابش در قیامت مضاعف گردد ، و با ذلّت و خوارى به دوزخ مخلّد گردد ، مگر آن کسانى که از گناه توبه کنند و ایمان آورده و عمل صالح به جاى آرند ، پس خدا گناهان او را بدل به ثواب کند خداوند در حق بندگانش بسیار آمرزنده و مهربان است . و هرکس توبه کند و نیکوکار بشود البته توبه اش به درگاه خدا قبول افتد ، و بندگان خدا آنان هستند که بنا حقّ شهادت ندهند و هرگاه به عمل لغوى از مردم بگذرند بزرگوارانه از آن درگذرند و آنان هستند که هرگاه متذکّر آیات خداى خود شوند کر و کور در آن ننگرند بلکه با دل آگاه و چشم بینا به مشاهده آن برخیزند تا بر مقام معرفت و ایمانشان بیفزاید . و آنان هستند که هنگام دعا با خداى خود گویند پروردگارا ما را سرخیل پاکان و پیشواى اهل تقوا قرار ده » .
چنین بندگانى که اوصافشان ذکر شد ، پاداش پایداریشان را در راه بندگى خدا ، غرفه هاى جنّت و حفره هاى بهشتى یابند که در آنجا با تحیّت و سلام در شادمانى ، یکدیگر را ملاقات کنند و در آن بهشت که جایگاه بسیار نیکو و مقامى بلند است ; تا ابد جاوید و متنعّم خواهند بود . یک بار دیگر در تمام آیاتى که در این فصل گذشت به خصوص آیات سوره ى « فرقان » دقّت کنید و ببینید چه نوع مردمى قابل دوستى و معاشرت هستند و انسان خواسته و طلب خود را باید در چه مسیرى قرار دهد . در حقیقت باید گفت آنان که داراى سرمایه امیدند ، امید به حیات پاک ، امید به آخرت آباد ، امید براى بدست آوردن مایه هاى انسانى ، امید به بقاى حق ، امید به خشنودى الهى ، امید به سعادت دنیا و آخرت ، بهترین حالت طلب را دارند و یک رشته طلب آنان متوجّه یافتن عاشقان خداست ، تا با یارى آنان و از برکت معاشرت با آن وفاداران به مقام قرب خدا و مقام رضایت و خشنودى او برسند :(وَدَلیلُ الرَّجاءِ الطَلَبُ ).
منبع: http://erfan.ir
شرح کتاب مصباح الشریعة ومفتاح الحقیقة
وَدَلیلُ الرَجاءَ الطَّلَبُ
همان طور که در جمله ى قبل ، امام جعفر بن محمّد الصادق (علیه السلام)فرمودند : دلیل بر اینکه انسان داراى خوف است گریز اوست از هرچه که مولا از آن تنفّر دارد ، در این جمله براى مسئله امید دلیل آورده و مى فرماید : هرکسى ، نمى تواند ادّعا کند دارنده ى امید است ، امید سرمایه ى کمى نیست ، امید واقعیّت بزرگى است ، امید یکى از مهمترین علل رشد و حرکت انسان است . دلیل بودن امید در دل امیدوار حالت طلب اوست . طلب کرَن آنچه مولا به آن علاقه دارد . مولا همه ى نیکان عالم را که در قرآن ستوده دوست دارد ، و علائمى براى پاکان بیان مى دارد ، تا پاکان به وسیله ى آن نشانه ها در هر دوره اى براى هر طلب حقیقتى ، قابل شناخت باشد . پس باید به دنبال پاکان و نیکان برخاست و ارتباط با آنان را در رأس طلب ها و خواسته ها قرار داد و این خواسته را به سرعت و با شدّت جامه ى عمل پوشاند . مگر نه این است که قرآن مجید به عنوان امر ، از انسان مى خواهد تنها با صادقان عالم نشست و برخاست کند :( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ ) .
« اى اهل ایمان خویشتن دارى از گناه را به خاطر خدا پیشه کنید و با راستان همراه و همنشین گردید » .
مولا طلب آمرزش و مغفرت را دوست دارد ، پس باید یکى از خواسته هاى مهم انسان طلب بخشش و عفو باشد ، تحقّق بخشیدن به این خواسته ، فقط در سایه بازگشت و توبه میسّر است .
مولا تمام عبادات و روشهاى صحیح بندگى را دوست دارد ، پس باید براى به دست آوردن بندگى اقدام کرد و کاسه از شراب طهور و حیات بخش عبودیّت را سر کشید .
مولا به تمام برنامه هاى خیر که در قرآن و روایات معرّفى شده اند ، عشق مىورزد ; پس باید به طلب کلیّه ى برنامه هاى خیر برخاست و براى انجام خیرات خود را به آب و آتش زد .
انسانى که به این امور بى تفاوت است ، یا این برنامه ها جزء خواسته هاى او نیست ، نمى تواند ادّعاى امید کند . امید مخصوص کسانى است که در مزرعه ى دنیا به پاشیدن بذر نیکى و عبادت اقدام کرده اند و به هر کار خیرى آراسته شده اند و به امید برداشت محصول در این دنیا و آن جهان ، زندگى مى کنند . این امید پس از آن همه طلب و خواسته ، امید صحیحى است و بلکه اصل امید است . طلب و خواسته واقعى زاییده این امید است . قرآن مى فرماید :
( فَمَن کَانَ یَرْجُوا لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صَالِحاً ) .
« کسى که امید به لقاء پروردگار دارد باید براى برنامه هاى شایسته و اعمال صالحه اقدام کند » .
بیا تا دست از این عالم بداریم *** بیا تا پاى دل از گل برآریم
بیا تا بردبارى پیشه سازیم *** بیا تا تخم نیکویى بکاریم
بیا تا همچو مردان ره حق *** سراندازى کنیم و سر نخاریم
به ذکر معرّفى چهره هاى پاکى که لازم است انسان در تمام طول عمر با آنان همراه باشد ، مى پردازیم زیرا همراهى با آنان پر منفت ترین تأثیر را در همه ى حیات آدمى دارد . پس از آن به معرّفى پاره اى از برنامه هایى که باید انسان در طلب آنها باشد تا آن برنامه ها را به دست آورد ، خواهیم پرداخت .
آیه اول : چهره هاى پاک در قرآن
( لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَومِ الآخِرِ وَالْمَلاَئِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ الْسَّبِیلِ وَالسَّائِلِینَ وَفِی الرِّقابِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِینَ الْبَأْسِ أُولئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوْا وَأُولئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ )« نیکى روى گرداندن به جانب مشرق و مغرب نیست ، نیک کسى است که ایمان به خدا و روز جزاء و ملائکه و قرآن و انبیا دارد ، و از مال خود در راه عشق به خدا به خویشاوندان مستحق ، و یتیمان ، و افتادگان ، و از راه ماندگان و محتاجان سؤال کننده ، و خلاص کردن گرفتاران پرداخت مى کند ، نماز را بپا داشته و زکاة مى دهد ، به هنگام پیمان بستن به پیمانشان وفا مى کنند و به وقت ندارى و رنجورى و شدت و زمان جنگ صبر پیشه مى کنند، اینان در مسئله ایمان و انسانیّت راست گفتند و اینان خویشتن دارانند ».
در این آیه دقت کنید ، خداى بزرگ براى معرّفى و شناساندن نیکان روزگار پانزده خصیصه و ویژه گى بیان مى دارد ، چنانچه این موارد عالى در وجود کسى پیدا شد ، یا آراسته به این واقعیّات شد ، انسان باید در طلب دوستى با او جدیّت کند و خود را با چنین منبع لطفى پیوند زده و از درخت پر ثمر وجود او همان سود را ببرد که خود او برده است ، آرى ! امیدوار ، به چه چیزى امید دارد ، اگر امید به مواد مادى عالم است ; و طلب تنها در آن مسیر است ، که این امید را همه ى حیوانات و کلیّه جانوران دارند . انسان باید غیر از امیدهاى مادّى به بهترین امیدهاى معنوى هم وصل گردد و از پس آن بهترین خواسته را پیدا کرده و سپس به آن خواسته ها جامه ى عمل بپوشاند . این میسّر نیست مگر با چنگ زدن به دامن اولیا و اتّصال به ذیل عنایت پاکان و نیکان .
آیه دوّم : پرهیزکاران
( وَالَّذِی جَاءَ بِالصِّدْقِ وَصَدَّقَ بِهِ أُولئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ * لَهُم مَا یَشَاؤُنَ عِندَ رَبِّهِمْ ذلِکَ جَزَاءُ الْمُـحْسِنِینَ * لِیُکَفِّرَ اللَّهُ عَنْهُمْ أَسْوَأَ الَّذِی عَمِلُوا وَیَجْزِیَهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ الَّذِی کَانُوا یَعْمَلُونَ ) .« آن که راستى و صدق آورد ، و به تصدیق و قبول و پذیرش آن برخاست گروه پرهیزکارانند ، براى آنان است نزد خدا هرچه بخواهند ، این جزاى نیکوکاران است ، مسلّم خداوند بدترین عملى که به اشتباه از ایشان سرزده محو مى کند و به آنان بهتر از آنچه کردند مزد مى دهد » .
منظور از راستى در این آیه ى شریفه تمام واقعیّات الهى وایمان به آن و اجراى آن است و به حقیقت اینان صاحبان ارزشند و معاشرت با آنان و دنبال کردن راهشان علّت سعادت دو جهان براى انسان است ، کسى که امید به سعادت دارد باید به طلب اینان و راهشان برخیزد .
آیه سوم : مؤمنان
( إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أُولئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ ) .« فقط مردم مؤمن کسانى هستند که ایمان به خدا و رسول آورده ، و هیچ شکى در این زمینه به خود راه ندادند و با مال جان در راه خدا جهاد کردند ، اینان راستگویان و راست کرداران هستند » .
آیه چهارم : ذاکران و صابران
( إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِینَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِینَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِینَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِینَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِینَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیراً وَالذَّاکِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْراً عَظِیماً ) .« براى مردان و زنان تسلیم به حق ، و ایمان آورده ، و دائم در بندگى و راستگو و شکیبا و دل ترس و صدقه دهنده و روزه دار و نگهدارنده شهوت از حرام و زیاد یاد خدا کنند آمرزش و اجر بزرگ مهیّا شده » .
البتّه باید توجّه داشت که تمام این حقایق در وجود یک آشناى با خدا ، اعم از مرد و زن ، جمع است ، این طور نیست که مرد و زنى یکى از این صفات را داشته باشند و آنگاه براى آنان آمرزش و اجر بزرگ باشد . اصولاً مؤمن همه ى این خصوصیّات را داراست ، زیرا این واقعیّات از توابع ایمان واقعى است و هرکجا ایمان باشد این حقایق هم هست . پس چه نیکوست که انسان در طلب آنان که آراسته به این برنامه ها هستند برآید و البتّه امید واقعى سازنده ى این طلب و خواسته ، در وجود انسان است .
آیه پنجم : مردان روزگار
( رِجَالٌ لاَّ تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلاَ بَیْعٌ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلاَةِ وَإِیتَاءِ الزَّکَاةِ یَخَافُونَ یَوْماً تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالأَبْصَارُ ) .« مردانى که آنان را بازرگانى و خرید و فروش از یاد الهى در همه مراحل حیات بازنمى دارد ، نماز را به پا دارند و زکات مى پردازند ، از روزى که دیده ها و دلها در آن بگردند بیم دارند » .
این بیم و ترس همان است که در فصل هاى گذشته به تفصیل توضیح داده شد ، بیمى که علّت خوددارى انسان از هر گناهى است .
آیه ششم : اوصاف مؤمنان
( قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاَتِهِمْ خَاشِعُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ لِلزَّکَاةِ فَاعِلُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ * إِلاَّ عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ * فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْعَادُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ لاَِمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ یُحَافِظُونَ * أُولئِکَ هُمُ الْوَارِثُونَ * الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ) .« به حق که مؤمنان پیروز شدند ، آنان که در نمازشان داراى حالت انکسار و ذلّتند ، و از هر سخن و عمل لغوى روى گردانند ، و ادا کننده زکات و نگاه دارنده شهوت از حرامند . شهوت آنان در همان راهى است که خدا رضایت دارد و آن مربوط به ازدواج یا کنیزشان مى باشد ، که در این زمینه ملامتى متوجّه آنان نیست ، ولى کسانى که از این مسیر دورند متجاوزند . و نیز مؤمنان کسانى هستند که اداى امانت و وفاى به عهد را رعایت مى کنند ، و نیز نمازشان حفاظت دارند ، اینان وارثند ، فردوس برین را به ارث برده ، در آن جاودانى هستند » .
آیه هفتم : برندگان صبر
( إِنَّ الإِنسَانَ لَفِی خُسْر * إِلاَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ) .« همه در زیان اند مگر آنان که به خدا گرویدند ، و به اجراى کارهاى شایسته برخاستند ویک دیگر را سفارش به حق وتوصیه به پایدارى در راه خدا کردند » .
آیه هشتم : مجاهدان
( لکِنِ الْرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ وَأُولئِکَ لَهُمُ الْخَیْرَاتُ وَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ) .« ولى خوبیها و رستگارى و پیروزى از پیامبر و کسانى است که ایمان آورده و با مال و جان در راه خدا کوشش مى کنند » .
آیه نهم : رستگاران
( التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ ) .« توبه کنندگان ، دارندگان برنامه هاى بندگى ، روزه داران ، رکوع کنندگان ، سجده داران ، امر کنندگان به خوبى ، نهى کنندگان از بدى و نگهدارندگان مرزهاى الهى مردمى هستند که آنان را به عنایات حق مژده بده » .
آیه دهم : مهاجران
( وَالَّذِینَ هَاجَرُوا فِی اللَّهِ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُم فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَلاََجْرُ الآخِرَةِ أَکْبَرُ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ ) .« آنان که پس از دیدن ستم در راه خدا از همه چیز گذشته و مهاجرت کردند در دنیا جاى خوب به آنان داده مى شود ، و مزد دنیاى بعد آنان بزرگتر است اگر بدانند » .
آیه یازدهم : ناصحان
( وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضَهُمْ أَولِیاءُ بَعْض یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَیُطِیعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمْ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ) .« مردان با ایمان و زنان با ایمان برخى دوست برخ دیگرند ، امر به معروف و نهى از منکر مى کنند ، و به پا دارنده نماز و پرداخت کننده زکاتند ، و از خدا و پیامبرش پیروى دارند به زودى خداوند رحمتش را نصیب آنان کرده ، خداوند به حق غالب غیر مغلوب و حکیم است » .
آیه دوازدهم : پروا پیشه گان
( وَمَن یَأْتِهِ مُؤْمِناً قَدْ عَمِلَ الصَّالِحَاتِ فَأُولئِکَ لَهُمُ الدَّرَجَاتُ الْعُلَى ) .« آنان که باایمان وعمل شایسته وارد برخدا شوند برایشان درجات بلندى است » .
آیه سیزدهم : عُبّاد حق
( وَعِبَادُ الرَّحْمنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الأَرضِ هَوْناً وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلاَماً * وَالَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَقِیَاماً * وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا کَانَ غَرَاماً * إِنَّهَا سَاءَتْ مُسْتَقَرّاً وَمُقَاماً * وَالَّذِینَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَلَمْ یَقْتُرُوا وَکَانَ بَیْنَ ذلِکَ قَوَاماً * وَالَّذِینَ لاَ یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ وَلاَ یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَلاَ یَزْنُونَ وَمَن یَفْعَلْ ذلِکَ یَلْقَ أَثَاماً * یُضَاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَیَخْلُدْ فِیهِ مُهَاناً * إِلاَّ مَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلاً صَالِحاً فَأُولئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَات وَکَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً * وَمَن تَابَ وَعَمِلَ صَالِحاً فَإِنَّهُ یَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتَاباً * وَالَّذِینَ لاَ یَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِرَاماً * وَالَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ یَخِرُّوا عَلَیْهَا صُمّـاً وَعُمْیَاناً * وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُن وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَاماً ) .« و بندگان خاص خداى رحمان آنان هستند که به روى زمین ره به تواضع و فروتنى روند ، و هرگاه مردم نادان به آنان خطاب و عتابى کنند با سلامت نفس و خوش زبانى جواب دهند و آنان هستند که شب را به سجده و قیام و نماز براى خدا روز کنند . و آنان هستند که دائم به دعا و تضرّع گویند پروردگارا عذاب جهنّم را از ما بگردان که عذاب آن مهلک دائمى است و آنجا بسیار بد قرارگاه و بدمنزلگاهى است . و آنان هستند که هنگام انفاق به مسکینان اسراف نکرده و بخل هم نورزند بلکه در احسان میانه رو و معتدل باشند . و آنان هستند که با خداى یکتا کسى را شریک نمى خواهند و نفس محترمى را که خدا حرام کرده به قتل نمى رسانند ، و هرگز عمل زنا نمى کنند که هرکه مرتکب این عمل شود کیفرش را خواهد یافت و عذابش در قیامت مضاعف گردد ، و با ذلّت و خوارى به دوزخ مخلّد گردد ، مگر آن کسانى که از گناه توبه کنند و ایمان آورده و عمل صالح به جاى آرند ، پس خدا گناهان او را بدل به ثواب کند خداوند در حق بندگانش بسیار آمرزنده و مهربان است . و هرکس توبه کند و نیکوکار بشود البته توبه اش به درگاه خدا قبول افتد ، و بندگان خدا آنان هستند که بنا حقّ شهادت ندهند و هرگاه به عمل لغوى از مردم بگذرند بزرگوارانه از آن درگذرند و آنان هستند که هرگاه متذکّر آیات خداى خود شوند کر و کور در آن ننگرند بلکه با دل آگاه و چشم بینا به مشاهده آن برخیزند تا بر مقام معرفت و ایمانشان بیفزاید . و آنان هستند که هنگام دعا با خداى خود گویند پروردگارا ما را سرخیل پاکان و پیشواى اهل تقوا قرار ده » .
چنین بندگانى که اوصافشان ذکر شد ، پاداش پایداریشان را در راه بندگى خدا ، غرفه هاى جنّت و حفره هاى بهشتى یابند که در آنجا با تحیّت و سلام در شادمانى ، یکدیگر را ملاقات کنند و در آن بهشت که جایگاه بسیار نیکو و مقامى بلند است ; تا ابد جاوید و متنعّم خواهند بود . یک بار دیگر در تمام آیاتى که در این فصل گذشت به خصوص آیات سوره ى « فرقان » دقّت کنید و ببینید چه نوع مردمى قابل دوستى و معاشرت هستند و انسان خواسته و طلب خود را باید در چه مسیرى قرار دهد . در حقیقت باید گفت آنان که داراى سرمایه امیدند ، امید به حیات پاک ، امید به آخرت آباد ، امید براى بدست آوردن مایه هاى انسانى ، امید به بقاى حق ، امید به خشنودى الهى ، امید به سعادت دنیا و آخرت ، بهترین حالت طلب را دارند و یک رشته طلب آنان متوجّه یافتن عاشقان خداست ، تا با یارى آنان و از برکت معاشرت با آن وفاداران به مقام قرب خدا و مقام رضایت و خشنودى او برسند :(وَدَلیلُ الرَّجاءِ الطَلَبُ ).
منبع: http://erfan.ir
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد