مقدمه ای بر دروس "هیئت"

هدف از علوم هیئت در رسیدن به خود شناسی و خدا شناسی

هو المعرفت

مقدمه ای بر دروس "هیئت"

گاهی درگیری های روزمره چنان انسان را به وادی نسیان میکشد که گویی انسان کاری جز مشغله های مادی روزمره خود نداشته و ندارد و براستی"یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ (7)

7. مردم تنها نسبت به ظاهر زندگى دنیا توجّه و شناخت دارند و از آخرت بکلّى غافل هستند.

أَ وَ لَمْ یَتَفَکَّرُوا فِی أَنْفُسِهِمْ ما خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّى وَ إِنَّ کَثِیراً مِنَ النَّاسِ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ لَکافِرُونَ (8)

8. آیا اینها با خود نمى‏اندیشند که خداوند آسمانها و زمین و آنچه را که بین آنهاست جز براساس مصلحت و لزوم و جز براى مدّتى معیّن [که سر خواهد آمد] نیافریده است؟..............................

هدف از علوم هیئت در رسیدن به خود شناسی و خدا شناسی هو المعرفت مقدمه ای بر دروس هیئت گاهی درگیری های روزمره چنان انسان را به وادی نسیان میکشد که گویی انسان کاری جز مشغله های مادی روزمره خود نداشته و ندارد و براستی"یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ (7) 7. مردم تنها نسبت به ظاهر زندگى دنیا توجّه و شناخت دارند و از آخرت بکلّى غافل هستند. أَ وَ لَمْ یَتَفَکَّرُوا فِی أَنْفُسِهِمْ ما خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّى وَ إِنَّ کَثِیراً مِنَ النَّاسِ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ لَکافِرُونَ (8) 8. آیا اینها با خود نمى‏اندیشند که خداوند آسمانها و زمین و آنچه را که بین آنهاست جز براساس مصلحت و لزوم و جز براى مدّتى معیّن [که سر خواهد آمد] نیافریده است؟ موضوع اینست که بسیارى از مردم به اصل معاد و لقاى آفریدگار پروردگارشان بى‏اعتقادند «1». أَ وَ لَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ کانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ أَثارُوا الْأَرْضَ وَ عَمَرُوها أَکْثَرَ مِمَّا عَمَرُوها وَ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ فَما کانَ اللَّهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ (9) 9. آیا اینها به سیر و سیاحت در دنیا نمى‏پردازند و در تاریخ گذشتگان اندیشه نمى‏کنند تا ببینند عاقبت کسانى که پیش از آنها بودند و کفر ورزیدند چگونه بود؟ آنها در قدرت بازو از اینها قوى تر بودند و آبادانى آنها در زمین از لحاظ مزارع و عمارات بیش از اینها بود پیامبران آنها هم با نشانه‏ها و معجزات آشکار براى هدایتشان رفته بودند [امّا طغیان کردند و کیفر آن را چشیدند]، خداوند به آنها ستم نکرد بلکه [بر اثر کفر و نافرمانى‏] خودشان بخود ستم کردند زیرا مستوجب کیفر شدند. ثُمَّ کانَ عاقِبَةَ الَّذِینَ أَساؤُا السُّواى‏ أَنْ کَذَّبُوا بِآیاتِ اللَّهِ وَ کانُوا بِها یَسْتَهْزِؤُنَ (10) 10. نابودى، سرانجامِ کسانى بود که مرتکب بدترین کارها شدند، یعنى نشانه‏ها و معجزات الهى را انکار کردند و حتّى آنها را به مسخره گرفتند ... " نکته ای که به نظر می رسد تقریبا همیشه بنوعی با ساده انگاری مفسرین آماتور غیر متخصص بر امت مسلمان تزریق شده است تقبیح دنیا بجای تفسیر آن از جانب مدافعان ناوارد دین و تحلیل غیر منصفانه از دین از جانب دین گریزان معطل می باشد که هریک از اینها در دین گریزی و دین ستیزی نقش اصلی را ایفا کرده اند. در متون وحیانی و روایی و متونی که بر مبنای ثقلین نبی اعظم (صل الله علیه و آله و سلم) موضوعات و اندیشه و کلا تمامی امورات را تدوین و تشریح می نمایند تمامی امورات اعم از لاهوتی و ملکوتی و ناسوتی ، بر مبنای دین معنی شده است ولی در متون سکولار گرایانه و نوشته های اومانیته ها و کلا اندشه هایی که دین را فرع بر انسان فرض نموده اند تئوریسین ها و متفکران شان همواره سعی نموده اند دنیا را منهای جایگاه و شان دین معنی و تفسیر کنند.و مناسب است در مجالی مفصل و تخصصی و بطور مستقل و مفصل به ریشه ها و اهداف و عملکرد و پیامدهای این دو نگرش پرداخت که در این مجال محل بیان نمی باشد لذا با توجه به این که برای تعریف دنیا باید در وهله ی اول دین معنی شود مناسب است که بر مبنای ثقلین نبی اعظم (صل الله علیه و آله و سلم) به تبین دین پردازش گردد. اما آنچه که در متون دینی بعنوان تعریف جامع و مانع از اغیار از دین ارائه شده است ، تسلیم شدن در برابر حق لایزال تکوینا و تدوینا و تشریعا می باشد و به مناسبت این تعریف بزرگان ادب و معرفت ، دنیا گرایی (و یا بعبارت دینی غفلت )را فاصله گرفتن از دین یعنی عدم تسلیم کامل در برابر خدا و تعالیم وحیانی مندرج در دین و بنوعی تسخیر بناحق نعمات الهی تصریح نموده اند.از مهمترین پیامدهای غفلت از خدا شیفته ظواهر ارض و سماء و مافیهن می باشد و به فرموده مولی علی (علیه السلام) :" و من عشق شیئا اعشی بصره.....وانقطعوا عن زورته"؛"عشق بناحق بر چیزی دیده گانش را کور می کند ، قلبش را بیمار می کند ... خواهش های نفسانی پرده عقلش را دریده ، حب دنیا دلش را میرانده ،شیفته بی اختیار دنیا است و گرفتار کسانی است که خود چیزی از دنیا را دارند(و نه همه ان را)..." و براستی "ما اصف من دار اولها عناء و آخره فناء و چگونه وصف نمود دنیا را که اولین روز قدم نهادن انسان در آن با ذلت و گرفتاری است و آخرین روز زندگی انسان کوتاه شدن او از تمامی چیزهایی است برای حفظ آنها یک عمر تلاش نموده است فی حلالها حساب و فی حرامها عقاب در آنچه که بحق تصاحب نموده باید حساب پس دهد و در آنچه که به ناحق تصاحب نموده باید تعقیب شود . من استغنی فیها فتن و من افتقر فیها حزن افرادی که مستغنی از مادیات دنیوی شوند دچار فریب مادیات می شوند و افرادی که نیازمند مادیات دنیوی باشد اندوهگین و محزون است و من ساعاها فاتته و من قعد عنها فاتته کسی که تالش کند تا بیشتر از مادیات دنیا کسب کند با بی مهری دنیا مواجه می شود و اشخاصی که به مادیات دنیا بی اعتنایی کنند با رغبت دنیا بر او مواجه می شوند و من ابصر بها بصرته و من ابصر الیها اعمته و کسی که با دیدگانی مملو از نور یقین بر هدف مند بودن دنیا بر آن بنگرد موجب آگاهی و ثبات قدم او در عبودیت حق خواهد شد و کسی که عاشق ظاهر دنیا و مادیات آن باشد دنیا او را کوردل خواهد نمود"؛ پس گرفتاری اصلی انسان ظواهر دنیا است نه وجود و هستی اهل دنیا. چرا که ظواهر قصد فریبائی دارند در حالیکه حکمت خلق کل موجودات اهل دنیا برای معرفت خالصانه خداوند می باشد.مولی علی علیه السلام در جایی دیگر طریق گذر از دلربایی و فریبائی ظواهر دنیا ، فرموده اند: " فعلیکم بالجد و الاجتهاد و التاهب و الاستعداد و التزود فی منزل الزاد بر شما باد به تلاش و کوشش ، آمادگی و آماده شدن ، و جمع آوری زاد و توشه آخرت در دوران زندگی دنیا و لا تغرنکم الحیاة الدنیا کما غرت من کان قبلکم من الامم الماضیة و القرون الخالیةمغرور نسازد حیات دنیوی شما را آنچنانی که گذشته گان شما و امت های پیشین را در قرون سپری شده مغرور ساخت و الذین احتلبو درتها و اصابوا غرتها و افنوا عدتها و اخلقوا و اصبحت مساکنهم اجداثا و اموالهم میراثاکسانی که دنیا را دوشیدند به غفلت زده گی در دنیا گرفتار آمدند فرصت ها را از دست دادند و تازه های آن را فرسوده ساختند ، سرنجام خانه هایشان گورستان و سرمایه هایشان ارث این و آن گردید لا یعرفون من اتاهم و لا یحلفون من بکاهم و لا یجیبون من دعاهم آنان که نزدیکانشان را نمی شناسند و به گریه کنندگانشان توجهی ندارند و نه دعوتی را پاسخ گویند فاحذروا الدنیا فانها غدارة غرارة خدوع معطیة منوع ملبسة نزوع لا یدوم رخاء ها و لا ینقضی عناء ها و لا یرکد بلاء ها مردم از دنیای حرام بپرهیزید که حلیه گر و فریبنده و نیرنگباز است . بخشنده ای باز پس گیرنده و پوشنده ای برهنه کننده است .آسایش دنیا بی دوام و سختی هایش بی پایان و بلایش دایمی است "(نهج البلاغه / خ230) بنا بر آنچه که در مورد دیانت گفته شد مناسب است در تفاوت های ایشان با گروه دنیاگرایان مختصر بحثی مطرح کردد.مولا علی علیه السلام در معرفی متدینین و نشانه های تدین در مقابل دنیا پرستان و تفاوت های آنها با یکدیکر فرموده اند "کانوا قوما من اهل الدنیا و لیسوا من اهلها هستند قومی از اهل دنیا که دنیا را نمی پرستند فکانو فیها کمن لیس منها پس در دنیا زندگی می کنند اما آلودگی دنیا پرستان را ندارند عملوا فیها بما یبصرون و بادروا فیها ما یحذرون در دنیا با آگاهی و بصیرت عمل می کنند و در ترک زشتی ها از همه پیشی می گیرندتقلب ابدانهم بین ظهرانی اهل الآخرة بدن هایشان بگونه ای در تلاش و حرکت است که گویا میان مردم آخرتند و یرون اهل الدنیا یعظمون موت اجسادهم و هم اشد اعظاما لموت قلوب احیائهماهل دنیا را می نگرند که مرگ بدن ها را بزرگ می شمارند اما انها مرگ دل های زندگان را بزرگ تر می دانند"(نهج البلاغه / خ230)و چون دین داران هدفی جز بندگی محض خداوند ندارند چنین"رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِیتاءِ الزَّکاةِ یَخافُونَ یَوْماً تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصارُ [خانه‏هاى‏] مردانى که تجارت و دادوستد، آنان را از یاد خداوند، برپاداشتن نماز و پرداختن زکات غافل نمى‏کند و آنها که از روزى که دلها و دیده‏ها دگرگون مى‏شوند بیم دارند (سوره نور آیه37)."براستی چون از بند دنیا و دنیویت رهایی یافته اند فضل الهی مشمول حالشان شده توفیق یافته اند اعضا و جوارحشان برای کسب رضایت خداوند متعال در خدمت دین الهی باشد پس کلام حق را تمام و کمال پذیرا گشتند بطوریکه وقتی شنیدند که "ان فی خلق السماوات و الارض و اختلاف اللیل و النهار لآیات لاولی الالباب "پس ایشان در تفکر عارفانه خویش به سبوحیه ذرات هستی و حکمت امر الهی برای تفکر در خلقت که همانا ذکر خداوند و حقانیت او می باشد پی برده اند و مطمئنا رسوایی بزرگ را عدم هم نوایی در ذکر خدا با موجودات و ذرات هستی دانسته اند و اگر انسان به ذکر حق رسید لحظه ای را نخواهت یافت که از ذکر حق خود را بی نیاز ببیند و ذاکرین حق"الذین یذکرون الله قیاما و قعودا و علی جنوبهم و یتفکرون فی خلق السماوات و الارض " و چون ذکر حق اسرار خلقت آسمان ها و زمین را برایشان مشهود می نماید روح شان متاثر از جلال و جمال و حکمت حکیم مطلق ازلی ، ربنا گویان از خداوند طلب مغفرت و رحمت می کنند و البته آن بزرگواران طلب غفران یزدانی را از فضیلت رب شان می دانند چنانچه گویند "هذا من فضل ربی" پس بدان که چون "ان الفضل بید الله یوتیه من یشاء"و البته " الله ذو فضل علی العالمین"است پس هرچه داریم از اوست و ای عزیز بدان که"وَ هُوَ الَّذِی جَعَلَکُمْ خَلائِفَ الْأَرْضِ او آنست که شما را کرد خلیفتان زمین وَ رَفَعَ بَعْضَکُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ و برداشت شما را زیر یکدیگر بپایها افزونى لِیَبْلُوَکُمْ آن را تا بیازماید شما را فِی ما آتاکُمْ در آنچه شما را داد، سپاس- دار یابد یا ناسپاس إِنَّ رَبَّکَ سَرِیعُ الْعِقابِ که خداوند تو ناسپاسان را زود گیر است وَ إِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِیمٌ و سپاس داران را آمرزگار و بخشاینده" و البته"وَ لِکُلٍّ دَرَجاتٌ و هر کس را اندازه‏اى است و پایه‏اى مِمَّا عَمِلُوا از آنچه میکنند از نیکى و بدى وَ ما رَبُّکَ بِغافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ و خداوند تو از آنچه میکنند ناآگاه نیست". پس اگر معرفت یابی بر این که هر چیزی عند الله دارای درجه مخصوص به خود بر میزان خلوص عبودیت خویش می باشد پس بدان برخی در این میان قریب عند الله اند و مشمول رحمت ویژه الهی زیرا که خداوند تمام وجودشان را مختص ذات باریتعالی نمود و به اذن اش و به فضل عظیم بارگاهش ایشان منسوبین صمدانی و منصوبین ولائی درگاه حق گردیده اند پس" الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون"و چون سلطان العرفاء در تاویل کلام الهی در منقبت اولیای حق اراده کلام نمودند ، بیان فرمودند "إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ هُمُ الَّذِینَ نَظَرُوا إِلَى بَاطِنِ الدُّنْیَا إِذَا نَظَرَ النَّاسُ إِلَى ظَاهِرِهَا وَ اشْتَغَلُوا بِآجِلِهَا إِذَا اشْتَغَلَ النَّاسُ بِعَاجِلِهَا فَأَمَاتُوا مِنْهَا مَا خَشُوا أَنْ یُمِیتَهُمْ وَ تَرَکُوا مِنْهَا مَا عَلِمُوا أَنَّهُ سَیَتْرُکُهُمْ وَ رَأَوُا اسْتِکْثَارَ غَیْرِهِمْ مِنْهَا اسْتِقْلَالًا وَ [دَرْکَهُمْ دَرَکَهُمْ لَهَا [فَوَاتاً فَوْتاً [أَعْدَاءٌ لِمَا أَعْدَاءُ مَا سَالَمَ النَّاسُ وَ [سَلْمٌ لِمَنْ سَلْمُ مَا عَادَى النَّاسُ بِهِمْ عُلِمَ الْکِتَابُ وَ بِهِ [عُلِمُوا عَلِمُوا وَ بِهِمْ قَامَ [کِتَابُ اللَّهِ تَعَالَى الْکِتَابُ وَ بِهِ قَامُوا لَا یَرَوْنَ مَرْجُوّاً فَوْقَ مَا یَرْجُونَ وَ لَا مَخُوفاً فَوْقَ مَا یَخَافُون‏ [و فرمود:] دوستان خدا آنانند که به درون دنیا نگریستند، هنگامى که مردم برون آن را دیدند، و به فرداى آن پرداختند آن گاه که مردم خود را سرگرم امروز آن ساختند، پس آنچه را از دنیا ترسیدند آنان را بمیراند ، میراندند، و آن را که دانستند به زودى رهاشان خواهد کرد راندند و بهره‏گیرى فراوان دیگران را از جهان خوار شمردند، و دست یافتنشان را بر نعمت دنیا، از دست دادن آن خواندند. دشمن آنند که مردم با آن آشتى کرده‏اند. و با آنچه مردم با آن دشمنند در آشتى به سر برده‏اند . کتاب- خدا- به آنان دانسته شد و آنان به کتاب خدا دانایند. کتاب به آنان برپاست و آنان به کتاب برپایند. بیش از آنچه بدان امید بسته‏اند ، در دیده نمى‏آرند. و جز از آنچه از آن مى‏ترسند از چیزى بیم ندارند"و این مقام عظمی برای اولیاء الله یک فضل عظیم الهی است که مطمئنا"الله ذو فضل عظیم "است. پس بدان اگر انسان شیفته دنیا شد اسیر و برده آن می شود و چون مملوک تحت مالکیت صاحب خویش است دنیا او را به هر طرفی که بخواهد می کشاند و در مقابل اولیاء الله هستند که آزاد از دنیا و حاکم بر آن هستند . بطوریکه ایشان در ذره ذره عالم نشانی دوست را می جویند و چون از اشارات مشارات حضرت دوست دیده گانشان به جمال طاق ابروی ارض الهی و جلال ذکر مسبحان مستانه اش روشن گردید در شهود مجلس می و رقص سماع ذرات هستی ، فارغ از خود شده و با هستی حق همنوا گشته و سبوح قدوس گویان فارغ از هرچه غیر اوست می گردند . محور تمامی زیبائیها و مولای رو سفیدان کسی که در نماز حال اش دگرگون می شد، کسی که مشتاق محض لقاء الهی بود چون در الزهراء وصف قدرت حق را می نمود وقتی سخن از مخلوقات خدا شد چنین فرموند"سبحانک ما اعظم ما نری من خلقک". پس ای عزیز ، دنیا برای معرفت خلق گردیده و نه سرگرمی و خرابکاری و پرستیده شدن و قران این کلام وحیانی از لسان نبی اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) نهیب های زیادی بر دنیا پرستان زده است بطوریکه در جایی می فرماید:"أَ وَ لَمْ یَتَفَکَّرُواْ فىِ أَنفُسِهِم مَّا خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَیْنهَُمَا إِلَّا بِالْحَقّ‏ِ وَ أَجَلٍ مُّسَمًّى "و چرا "وَ إِنَّ کَثِیرًا مِّنَ النَّاسِ بِلِقَاى رَبِّهِمْ لَکَافِرُون‏" ؟! کلام وحیانی حقیقت اعلی ،بانی سخن و کلام حقانی است و چون ذات باریتعالی حکیم مطلق است پس هر کلامی از جانب حریم کبریایی اش در راستای هدفی متعالی است نوای وحیانی نبی اعظم (صل الله علیه و اله و سلم) با طنین ملکوتی اش انسان را به کنار زدن پرده حجله معشوق فرا خوانده زیرا که هدف از خلق ابرو بر ارض الهی مشار منزل جانان است و خمارین نمود این چشم را با قمر نورانی تا مستی بیاموزاند که چگونه همه عالم مستانه در شهود رخ هو ی حق العلی،خمر سبوح اش سر کشیدند و با نوشیدن این می قدوسی در رقص و سماع و طرب رب ملائکه و روح اند. همچنانکه این جهان پیش نبی/غرق تسبیح است و پیش ما غبی پیش چشمش این جهان پر عشق و داد/پیش چشم دیگران مرده و جماد (پس)چون ملائک گو که لا علم لنا/یا الهی غیر ما علمتنا (که الهی)چون مسبح کرده ای هر چیز را/ذات بی تمییز و با تمییز را هر یکی تسبیح بر نوعی دگر/گوید و از حال آن این بی خبر آدمی منکر ز تسبیح جماد/و آن جماد اندر عبادت اوستاد بلکه هفتاد و دو ملت هر یکی/بی خبر از یکدگر و اندر شکی چون دو ناطق را ز حال همدگر/نیست آگه چون بود دیوار و در چون من از تسبیح ناطق غافلم/چون بداند سبحه ی صامت دلم رفقاء طریقت علویان چون دانستید که آسمانها و زمین برای جلای قلب و معرفت عارفانه الف قامت حضرت دوست خلق شده است باید "اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا، بدانید که زندگانى این جهانى، لَعِبٌ وَ لَهْوٌ، بازى است و نابکارى، وَ زِینَةٌ، و آرایشى، وَ تَفاخُرٌ بَیْنَکُمْ، و لا فى میان شما، وَ تَکاثُرٌ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ، و نورد کردنى در سوزیان و فرزندان، کَمَثَلِ غَیْثٍ، راست برسان بارانى، أَعْجَبَ الْکُفَّارَ نَباتُهُ، که نیکو آمد و خوش بزرگران را نبات که از آن است، ثُمَّ یَهِیجُ، پس خشک گردد، فَتَراهُ مُصْفَرًّا، تا آن را بینى زرد گشته، ثُمَّ یَکُونُ حُطاماً، پس کاه گردد [رفته و خشک کرده و خرد]، وَ فِی الْآخِرَةِ عَذابٌ شَدِیدٌ، و آن جهان [نه بازى است نه نابکار] یا عذابى است سخت، وَ مَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوانٌ، یا مغفرت از خداى و خشنودى، وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلَّا مَتاعُ الْغُرُورِ و نیست زندگانى این جهانى مگر روز فرا روز بردن بفرهیب"و هر که طالب لقاء خال لب محبوب پرده نشین است پس باید هجرت کند از منزل غالفین به مقصد جانان که در نزد غافلین بجز از سیرابی شکم و شهوت دغدغه ای دیگر نخواهد یافت و چون در طی این مرحله از ذکر حق کل وجود سالک باید که جمله گوش باشد و چشم تا از خضران طریقت علیا غافل نباشد.زیرا که کل مخلوقات که همواره اندر عشق حق ، تسبیح کنان در سوز و نمازند و قدر نور دیدگانشان تصویر رخ دلدار بر لوح دلشان نقش بسته است پس به قدر علم شان خضر طریق طالب اند، پس ایشان مثال راه حقانی برای رهنمون شدن سالک به مطلوبات حقیقی اند. پس اگر رحلت کردی از غافلین و دیده پاک کردی از گرد و غبار دنیوی و در تغسیل برای طهارت ظاهری و باطنی وجود به نیت خلوصیت از جنب مادیت و همخوابی دنیا برای قریب درگاه حق شدن توفیق یابی ، به تحقیق و مطمئنا به اذن او و از طریقت حجت او ،هوی حق رباه هستی طالب را از اشارت مخلوقاتش به منزل جان اش رهنمون نمایند . پس برای رسیدن به این درجه والا باید انسان قدر خویش بداند تا از آلودگی های ناسوتی مصونیت ملکوتی یابد و در پس این مرحله از ارض به سماء عروج ملکوتی نماید. پس ای رفیق شفیق بدان حق لایتناهی چون انسان را خلق نمود بر خود تبارک فرمود چرا که مخلوقی در شان بندگی خود تجلی عینی بخشید در او بصیرت ملکوت اعلی را نهادینه نمود و خانه ای برای خود در وجودش مسطور نمود تا تماشاگه جلوهای جمالی و جلالی اش باشد و میعاد تجدید عهد روز الست.زیرا که ذات حق در الست رخ برگشود تا معشوق ازلی و ابدی انسان باشد و برای امتحان عشق اش او را محجوب ارض و سماء و گرفتار ظاهرا من حیات الدنیا گردانید و چون او را در دنیا گرفتار و مضطر لقاء اش بیقرار و حیران تقدیر نموده بود انبیاء اش را فرستاد تا بذر فنا در حق و بقا در نزدش را بکارند و اولیا ء اش را برگزید تا با می طهور تسنیمی، مجلسی بر پا کنند که نهالین فانیان حضرت دوست را می خور و مستانه یبقی عند الله گرداند.برای همین رحمان واسع المغفره عُبید طالب عقد بقا در نزد اش را ،به صحرای رضوانی فارق از کفر و شرک حق ، منزل خلوت عبد و معبود جانان روان نمود تا هاجر صفای ارض و مروه سماء گشته و در طلب نور حقانی اش فانی گردند و انزمان که به فضلیت تجلی عینی عشق ملکوتی اش بی خود از خود شده و کوس انا الحق زنند حق را در خویشتن حقانی بیابند پس ذکرشان حقیقت خویش در جهت عینیت هوی حق می گردد. و براستی فانی حقانی آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد، پس در خانه دل به تماشای وجود حقانی چهره خبط نمود. و آنگاه بر اسماعیل عطشان وجودش نظر کرد و او را شاد و مسرور از جوش و خروش خرامانه، های و هوی حقانی زمزم کوثری ولی الله در حرم امن ملکوت درک نمود ، پس فانی ذکر جان هستی در شهود و شهادت گردید. و چون لطیف علیم چشمه زمزم ولایت را از تحت اقدام اسماعیل وجودش بجوشاند اذن داد تا عند الله باق چراکه اراده نموده هرکه زمزم کوثری از وجودش روان شد از آن خود ذات بارتعالی گردد پس اگر کسی در او بقا یافت از اهلش می گردد و براستی چون اهل الله وجهه حق صمدی اند پس حق لایزال مقرر نمود تا "کل من علیها فان"الا اینکه خطاب نمود که"و یَبْقى‏ وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِکْرام‏ " و چون بر خلیل بزرگوارش خواست نعمت فانی شدن در حق برای بقا در نزدش را تجلی عینی بخشد ملکوت آسمان و زمین را بر وجودش عقد نمود .پس فنا طلبان فی الحق بایستی از طریق مرضی درگاه الهی بر ملکوت ارض و سماء که همیشه تسبیح کنان اند گره خورند و چون دیده از ارض فرو گیرند تا دیده گانشان آسمانی گردد، بطوریکه آن پیر حنیف چون که از حق اذن دخول بر حریم آل الله بر سر سفره بانی ولایت تحت شجره طیبه اهل الله را رخست یافت به نام ذات باریتعالی سر فراز نمود تا رخ معشوق ملکوتیان را نظر نماید ولی صیاد معرفت حقانی خود صید مجلس عرفات شد و دیده گانش با خال لب دوست چنان گره خورد که مستانه در حضور ملکوتیان موقنانه جام می کوثری ذکر هوی حق صمدی را سر کشید "وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ هم چنان که هست با ابراهیم نمودیم‏ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ آنچه از نشانهاى پادشاهى ما است در آسمان و زمین وَ لِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ (75) و تا بود از بى‏گمانان. فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ چون شب درآمد بر وى و او مى‏خداوند خویش جست از زبر رَأى‏ کَوْکَباً ستاره‏اى دید تا بان قالَ هذا رَبِّی گفت که خداى من اینست فَلَمَّا أَفَلَ چون نشیب گرفت ستاره قالَ گفت ابراهیم لا أُحِبُّ الْآفِلِینَ (76) زیرینان را و نشیب گرفتگان را دوست ندارم. فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بازِغاً چون ماه را دید برآمده روشن قالَ هذا رَبِّی گفت اینست خداى من فَلَمَّا أَفَلَ چون ماه نشیب گرفت قالَ لَئِنْ لَمْ یَهْدِنِی رَبِّی گفت اگر راه ننماید مرا خداوند من لَأَکُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّینَ (77) من ناچاره از گروه بیراهان باشم. فَلَمَّا رَأَى الشَّمْسَ بازِغَةً چون خورشید دید برآمده تابان قالَ هذا رَبِّی گفت اینست خداى من هذا أَکْبَرُ که این مه است از ستاره و ماه فَلَمَّا أَفَلَتْ چون خورشید نشیب گرفت قالَ یا قَوْمِ گفت اى قوم! إِنِّی بَرِی‏ءٌ مِمَّا تُشْرِکُونَ (78) من بیزارم از آنچه شما بانبازى میگیرید با خداى. " و چون فارق از قیل و قال کفار و مشرکین خمار می طهور ملکوتیان اراده نمود تا باده کبریایی را تمام و کمال بنوشد در بیان حالت مستانه اش فرمود که" إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ من دین و کردار خویش پاک کردم و روى دل خویش فرا دادم لِلَّذِی فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فرا آن خداى که بیافرید آسمانها را و زمینها را حَنِیفاً و من مسلمان پاک دین وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ (79) و من از انباز گیران نیستم با اللَّه. " نتیجه آنچه که بیان گردید الف)باریتعالی دنیا را اسباب امتحان بندگانش مقدر نموده و آن را آمیخته بلا ها و گرفتاریها و فریب ها و... قرارداده است. ب)هو الحق اعلای اعظم دنیا را حجاب خلوت خویش نمود تا عشق عاشقان اش ، اشتیاق حق جویان اش و حریت بندگان اش را تجلی عینی بخشد. ج)مالک ملکوت عالمیان ادمیان را به تفکر و سیر و سلوک آفاقی و انفسی دعوت نموده تا در آینه وجودشان ، ملکوت ارض و سماء تجلی یافته و از انعکاس این نور یزدانی بندگانش نقش خال لب حضرت باریتعالی را در شهود جانانه بر ذات حق شهادت صمدانی دهند. د)معرفت آسمان ها فوق بر شناخت ارض الهی است چرا که ارض ساجد اسمان هاست و مسخر محور آسمانها پس اگرچه در آیات الهی سخن از تفکر در ارض و سماء است ولی قرائن بیشماری در قران از جمله تقدم واژه سماوات بر ارض در اغلب آیات الهی و بالاخص در دعوت الهی به تفکر در خلقت انها بر این نکته شهادت می دهند که معرفت آسمان ها مجرای روان شدن معرفت ارض الهی است.و یا به تعبیر عرفاء شیعی معرفت انسان کامل (انسانهایی که همانند آسمانها بی نهایتند و...)به معرفت نفس (یعنی حکمت وجود انسان که همانند ارض در مداری حکیمانه بر محور آسمان بی نهایت می گردد)منجر خواهد شد. رفقاء عزیز غرض نگارنده این نقال فقیر تقریر دروس هیئت بر مبنای علم هیئت اسلامی است و در این مجال برای ورود به مباحث این علم مدخلی را تهیه و تنظیم نمودیم تا ارزش بحث مشخص گردد و چون این فقیر حقیر درگاه حق در محضر لوح وحیانی حق لایتناهی توفیق سماع یافت به اذن او چنین مخاطب شد که براستی"قُلْ لا أَمْلِکُ لِنَفْسِی گوى ندارم من و بدست من نیست و نتوانم خویشتن را نَفْعاً وَ لا ضَرًّا نه سود و نه زیان إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ مگر آنچه خداى خواست وَ لَوْ کُنْتُ أَعْلَمُ الْغَیْبَ و اگر من غیب دانستمى و بودنى نابوده انیز لَاسْتَکْثَرْتُ مِنَ الْخَیْرِ پذیره نیکى باز شدى تا بآن رسیدى وَ ما مَسَّنِیَ السُّوءُ و از پاى بلا برخاستى تا بمن نرسیدى إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِیرٌ وَ بَشِیرٌ نیستم من مگر بیم نماى شادى رسان لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ گروهى را که بپیغام اللَّه مى‏گروند".

تحقیق وتهیه و تنظیم : سید خلیل شاکری(شاکر سردرود)استفاده از مطالب وبلاگ بدون درج منبع شرعا حرام و به استناد قانون حق کپی رایت و حقوق مولفین ممنوع بوده و قابل پیگردقضائی قضائی می باشد. برای اعتلای دیانت و فرهنگ امت اسلامی همکاری و یاری برادرانه با زحمتکشان واقعی این عرصه داشته باشیم.